Nasıl Tanımlamalıyız?
Bazıları şuna inanır: Stres yaratan şey zarar verir. Olumsuz sonuçları hemen ya da gelecekte ortaya çıkar. Zorlayıcı ya da travmatik olay yaşayan kişilere faciadan sonra sağ kalmış insanlar olarak bakabiliriz; Robinson Crusoe örneğinde olduğu gibi. İçlerinde her sağlıklı insan gibi; esneklik, adaptasyon kuvveti, iyileşme gücü ve başa çıkma mekanizmaları vardır. Eğer süreç doğru işlerse bu başa çıkma mekanizmaları kişiyi eski normal, sağlıklı haline döndürecektir. Yaşanılan travmatik bir olay sonrasında neredeyse herkes stres tepkileri verir ve bu tepkiler bir süre devam eder. Ama sonuçta bir süre sonra ortam ve yaşam büyük oranda eski rutin işleyişine doğru yönelir.
Travmatik Bir Yaşantı Sonrasında Hangi Duygular Yoğunlaşır?
Kişi zorlayıcı ya da travmatik bir yaşantı sonrasında, iç dünyasını yakından gözlerse yaşadıklarının üç ana duygu etrafında toplandığını görür:
• Bir kısmı “sorumlulara” yönlendirilmiş ancak büyük bölümü hedefe yönlendirilmemiş yoğun bir öfke
• Varsa kayıplara ilişkin yoğun üzüntü
• Olayın tekrarlanabileceğine yönelik yoğun korku hissi
Bu üç ana duygu özellikle ilk dönem çok belirgin olarak görülür. Buradaki yönlendirilmemiş yoğun öfke, üzüntü ve korku kişileri bloke edebilir. Peki ilk dönem verilen stres tepkileri nelerdir?
Kriz Dönemlerinde Görülebilen Travmatik Stres Tepkileri
Daha önce de belirttiğimiz gibi zorlayıcı ya da travmatik bir yaşantıya maruz kalan herkes “stres tepkileri” verir. Bu tepkiler öncelikle “anormal bir olaya verilen normal tepkiler” olarak tanımlanır. Bunlar eğer bir süreklilik gösterirse, süreye ve döneme göre; Akut Stres Bozukluğu veTravma Sonrası Stres Bozukluğu olarak tanımlanır.
Yaşamınızı Tekrar Rotasına Sokabilirsiniz
Travmatik ya da zorlayıcı bir olaydan sonra yaşamınızı tekrar rotasına sokabilirsiniz. Bu süreç içinde, bu zorlayıcı yaşantının getirdiği birikim ve deneyimlerle, hayatınızın önceliklerini değiştirebilirsiniz. Bu yeni dönemde hayatınızda anlamsız bulduğunuz şeyleri devreden çıkararak daha özgür olabilirsiniz.
Bugünü yaşamaya daha çok önem verebilir ve hayatta çok sıradan karşıladığınız olayları takdir etmeye başlayabilirsiniz. Sizin için önemli olan kişilerle daha derin ilişkiler kurabilirsiniz.
En önemlisi, tüm bu zor süreç boyunca gösterdiğiniz tepkileri normal kabul edebilirsiniz. Kısacası böyle zor ve olumsuz bir olay, yaşamınızı olumlu olarak da etkileyebilir.
