Günümüzde sıkça duyduğumuz alerjik hastalıklar içinde en önemlisi ve ilerleyip ölümcül olabilen hastalık Alerjik Astım gelecekte daha sık olarak karşımıza çıkacaktır. Akciğerlerimizin içindeki havayollarımızı oluşturan bronş dediğimiz kanalların alerjenler tarafından meydana gelen hasara bağlı olarak alerjik astım gelişir. Astım bronşların daralması sonucunda çoğu kez nöbetler halinde gelen nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi ile birlikte hırıltılı-hışıltılı soluma ve arka arkaya gelen öksürüğün eşlik ettiği havayolu hastalığı olarak karşımıza gelir.
YETİŞKİNLERDE ASTIM NASIL İSİMLER ALIR
Alerjik astım özellikle şehir yaşamı ile birlikte birçok insan için giderek artan bir sorun haline gelmektedir ve sıklığı her geçen gün artan bir sağlık sorunudur. Yetişkinlerde astımın diğer yaşlarda olduğu gibi en büyük nedeni alerjen ile temas sonucu olmaktadır. Bu yüzde astım dediğimizde bazen % 80 lere varan şekilde alerjik astım aklımıza gelir. Bunun dışında toz, boya, parfüm, deterjanlar gibi kimyasal maddeler içeren irritan uyaranlarla karşılaşma sonucu, veya bir enfeksiyon sonucunda ataklar tarzında ortaya çıkabilir. Alerjik astım bazen alerjik bronşit, spastik bronşit, astım olarak da adlandırılmaktadır. Genellikle alerjiye bağlı olan astıma alerjik astım denilmektedir.
YETİŞKİNLERDE ASTIM SIKLIĞI NEDİR.?
Astım dünyanın çeşitli bölgelerine göre farklılıklar gösterse bile yaklaşık dünya nüfusunun 300 milyonunu etkilediği tahmin edilen ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Ülkemizde yaklaşık her 100 yetişkinden 5-7’sinde,yani 10 kişiden birinde görülebilmektedir. Yaşadığımız ortamdaki hava kirliliği veya bölgesel farklılıklar bu oranları değiştirmektedir, özellikle şehirde yaşayanlar için gün geçtikçe daha ciddi bir sorun haline geldiği görülüyor.
Astım genellikle nefes darlığı hırıltı ve öksürük olarak karşımıza çıksa da bazen sadece geçmeyen tekrarlayan öksürük olarak kaşımıza çıkabilir. Öksürük ile ortaya çıkan bu durumda aslında bir astım tipidir. Alerjik astım bazen sadece hastayı rahatsız eden ev tozu , polen, kedi köpek veya lateks gibi alerjenler ile karşılaştığında ortaya çıkabilir diğer durumlarda hiçbir şikayeti olmayabilir. Bu yüzden astım şikayetleri yavaşça ilerleyip zamanla kalıcı astıma dönüşebilir. Aslında bu hastalarda göz önüne alındığında astım bildiğimizden daha sık olarak karşımıza çıkabilir.
YETİŞKİNLERDE ASTIM OLMAK ÖNLENEBİLİR Mİ ?
Astım aslında alerjik rinit veya saman nezlesi safhasında yakalandığında engellenebilir. Astım oluştuktan sonra tamamen kurtulmak mümkün olmasa da tedavi edilebilen hastalıktır. Özellikle burun akıntısı hapşırma kaşıntı tıkanıklık gibi alerjik rinit şikayetlerinde varlığında tespit edilen alerjik hastalar, astım gelişmeden tedavi edilebilmektedir. Alerjik rinitli hastaların ne yazık ki % 40 gibi yüksek bir oranında ileride astım gelişmektedir. Burun akıntısı burun tıkanıklığına sonrasında geniz akıntısına dönüşür bu süreç öksürük ile devam edip en son özellikle ailede de astım mevcutsa nefes darlığı, hırıltı şikayetleri ile birlikte astım olarak sonlanır. Alerjik rinit aşamasında daha kolay tedavi edilirken alerjik astımı olan hastalar tedavi sonucu diğer yetişkinlerden farkı olmadan hayatını yaşayabilir. Astım belirtileri ortadan kaldırılabilir. Bu nedenle astım oluşmadan veya oluştuktan sonra tedavi konusunda eğitim almış yetişkin alerji uzmanları tarafından tedavi edilebilen korkulacak bir hastalık değildir.
ALERJİK ASTIM NEDEN OLUŞUR?
Alerjik astım dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yetişkinlerde sık görülen bir hastalıktır. Kişide var olan bir genetik yatkınlığa, çevresel faktörlerinde katkısı sonucunda ortaya çıkan bozulmuş aşırı abartılı ve zararlı bağışıklık yanıtına alerji denir. Akciğerlerimizin içindeki hava yollarımızın alerjenlere verdiği yanıta bağlı olarak Alerjik astımın adını verdiğimiz hastalık ortaya çıkar. Alerjik astımın en sık gördüğümüz temel belirtileri sık öksürük, hırıltılı-hışıltılı solunum, nefes sıkışmasıdır. Astımın alerjenler dışında birçok nedeni vardır. Hava kirliği, ortam bulunan kimyasallarda aynı şekilde astıma neden olur. Astım nasıl oluştu sorusunun cevabına göre önlemler de alınabilir. Bu nedenle bu makale tüm astımlı hastalara yardımcı olabilecek önemli bilgiler verecektir.
Tüm alerjik hastalıklarda olduğu gibi Alerjik astımında en önemli nedeni genetiktir. Genetik ve çevresel faktörler ikisi birlikte ne yazık ki astım olmamıza yol açar. Anne ve/veya babada astım, alerjik rinit, egzama olması astım gelişme riskini arttırır.
Alerjik astım için en önemli risk faktörü atopik bir yapıya sahip olmaktır. Diğer bir deyişle kişinin genetik olarak alerji geliştirme eğilimine sahip olmasıdır. Alerjik yapıya sahip olan hastalar hayatlarının ilerleyen dönemlerinde çevrede bulunan alerjenlere karşı IgE dediğimiz antikorlar üretirler ve bu antikorlar daha sonra akciğerlerimizde ki küçük hava yollarında hasarın başlamasına yol açar. Bunun bir göstergesi olarak alerjik rinitin varlığı bu hastada astım gelişimi için önemli risk faktörüdür. Çevresel faktörlerden bir kısmı alerjenler, solunum yolu enfeksiyonları, sigara, hava kirliliği, obesite sayılabilir.
Hava kirliliği astıma neden olabiliyor
Özellikle trafik, inşaat sektörü ve endüstriye bağlı hava kirliliği akciğerde hasarlar oluşturarak astıma neden olabilmektedir. Mesleki alerjenlerin bir kısmı özellikle fırıncılarda marangozlarda veya lateks maruz kalan sağlık çalışanlarında astıma yol açabilmektedir.
Diyet astım gelişmesini etkileyen bir faktördür
Doğal beslenme, akdeniz tipi beslenme gibi beslenme modellerinin astıma karşı koruyucu olduğu bunun yanında özellikle içinde çok sayıda koruyucu ve katkı maddesi içeren fast food tipi beslenmenin de astım gelişmesine neden olduğu bildirilmektedir.
Astım oluşumuna neden olanlar nelerdir ?
Alerjenler, meslek, sigara, hava kirliliği, solunum yolu infeksiyonları, parazitik infeksiyonlar, sosyoekonomik durum, aile büyüklüğü, diyet, ilaçlar, obesite en sık nedenler olarak karşımıza çıkmaktadır.
Astım ataklarına veya yakınmaların sürmesine yol açanlar nedenler nedir ?
Evin içindeki veya dış ortamdaki Alerjenler, hava kirliliği, solunumsal infeksiyonlar, egzersiz, hiperventilasyon, hava değişimleri, sülfürdioksit, besinler, katkı maddeleri, ilaçlar, psikolojik etkenler, sigara, irritanlar aklımıza ilk gelenler.
YETİŞKİNLERDE ALERJİK ASTIM ŞİKAYETLERİ NEDİR?
Yetişkin hastalarda ortaya çıkan alerjik astım özellikle gece sabaha karşı gelişen ve tekrarlayıcı özellik gösteren, inatçı, 3 haftadan uzun süren öksürük atakları, göğüste sıkışma hissi, hırıltılı nefes darlığı atakları ile karakterlidir.
Alerjik astımın en önemli şikayeti olan nefes darlığı ataklar halinde gelmekte olup özellikle geceleri uykudan hastayı kaldırması tipiktir. Ataklar arasında hastanın genelde nefes darlığı yakınması yoktur. Hastaların bir kısmı nefes darlığı şikayetleri azaldığı kaybolduğu için gün içinde normal hayatlarına devam edebilir. Fakat bir çoğunda nefes darlığı sürekli bir hal alabilir ve hastanın yaşam kalitesini bozarak sürekli geceleri uykudan uyandırmaya, iş gücü kaybına, acile başvurulara, hastaneye yatmalara neden olabilir.
ASTIM BELİRTİSİ SADECE ÖKSÜRÜK OLABİLİR Mİ ?
Astımlılarda mutlaka nefes darlığı olmak zorunda değildir. Öksürükle de seyreden astım formaları vardır. Özellikle geceleri gelen ve hastayı uykudan uyandıran öksürük, eforla gelen öksürük yakınmaları olduğunda astım olası bir tanı olarak akla gelmelidir. Özellikle efor ile kimyasal iritanlarla ortaya çıkan öksürük şikayeti olan hastalar bazen hayatlarında kısıtlamaya gidebilir fakat astım bu kısıtlamalara rağmen ilerlemeye devam edebilir. Kronik öksürük şikayetleri altında ilk nedenleri arasında astım gelmektedir. Hastalarda öksürük şikayetine yol açan diğer nedenler tam bir sistemik muayene yapıldıktan sonra dışlanmalıdır. Yetişkinlerinde kronik öksürüğün en sık nedenleri post nazal akıntı sendromu (PNAS), astım ve gastroözofageal reflü’dür (GÖR). Astım, Post nazal geniz akıntısı ve Gastroözofageal reflü, yetişkin hastalarda görülen kronik öksürüğün %93‘ünden sorumludur. Sigara içmeyen, antihipertansif ilaç ( anjiotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörü ) kullanmayan ve akciğer grafisi normal kişilerdeki kronik öksürük yakınmasının tamamına yakını bu hastalıklara bağlı gelişmektedir. Fakat romatizmal hastalıklardan kalp hastalıklarına kadar birçok hastalığın akciğeri etkilediğini bilmemiz gerekir. Bu yüzden her hasta tam bir fizik muayene ve değerlendirmeden sonra öksürük ile ilişkili olan alerjik astım açısından tetkikleri yapılmalıdır. Öksürük şikayeti de diğer şikayetler gibi iç hastalıkları tarafından değerlendirilmeli sonrasında alerji ile ilgili olarak alerji uzmanları tarafından tetkikleri yapılmalıdır.
Tüm bu şikayetlerinin nedeni solunum yollarında aşırı duyarlılık vardır. Bu ataklar alerjenler ile temas sonucunda veya toz, duman, koku, egzersiz gibi irritanlar ile tetiklenir. Ataklar geriye döner. Astımın erken döneminde Ataklar arasında hastanın bir şikayeti veya bir muayene bulgusu olmaz. Astım ilerleyen dönemlerinde kalıcı hasarlar artıkça astım şikayetleri devamlı olmaya başlar.
YETİŞKİNLER NE ZAMAN ALERJİK ASTIM OLABİLECEĞİNİ DÜŞÜNMELİ ?
Alerjik astım özellikle şehir yaşamı ile birlikte birçok insan için giderek artan bir sorun haline gelmektedir ve sıklığı her geçen gün artan bir sağlık sorunudur. Alerji astım hastalar tarafından erkenden fark edilebilse de bazen tanı koymada güçlüler yaşanmaktadır.
Alerjik hastaların bir çoğu aslından şikayetlerinin ilerlediği zaman doktora gitme ihtiyacı duyar. Halbuki alerjik astım hastaları alerjik rinit veya saman nezlesi dediğimiz burun akıntısı tıkanıklık kaşıntı hapşırma şikayetleri olduğunda alerji uzmanlarına başvursa belki de astımın % 40 engellenmiş olacak. Astım bilindiği gibi alerjik rinit tekrarlayan geçmeyen sinüzit burun eti ( nazal polip ) olan hastaların % 40 ile % 60’ında birlikte görülür.
Alerjik astım olabileceğimizi hangi durumlarda düşünmeliyiz ? Aşağıdaki soruların cevapları evetse alerjik astım olabilirsiniz
- Son 1 yılda göğsünüzde hırıltı veya ıslık sesi duydunuz mu?
- Son 1 yılda herhangi bir zamanda gece nefes darlığı atağı ile uyandınız mı?
- Son 1 yılda gece her hangi bir zamanda öksürük atağı ile uyandınız mı?
- Son 1 yılda her hangi bir zamanda göğsünüzde sıkışma hissi ile uyandınız mı?
- Her hangi bir zamanda zorlu bir egzersizi takiben nefes darlığı atağı yaşadınız mı?
- Her hangi bir zamanda gündüz şartlarında dinlenme halindeyken nefes darlığı atağı yaşadınız mı?
- Her hangi bir ataktan sonra kendinizi iyi hissediyor musunuz yoksa şikayetleriniz sürekli mi ?
Eğer bu sorulardan birine “evet” dediyseniz yakınmalarınız evde, iş ortamında uzakta veya seyahatte az veya yok muydu ? sorusu sizin şikayetlerinizden sorumlu alerjen ile temas ettiğinizde ortaya çıktığını gösterir.
Ailesinde alerjik astım şikayetleri ve tanısı olanların bu soruları kendine sorması daha önemlidir. Özellikle alerjik burun akıntısı tıkanıklık kaşıntı ve hapşırma şikayetleri başlayan hastalar ailesinde astım varsa mutlaka alerji uzmanları tarafından değerlendirilmedir.
YETİŞKİN ALERJİK ASTIMLI HASTA DOKTORA GİDERKEN NE HAZIRLIK YAPMALI ?
Yetişkin hastalarda ortaya çıkan alerjik astım özellikle gece sabaha karşı gelişen ve tekrarlayıcı özellik gösteren inatçı 3 haftadan uzun süren öksürük atakları, göğüste sıkışma hissi, hırıltılı nefes darlığı atakları ile karakterizedir.
Alerjik astım için sorduğumuz sorulara yanıtınız evetse alerjik astım şikayetleriniz varsa alerjik astım teşhisi için doktora giderken nasıl hazırlık yapmalıyım?
Nelere dikkat etmeliyim biliyor muyuz?
Eğer bilmiyorsanız bu yazımızı okumalısınız.
Alerjik astım belirtileri varsa Yetişkin Alerji Uzmanına başvurabilirsiniz
Sizde alerjik astım belirtileri varsa alerjik hastalıklar uzmanlarına başvurabilirsiniz. Çünkü alerji uzmanları alerjik astım ve alerjik hastalıklar konusunda eğitim almış ve bu eğitim sonucu alerji uzmanlık diploması almış ve aynı zamanda iç hastalıkları uzmanı olan yeni adıyla immünoloji ve alerji hastalıkları uzmanı olan uzmanlardır.
Yanınızda kullanmakta olan ilaçları getirmeniz iyi olur
Alerji uzmanına giderken kullanmakta olduğunuz ilaçları da yanınızda getirmeniz faydalı olacaktır.
Mümkünse bir hafta öncesinde bazı ilaçları almayınız
Özellikle gerekli değilse alerji ilaçları ( antihistaminikler ), öksürük ilaçları, soğuk algınlığı ilaçları antidepresan ilaçların doktorunun kontrolünde 1 hafta öncesinden başlayarak kullanmamak gerekiyor. Çünkü eğer alerji testi gerekirse bir hafta öncesinden bu ilaçları kullanmamak gerekiyor. Nefes açıcı sprey ve buharlar alerji testini etkilemez. Sadece parasetamol içeren ateş düşürücüler ve antibiyotikler de alerji testini etkilemez. Ancak bazı ilaçları zorunlu kullanmak gerekiyorsa öncelikle hastanın şikayetlerinde azalma kontrol ve rahatlama olması gerekir. Gerekli testler rahatlama sonrası yapılabilmektedir.
Daha önce yapılmış tahlil ve röntgen tahlillerini yanınızda getirin
Öncelikle daha önce yapılmış tahlilleriniz, röntgen filmleriniz varsa mutlaka yanınızda getirmeniz gerekiyor. Çünkü muayene sonuçlarına göre gerekli tahliller ve röntgen filmi çekilebilir. Daha önce yapılmış tahlillerin yeniden yapılmasının önüne geçmek gerekir.
Açlık veya tokluk önemli değildir
Alerji testi gerekebileceği için aç olarak gelmeye gerek yoktur. Açlık veya tokluk önemli değildir. Bu nedenle tok gelmesi daha iyi olacaktır.
Sonuç olarak;
- Yetişkin alerji uzmanına giderken yanınızda kullandığınız ilaçları da götürün.
- Gerekli değilse 1 hafta öncesinden alerji ilaçları, öksürük ilaçları ve soğuk algınlığı ve antidepresan ilaçlarını doktorunuzla görüşüp kesin.
- Açlık veya tokluk önemli olmadığı için tok gelebilirsiniz.
- Daha önce yapılmış tahlil ve çekilmiş filmleri yanınızda getirin.
YETİŞKİNLERDE ALERJİK ASTIMIN TEŞHİSİ NASIL YAPILIR ?
Alerjik astım özellikle şehir yaşamı ile birlikte birçok insan için giderek artan bir sorun haline gelmektedir ve sıklığı her geçen gün artan bir sağlık sorunudur. Alerjik astım özellikle gece sabaha karşı gelişen ve tekrarlayıcı özellik gösteren inatçı 3 haftadan uzun süren öksürük atakları, göğüste sıkışma hissi, hırıltılı nefes darlığı atakları ile karakterizedir. Astım şikayetleri olan hastalarda alerjik astım tanısı nasıl konulur. Alerjik astım testleri nelerdir sorusunu cevaplamaya çalışacağız.
Alerjik astım teşhisi için astım belirtileri sorgulanmalıdır
Alerjik astım tanısının konulmasında hastanın şikayetlerinin ve hikayesinin doğru bir şekilde alınması ayrıca hekim tarafından muayene edilmesi çok önemlidir. Hasta bazen atak sırasında görülebilir ve bu sıradaki muayene bulguları tanıda yardımcı olabilir fakat çoğu kez hasta atak sonrasında alerji uzmanına tarafından görülür ataklar sonrasında hastada muayene bulgusu olmayabilir. Bu yüzden iyi bir şekilde hastanın hikayesinin ve şikayetlerinin alınması önemlidir. Alerjik astım özellikle gece sabaha karşı gelişen ve tekrarlayıcı özellik gösteren inatçı 3 haftadan uzun süren öksürük atakları, göğüste sıkışma hissi, hırıltılı nefes darlığı atakları ile görülür. Bunun dışında spor veya egzersiz sonrası öksürük veya akciğerde hırıltı olması, her grip sonrası öksürük olması, mevsim geçiş ayları ile birlikte sık sık öksürük görülmesi alerjik astım için önemlidir.
Alerjik astım teşhisinde muayene bulguları önemlidir
Alerjik astım belirtileri sorgulandıktan sonra muayeneye geçilir. Muayene bulgusu tamamen normal olabilir. Ancak öksürük belirtileri olduğu dönemde akciğerde hırıltı duyulabilir. Özellikle hastalar tarafından nefes alıp verirken ıslık sesine benzer bir ses geldiğini söylenir. Bazen sırtını bile dinlemeden uzaktan bile nefes alıp verirken bir ses duyulabilir. Nefes sıkışması görülebilir. Alerjik astım belirtileri olmadığı dönemlerde akciğerler tamamen normal görülebilmektedir.
Alerjik astım teşhisinde gerekli testler yapılmalıdır
Alerjik astım belirtileri sorgulandıktan ve muayene edildikten sonra tetkiklere geçilir. Astım şikayeti olan hastalarda alerji testi yapılması gereklidir. Astımlı hastaların % 60 ile % 80 ‘ i alerjik astımdır bu yüzden alerji testleri önemlidir. Solunum fonksiyon testi, kan tetkikleri, akciğer filmleri gibi tetkiklerinden gerekli olanları yapılır. Çıkan sonuçlara göre de alerjik astım olup olmadığına karar verilir
Alerjik astım teşhisinde alerji testi çok önemlidir
Alerjik astım teşhisinde alerji testi çok önemlidir. Alerji cilt testlerinin yapılması astımın alerjik olup olmadığını gösterecektir. Astımlı hastaların alerji yönünden incelenmesi mutlaka gereklidir. Astımın alerjik olması durumunda, alerjik olunan alerjenlerden kaçınmak ve astım tedavisinde çok önemli bir yere sahip olan aşı tedavisi gibi ilaç tedavisine iki seçenek daha ilave olmaktadır. Alerji testiyle neye bağlı alerji olduğu, alerjinin derecesi ve test sonrasında uygunda hangi alerjenle alerji aşısı yapılabileceğine karar verilir. Alerji testi ilk öncelik ciltten yapılmasıdır. Ciltten yapılan alerji testleri kandan yapılan alerji testine göre en doğru sonucu verir. Çünkü kandan yapılan alerji testi testin yapıldığı cihazın kalitesine göre değişirken ciltten yapılan alerji testi daha doğru sonuç vermektedir. Alerjik astım teşhisi için ciltten alerji testi her yaşta yapılabilmekle birlikte genelde çocuklarda 2-3 yaşından sonra ve tüm yetişkin hastalarda her yaşta yapılmaktadır. Alerji testinin alerji uzmanları tarafından yapılması doğru teşhis ve tedavi ve alerji aşısı başlanıp başlanmayacağı konusunda karar verilmesi bakımından çok önemlidir. Alerji hastalıkları uzmanı olmayan Göğüs hastalıkları veya KBB uzmanları tarından yapılan testler yanlış yorumlanmaktadır. Alerji uzmanları dışındaki hekimlerin alerji aşılarını başlamaya yetkisi bulunmamaktadır. Alerji hekimleri dışındaki göğüs hekimleri ve kbb hekimleri tarafında yanlış yapılan testler uzun bir süre yanlış aşı veya gereksiz aşı tedavilerine yol açabilir.
Alerji teşhisi için alerji testinden bir hafta öncesinde bazı ilaçlar kesilmelidir.
Alerjik astım teşhisi için alerji testi yapılması için bir hafta öncesinde öksürük ilaçları, alerji ilaçları (antihistaminikler) soğuk algınlığı ve antidepresan ilaçları kesilmelidir. Özellikle dekonjestan veya antihistaminik içeren ateş düşürücü ilaçlar mutlaka doktora sorularak kesilmesi gerekir. Ancak fazla şikayeti olan hastalarda öncelikle hastalık şikayetlerinin azaltılması daha sonra ilaçlar kesildikten bir hafta sonra alerji testinin yapılması daha uygun olur.
Alerjik astım teşhisi için eğitim önemlidir
Alerjik hastalıkların hepsinde olduğu gibi Alerjik astım teşhisi için eğitim önemlidir. Alerjik astım konusunda özel eğitim almış ve bu konuda etkin olan uzmanlar alerji uzmanlarıdır. Yetişkin alerji uzmanları alerjik astım ve alerji hastalıkları konusunda eğitim alarak yetişkin alerji uzmanı diploması olan aynı zamanda iç hastalıkları uzmanı olan uzmanlardır.
Sonuç olarak;
- Alerjik astım teşhisi için öncelikle alerji astım belirtileri sorgulanır.
- Alerjik astım belirtileri olan hastalar muayene edilir.
- Alerjik astım muayenesi sonrası gerekli testler yapılır.
- Alerjik astım teşhisinde alerji testlerinin alerji uzmanlarınca yapılması önemlidir.
- Alerjik astım teşhisinde eğitim önemlidir ve bu konuda özel eğitim alan uzmanlar alerji uzmanlarıdır.
YETİŞKİNLERDE ASTIM NASIL TEDAVİ EDİLMELİDİR?
Alerjik astım özellikle şehir yaşamı ile birlikte birçok insan için giderek artan bir sorun haline gelmektedir ve sıklığı her geçen gün artan bir sağlık sorunudur. Alerji uzmanları tarafında tetkikleri yapılan ve alerjik astım tanısı konan hastalar için en önemli sorun tedavi nasıl yapılacağıdır. Alerjik astım tedavisi mutlaka alerji uzmanları tarafından yapılmadır. Bu makalede Alerjik astım tanısı konulduktan sonra tedavi nasıl yapılmalıdır sorusunu cevaplamaya çalışacağız
Alerjik Astım Tedavisinde Doğru Teşhis Önemli
Alerjik astım teşhis için yapılan tetkiklerin alerji hekimleri tarafından yapılmasının önemi özellikle tedavini nasıl yapılacağının belirlenmesi açısından çok önemlidir. Alerjik astım tedavisi için öncelikle doğru teşhisin konulması gerekiyor. Alerjik astım için yapılan tetkiklerin doğru yapılması ve doğru yorumlanması doğru teşhis konulması için önemlidir. Yanlışlıkla alerjik astım teşhisi alan hastalar boşu boşuna uzun yıllar astım ilaçları kullanmak zorunda kalabilir. Bunun dışında alerjik astım teşhisi konulamazsa alerjik astım teşhisi atlanmış ve sık sık hastalanma nedeniyle hastanenin acil servisine nefes darlığı nedeniyle gitmek zorunda kalacak ve gereksiz antibiyotikler kullanılmaya neden olacaktır. Bu nedenler alerjik astımın doğru teşhisi çok önemlidir.
Yetişkinlerde Alerjik Astım Tedavisi birçok basamaktan oluşmaktadır.
Alerjik astım tedavisinde tüm alerjik hastalıklarda olduğu gibi ilk önce korunma ile başlar sonrasında ilaç tedavisi, alerji aşısı, tamamlayıcı tedavi ve eğitim olmak üzere beş basamaklıdır.
Alerjik Astım Tedavisinde Korunma Tedavisi
Alerjik astım tedavisinde korunma denilince alerjik astıma neden olan ve tetikleyen faktörlere karşı korunma tedavisidir. Korunma tedavisinde mümkün olduğunca alerjenlerden korunma ve tetikleyicilerden korunma şeklinde olabilir. Alerjik astım gelişimine neden olan nedenlerden korunma yöntemlerine uyulması hasta için çok önemlidir. Alerjiye yol açan alerjenlerden korunmak ileride uygulayacağımız ilaç tedavilerini ve tedavi yöntemlerini de etkilemektedir.
- Alerjenlerden Korunma
Alerjenlerden korunmak özellikle alerjik hastalıklar için çok önemlidir. Alerjik astıma yol açan alerjen tespit edilebilirse alerjik astımına neden olan alerjenlerden korunma gündeme gelir. Örneğin ev tozu mite alerjisi varsa hayatımızda çok fazla yer tutan eşyalar içinde yaşayan mite’lardan korunma önlemeleri alınmalıdır. Polenlere alerji varsa özellikle yurtdışında daha fazla olan polen takvimleri ve polen sayımları ile polenlerin yoğun olduğu dönemlerde polenlerden korunma önlemleri alınmalıdır. Kedi, köpek gibi hayvan tüylerine karşı alerji varsa hayvan tüylerinden korunma önlemleri alınmalıdır. Mesleki olarak alerjenlere maruz kalanlarda bu alerjenlere karşı işyerinde önlem alınması önemlidir. Önlem almamıza rağmen kaçamadığımız alerjenler için aşı tedavisi ( immunoterapi ) en önemli tedavi seçeneğidir.
- Tetikleyicilerden Korunma
Alerjik astım ataklarının ortaya çıkmasından en önemli tetikleyicilerde birisi kış sezonlarında daha fazla karşımıza çıkan tekrarlayan viral enfeksiyonlar olan grip salgınlarıdır. Tetikleyicilerden korunmada en önemli korunma gribe karşı korumadır. Gribe karşı korunmada grip mevsimi öncesi olan Eylül ayında grip aşısı yapılması tavsiye edilebilir. Alerjik astımlı kişiler kokulara karşı çok hassastır. Astımda zamanla gelişen aşırı bronş hiperreaktivitesi veya aşırı hassasiyet nedeniyle keskin kokulu parfümlerden kaçınılması ve parfümsüz deterjanlarla temizlik yapılması ve temizlik malzemelerinin kokusuz olanlarının tercih edilmesi faydalı olacaktır.
Bütün astımlı hastalar için en önemli sorunlardan ve tetikleyicilerden birisi sigaradır. Sigara bütün hava yollarını direkt olarak etkileyen bir çok zararlı madde içermektedir. Hem kronik obstrüktif akciğer hastalığı (kronik bronşit + amfizem) hem de astım gibi sigara ile ilişkili akciğer hastalıklarında kalıcı ve devamlı süren hava yolu hasarı meydana getirmektedir
Sigara içmek astımlı hastalarda akut astım ataklarını tetikleyebilmektedir; bunun yanında astım ağırlığı ile sigaraya maruziyeti arasında çok sıkı bir ilişki vardır. Çocukluk yıllarında sigara maruz kalmak bile ileride astım için çok büyük bir risk oluşturmaktadır. Son dönemdeki bilgilerimiz aktif sigara içiminin erişkinlerde astımın başlangıcı için önemli bir risk faktörü olduğunu göstermektedir.
Yetişkin hastalarda özellikle kronik öksürük şikayeti birçok hastalıkla birlikte olabileceği için sistemik muayenesi yapılmalıdır. Kronik öksürüğün sebeplerinde biri olan reflü de tetikleyici faktördür ve reflü belirtisi olan hastalarda reflü tedavisi önerilir.
Alerjik astım ile birlikte çok sık görülen alerjik rinit veya saman nezlesinin tedavisinin birlikte verilmesi gereklidir. Alerjik rinite bağlı olarak burun tıkanıklığı olan hastanın burun tıkanıklığı giderilmediği sürece bütün alerjenler için en kolay yo olan ağızdan nefes alma başlar ve direkt olarak alerjenler akciğerin içine ulaşırlar. Alerjik riniti tedavi edilmeyen hastaların alerjik astımı da tedavi edilemez. Egzama varsa egzama tedavisi verilmesi alerjik astım tedavisi başarısını artırmaktadır.
Yetişkinlerde Alerjik Astımı tetikleyenlerden Kaçınmak önemli midir.?
Özellikle obezite alerjik astım gelişimine katkıda bulunmaktadır. Çünkü obezlerde yağ hücreleri astıma neden olan bazı maddeler salmaktadır. Bu nedenle obezite olanların kilo vermeleri ve obeziteden kaçınmak faydalı olacaktır. Özellikle fast-food beslenmek astım ataklarını tetikleyebilmektedir.
Hava kirliliği şehir hayatının getirdiği en büyük sorunlardan biridir. Özellikle hava kirliliğinin yoğun olduğu dönemlerde dışarıda fazla kalınmaması gerekir ayrıca yine hava kirliliğinin yoğun olduğu dönemlerde pencerelerin açılmamasına dışarıdaki kirli havanın odanın içerisine girmesi engellenmelidir. Gerekirse odada hava odasını temizlemek için hava filtre cihazları kullanılabilir.
Sigara içimi ile alerjik hassasiyetin oluşumu ve ileride oluşabilecek astım arasında kesin bir ilişki vardır. Bu sebeplerden dolayı alerjik astım olsun veya olmasın sigarayı bırakmaya yönlendirmeli ve pasif sigara içiminden de korunmalarını sağlamalıyız.
Yetişkinlerde Alerjik Astım Tedavisinde İlaç Tedavisi nasıldır?
Alerjik astım tedavisinde rahatlatıcı ve iyileştirici tedavi olmak üzere iki türlü ilaç tedavisi vardır.
- Alerjik Astım Tedavisinde Rahatlatıcı İlaç Tedavisi
Alerjik astımlı hastalarda en önemli şikayet nefes darlığıdır bu yüzden biran önce nefes darlığının giderilmesi gereklidir. Alerjik astım tedavisinde rahatlatıcı ilaç tedavisinde ilaçlar bronşlarda genişleme yaparak öksürük ve nefes sıkışmasında rahatlama sağlar. Sadece öksürük, akciğerde hırıltı ve nefes darlığı olduğu dönemlerde 1-2 hafta süreyle kullanılmaktadır. Tek başına kullanıldığında sadece şikayetleri ortadan kaldırabilir ama alerjik astımı iyileştirmez.
- Alerjik Astım Tedavisinde İyileştirici Tedavi
Alerjik astımın tedavisi için gerekli olan en önemli ilaçlar kontrol edici olan iyileştirici tedavilerdir. Kortizon içeren ve içermeyen ilaçlar vardır. Bu tedaviler akciğerlerdeki alerjik astım nedeniyle gelişen hasarı düzeltmek için kullanılmaktadır. Çoğu kez rahatlatıcı ilaçlarla birlikte kullanılırlar astımın durumuna bağlı olarak uzun süreli kullanılır. Hastalar tarafından çoğu kez kortizon içerdiği için kullanılmak istenmeyen ilaçlar aslında içerdikleri kortizon çok az miktardadır ve dozları hastaya zarar vermeyen dozlar olarak ayarlanması gerekir. Kortizon içeren ilaçlar uygun verilirse hep korkulan kortizonun zararı olmayacaktır.
Yetişkinlerde Alerjik Astım Tedavisinde Alerji Aşı Tedavisi gerekli midir ?
Alerjik astım tedavisinde alerji aşısı çocuklarda olduğu gibi yetişkin hastalarda da etkili bir tedavidir. Alerjik astım hastalığında şikayetlere yol açan alerjenlerden uzak kalmak çok önemlidir. Kedi, köpek, lateks gibi bazı alerjenlerden uzak kalınırsa şikayetler kontrol altına alınır. Çok daha yaygın bulunan ev tozu veya polenler ile teması kesmek mümkün olmamaktadır. Bu durumda bu alerjenlere karşı vücudumuzda tolerans geliştirerek benzer şekilde şikayetlerin kontrol altına alınmasını sağlar. Yani daha fazla alerjen kontrollü olarak alerji hekimleri kontrolünde vücudumuza verilmesi ile aşı tedavisi (immünoterapi) ile sağlanır. Alerji aşıları dilaltı ve cilt altı enjeksiyon aşısı olmak üzere iki tiptir. Dil altı aşısı da damla, sprey ve tablet aşısı olmak üzere 3 tiptir. Dilaltı sprey ve damla aşılar ne yazık ki artık üretilmemektedir. Cilt altı enjeksiyonlar da daha etkili tedavi yöntemidir. Alerji aşıları alerjik astımın nedeni olan alerjiye karşı vücudu alıştırmakta ve bağışıklığı artırıp bronşların zarar görmesini engellemektedir. Alerji aşıları ile alerjik astım kontrolü sağlandığı gibi tedavi sonrasında tamamen ortadan kaldırılması da mümkün olabilir. Alerji aşıları başladıktan sonra ilaç ihtiyacını azaltmakta ve hatta ortadan kaldırmaktadır. Alerji aşılarında kortizon ve hormon bulunmaz sadece alerjenler bulunur.
Aşı tedavisi (İmmünoterapi) alerjik hastalıkların doğal gidişini değiştiren tek tedavi yöntemidir. Bu nedenle İmmünoterapiye erken dönemde başlanılmalıdır. İmmünoterapi en son başvurulacak bir tedavi seçeneği olarak değil, hastalığın erken döneminde ilaç tedavisine ek olarak uygulanan bir tedavi seçeneği olmalıdır.
- Alerjik Astım Tedavisinde Tamamlayıcı Tedavi
Alerjik astım tedavisinde tamamlayıcı tedavi korunma, ilaç tedavisi ve alerji aşısı yanında verilen destek tedavisine tamamlayıcı tedavi denilmektedir. Birçok yöntem uygulanmış ancak bilimsel olarak önemli bir faydası bulunmamıştır. Özellikle akapunktur, biorezinans, homeopati gibi tamamlayıcı tedavilerde bilimsel olarak çok faydalı olduğunu yönelik sonuçlar saptanmamıştır. Bitkisel tedavi yolları denenebilir fakat bazı bitkilerin tedaviden çok zararı olabileceği de unutulmamalıdır.
Alerjik Astım Tedavisinde Eğitim
Alerjik astım tanısı konulduktan sonra en önemli sorun tedavi çünkü astım tedavisi için uygulana tedaviler uzun yıllar devam edebilmektedir. Bu yüzden alerjik astım tedavisinde eğitim çok önemlidir. Özellikle astım için kullanılan ilaçların nasıl kullanılacağı konusunda eğitim verilmesi ve ilaçların doğru kullanılması çok önemlidir. Aksi takdirde ilaçların yanlış kullanılması tedavi başarısızlığına neden olacaktır. Ayrıca astım tedavisi bir bütün olarak bakıldığında korunma tedavisi, ilaç tedavisi ve özellikle 3-5 yıl sürebilen aşı tedavisinde alerjik astımlı hastalara eğitim verilmesi önemlidir.
Sonuç olarak;
- Alerjik astım tedavisi için doğru teşhis önemlidir.
- Alerjik astım tedavisi bir bütün olarak değerlendirilmeli ve tedavideki bütün basamaklar ; korunma tedavisi, ilaç tedavisi, alerji aşısı, tamamlayıcı tedavi ve eğitim birlikte yapılmalıdır
- Alerji uzmanlarının kontrolünde uygulanan Alerji aşısının başarısı yüz güldürücüdür.
- Alerjik astım tedavisinde ilaçların nasıl kullanılacağının eğitimi çok önemlidir.
Yetişkinlerde Alerjik Astım Tedavi Edilmezse Neler Olur?
Alerjik astım özellikle şehir yaşamı ile birlikte birçok insan için giderek artan bir sorun haline gelmektedir ve sıklığı her geçen gün artan bir sağlık sorunudur. Alerji uzmanları tarafında tetkikleri yapılan ve alerjik astım tanısı konan hastaların ileri yıllarda daha büyük sorunlara dönüşmeden tedavilerinin yapılması gereklidir. Alerjik astım tedavisi mutlaka alerji uzmanları tarafından yapılmadır. Alerjik astım tedavisi yapılmadığında ciddi sorunlara neden olur. Tedavi edilmediğinde ne gibi sorunlar oluşabilir sorusunu cevaplamaya çalışacağız.
Yetişkinlerde Alerjik Astım Tedavi Edilmezse Akciğerler Etkilenebilir
Alerjik astım tanısı konan hastaların asıl tanı konulduktan sonra en önemli kısmı tedavi oluşturmaktadır. Uzun ve çeşitli ilaç tedavileri ile birlikte aşı tedavisini içeren tedavi basamakları hasta için çok önemlidir. Alerjik astım tedavi edilmezse sık öksürük, nefes darlığı şikayetlerinde artış olur. Balgam çıkarılamaz. Bunun sonucunda zatürre gelişebilir. Sık tekrarlayan Zatürre atakları sonucunda akciğerlerde kalıcı hasara yol açabilir. Tedavi edilmeyen alerjik astım ne yazık ki aynı şekilde kalmaz daha fazla ilerler ve tedavisi zor astım haline gelir bununla birlikte Astım atakları nedeniyle sık sık hastanelerin acil servislerin de yatırılmak zorunda kalınabilir.
Alerjik Astım Tedavi Edilmezse Akciğerlerde Kalıcı Hasarlar Gelişebilir
Alerjik rinit yani burun akıntısı tıkanıklık şikayetleri ile başlayıp alerjik astıma dönüşebilen bu hastalık daha sonra tedavi edilmezse bronşlarda kalıcı hasarlar gelişir. Bunun sonucunda da ömür boyu sürecek olan tedavisi daha zor astım gelişir.
Alerjik Astım Tedavi Edilmezse Yüksek Doz İlaçlar Gerekebilir
Alerjik astım tedavi edilmezse sık öksürük, sık nefes darlığı gelişir. Kış aylarında daha fazla artış gösteren sık sık hastalanıp hastaneye yatmak zorunda kalınır. İleride zor astım olarak adlandırdığımız tedavisi daha zor ve birçok ilaç yanıt vermeyen astım haline gelirler
Sonuç olarak;
- Alerjik astım tedavi edilmezse zatürre gelişebilir.
- Alerjik astım tedavi edilmezse akciğerlerde kalıcı hasarlar gelişir.
- Alerjik astım tedavi edilmezse yüksek doz ilaçlar ve antibiyotik ihtiyacı ortaya çıkabilir.
- Alerjik astım tedavi edilmezse yüksek doz ilaçlara yanıt alınamayan ileride tedavisi daha zor olan zor astıma dönüşebilir.
Yetişkinlerde ortaya çıkan Zor astım nedir ve nasıl tedavi edilir.?
Alerjik astım yetişkinlerde sık görülen uzun sureli bir hastalıktır. Alerjik astımın başlıca belirtileri sık öksürük, nefes sıkışması ve göğüs ağrısıdır. Alerjik astım tedavisi korunma, ilaç tedavisi, alerji aşıları, tamamlayıcı tedaviler ve eğitim olmak üzere beş basamaktan oluşmaktadır. Alerjik astım tedavi edilmezse ciddi sorunlara neden olabilir. Tedavi edilmediği zaman tedavisi daha zor olan Zor astım haline gelebilir. Zor astım tedavisi nasıldır ? ve yeni geliştirilen ilaçlar var mı ? ile ilgili soruları cevaplamak için bu makaleyi yazdık
Zor Astım nedir ?
Zor astım klinisyenlerin tedavisi zor olan astımda kullandıkları, tanımı hala tartışmalı bir terimdir. 6-12 aylık bir sürede standart tedaviyle kontrol edilemeyen, ağır astımlı, kortizona bağımlı ya da kortizona dirençli astım olgularını içermektedir. Astım ataklarının sıklığına, semptomların başlangıç hızına, hastalığın süresine ve tedaviye cevap durumuna göre değişik şekilleri mevcuttur. Özellikle uzun süre alerjen maruziyeti sonrasında ortaya çıkan ve tedaviye yanıt vermeyen ağır astımda Anti IgE tedavi yeni bir tedavi seçeneği olarak kullanılmaktadır. Alerjik astımlı hastaların hayat kalitesini ve ilaç kullanımını ve acil yatışlarını azalttığı gösterilmiştir.
Anti IgE TEDAVİ NEDİR ?
Astımlı hastaların tedavisinde yeni kullanılan ilaç Anti IgE olarak adlandırılan tedavidir.
Astım en sık nedeni olan alerjik hastalıklarda en önemli madde alerjenlere karşı oluşan IgE adını verdiğimiz antikorlardır. Dolaşımda yer alan IgE’ler alerji hücrelerin üzerine yerleşir ve sonrasında alerjen ile temas ettiğimizde nefes darlığı, hırıltı ve balgam gibi şikayetlere yol açan kimyasal maddelerin salınmasına yol açar. Anti IgE tedavi dediğimiz ilaç dolaşımdaki IgE’ leri bağlayarak alerji hücresinin üzerine yapışmasını engeller ve bu şekilde alerji hücrelerinden kimyasal maddelerin salınması engellenmiş olur.
Anti IgE tedavi ne zaman kullanılır?
Anti-IgE inhaler kortizonlarla kontrol altına alınamayan ağır alerjik astımı olan, tedavisi zor olan yıl boyu bir allerjene (akar, küf, ev hayvanı) duyarlı hastalarda kullanılabilir. Anti IgE tedavi şikayetlerin kontrol altına alınmasını sağladığı ayrıca rahatlatıcı ilaç kullanma gereksinimini, ve astım alevlenmelerin azalmasını sağladığı gösterilmiştir.
Anti IgE tedavi yanıtı nasıl değerlendirilir. ?
Yeni geliştirilen bu ilaçlar ile zor astım tedavisi sağlanabilmektedir. Zor astımlı hastalar alerji uzmanları tarafından muayene edilip değerlendirildikten sonra tedaviye 2 haftada bir veya 4 haftada bir olacak şeklinde kola iğne şeklinde yapılarak tedavi edilmeye başlanır.
Tedavinin 16. haftasında hastanın tedaviye yanıtı şikayetlerin azalmasına, rahatlatıcı ilaç kullanımının ve alevlenmelerin azalmasına bakarak değerlendirilir. Son veriler uzun süreli tedavi sonrasında Anti IgE tedavi kesilmesine rağmen şikayetleri geri gelmediğini göstermektedir. Sadece Alerji uzmanlarının bulunduğu ve tedavi için uygun şartların sağlandığı merkezlerde yapılmalı ve uygulama sonrası hastalar en az iki saat bekletilmelidir.
Sonuç olarak;
- Alerjik astım tedavi edilmezse zor astıma dönüşebilir.
- Alerjik zor astım Anti IgE ile tedavi edilebilir.
- Alerjik zor astım tedavisinde kullanılan Anti IgE tedavi ile astım atakları ve ilaç kullanımı azalabilir.
- Alerjik zor astım tedavisinde kullanılan Anti IgE tedavi sadece alerji uzmanları tarafından yazılabilir ve uygulanabilir.
