Vücudumuzdaki benler nasıl oluşur?
Benler cildinizde beliren küçük lekelerdir. Onlar oldukça yaygındır ve çocukluk veya ergenlik yılları boyunca düzenli olarak görülürler.Benler deri pigmentini üretmekten sorumlu, melanosit olarak bilinen hücrelerin eylemi sonucu oluşmaktadır. Bunlar aynı zamanda doğum lekeleri olarak da bilinirler ve düz veya şişkin, pürüzsüz veya pürüzlü gibi farklı şekillere sahip olabilirler. Renkleri de farklılık gösterebilir ve kahverengi veya siyah olabilirler. Bazen cildinizle aynı renge dahi sahip olabilirler.
Benler tehlikeli midir? aldırmaya gerek var mıdır?
Şunun altını çizmekte fayda var çoğu ben tehlikeli değildir ve bunları aldırmaya gerek yoktur. Bazı insanlarda daha fazla görülseler de hemen hemen herkes bene sahiptir. Şunu söylemek gerekirse aslında basit görünen bir kavram kargaşası yaşanıyor. Gerçek olan bir şey varsa bir beni olduğu yerde oynamak, kanatmak, sürekli tahriş etmek kanser riskini artırır. Herkesin vücudunda sayısız ben vardır ve bunlardan kanser çıkabilir fakat bu korkuyla da hayat geçmez. Bu yüzden gereksiz endişeye kapılmadan doğru bilgilere sahip olmak ve gerekirse önlem alınması lazımdır. Hastalarımdan en sık duyduğum cümle “ Hocam bene bıçak ( bistürü) dokunursa çoğalır yada kansere dönüşür mü? “. Bir kere hasta bize benlerle ilgili ya kozmetik sebeplerden yada mevcut beninde büyüme ve şekil değişikliği nedeniyle başvuruyor. Bu konuyla ilgili doğru bilgiyi anca doktorunuzdan alabilirsiniz. Çevreden edinilen yanlış bilgi anca kaygı yaratır. hangi benlerin alınması gerektiğini ve bir bendeki kötü değişimin belirtilerini bilirseniz bu korkunuzdan sıyrılabilirsiniz.
Benlerdeki kötü değişim belirtileri nelerdir?
Bir bende kanserleşme riskini artıran özellikler şunlardır:
Benin eski şeklinin bozulması, çevreye doğru uzantılar oluşması (kenarları dantel yada harita gibi düzensizleştiyse). Benin renginin değişmesi, mavimsi, yeşilimsi renklere bürünmesi son zamanlarda kendi kendine olan kanamaların olması, son zamanlarda büyüme artışı , Üzerinin kıllı olması, kaşıntı, çevresinde rengi değişik bir alan oluşması (beyaz-kırmızı) … bu gibi bulgularla karşılaştığınızda doktorunuza danışmanızda fayda var. Ayrıca ben, bulunduğu yer sebebiyle sürekli güneşe maruz kalıyorsa da yakından takip edilmelidir. Ayrıca çok sayıdaki benler gerekiyorsa fotoğraflanmalı ve takİp edilmelidir. Takibi zor bir bölgedeyse ( genital bölge, saçlı bölge gibi..) çıkarılması önerilir.
Cilt kanserinden kısaca bize bahsedebilir misiniz?
Kanser kelimesi elbette çok korkutucudur, halbuki cilt kanserlerinin tedavisi sanıldığından kolaydır. Az önce saydığımız sebeplerden dolayı bir lezyondan şüpheleniyorsak bunun cerrahi olarak alınarak patolojide incelenerek kesin tanı konulması gerekir. Bu lezyonlar çok büyükse ince biyopsiler alınarak ta tanı konulabilir. Cilt kanserlerinin çeşitli türleri vardır. Bunlardan bazıları çok sık görülür, bazıları ise çok nadir olmalarına karşın çok hızlı ilerledikleri için erken tanınmaları önemlidir. Malign melanom cilt kanserleri içinde ise en tehlikeli olan tipi. Cilt kanseri her ne kadar diğer kanser türleri kadar ölümcül olmasa da güneşin zararlı ultraviyola ışınlarına karşı gerekli önlemleri almak ve düzenli olarak doktor kontrolünde olunmalıdır.
Cilt kanserinden korunmak için neler yapılmalıdır bu konuda toplumda doğru bilinen yanlışlar nelerdir?
Cilt kanserlerinin ortaya çıkmasında en önemli hazırlayıcı faktör uzun süre güneş ışınlarına maruz kalınmasıdır.
YANLIŞ: Çok fazla güneşe maruz kaldığımı düşünmüyorum bu yüzden cilt kanseri olma ihtimalim düşük.
DOĞRUSU: Yapılan anketlerde her 100 kadından 50’si güneşe maruz kalmadığını düşünse de yüzde 43 ünde güneş yanığı tespit edilmiş. Hayatı boyunca 5 ‘den fazla güneş yanığı olanların oranı da yüzde 72’ye yükseliyor ki bu son derece tehlikeli olan malign melanom kanserine yakalanma riskini 2’ye katlıyor.
YANLIŞ: Bronzlaşmak sağlıklıdır.
DOĞRUSU: “Bronzlaşmanın sağlıklı hiçbir bir tarafı yok.” uyarısında bulunan Op. Dr. A. Hakan ÖLMEZTÜRK “Estetik kaygılar nedeniyle daha ince görünmek, cildin homojen renkte olmasını sağlamak için yapılan bu hata, cilt kanseri ve cilt yaşlanmasının en önemli nedenlerinden birini oluşturuyor” diyor.
YANLIŞ: Vücuda D vitamini depolamak için bol bol güneşlenmeliyim.
DOĞRUSU: Güneşlenmeyi haklı göstermek için faydalarını abartmamalıyız. D vitamini ihtiyacı için vücudun herhangi bir alanının günde 15 dakika güneşte kalması yeterli geliyor. Bu süreden daha fazla güneşte kalmak ise cilt kanserine yakalanma riskini yükseltiyor.
YANLIŞ: Güneş koruyucuyu sürdüm, tüm gün güneşlenebilirim.
DOĞRUSU: Güneş koruyucu ürünü sürmeniz, tüm gün boyunca güneş altında kalabileceğiniz anlamına gelmiyor. Çünkü güneş koruyucuların etkisi ortalama 2 saat sürüyor. Yapılan bir ankette her 100 kişiden 81’i güneş koruyucu kullandığını söylese de, bu kişilerin yüzde 50’ye yakınında güneş yanığı oluşmuş. Bu da ankete katılan kişilerin önemli bir bölümünün güneş koruyucuyu yetersiz ya da yanlış kullandığı anlamına geliyor. Güneş koruyucu ürünü güneşe çıkmadan en az 20 dakika önce sürmeli ve ortalama 2 saatte bir yenilemelisiniz. Sahilde ise daha sık sürmeyi ihmal etmeyin.
Son olarak şunu söylemek gerekirse Koruyucu ürünü yüzüme ve gövdeme sürmem yeterli olmayacaktır. Günlük güneş koruyucu sürmek bir alışkanlık olmalı. Güneş koruyucu ürünleri göz kapaklarımıza, kulaklara, kolların iç kısımlarına ayak üstlerine, enseye, saç deresinin sınırlarına sürmemiz önemli. Ayrıca mümkün olduğunca şapka takmak da daha etkili bir koruma sağlıyor. Şüphelendiğiniz durumlarda doktorunuza gitmeyi ihmal edilmemesi gerektiğini düşünüyorum
