Vertigo, sizin veya gördüklerinizin döndüğünü hissetmenize yol açan bir histir. Baş dönmesi ile birlikte duyma kaybı da olabilir. Sıklıkla bulantı, kusma ve denge kaybı bu duruma eşlik edebilir. Vertigo’da ataklar belli belirsiz olabileceği gibi, kişinin günlük işlerini yapmasına engel olacak kadar şiddetli de olabilir.
Vertigo tanısı
Vertigo tanısında ilk yapılması gereken hastaya duyduğu hissin tarif ettirilmesidir. Daha sonra altta yatan nedeni bulmaya yönelik olarak merkezi sinir sistemi ve iç kulakla ilgili testler yapılır. Beyne kan akışı yetersizliğinden şüphelenilirse doppler ultrason, BT anjiyografi, manyetik rezonans anjiyografi (MR) veya kateter anjiyografi yöntemleri uygulanabilir. Tedavi tanıya bağlı olarak planlanır.
Vertigo nedenleri
Vertigo başlıca merkezi sinir sistemi ve labirentit ve vestibüler nörit gibi iç kulağın iltihaplanması sonucu oluşabilir. Etken genellikle virüslerdir. En sık rastlanılan etkenler grip, kızamık, kızamıkçık, herpes, kabakulak, çocuk felci, hepatit ve EBV virüsleridir. Benign paroksizmal pozisyonel vertigo (BPPV) en sık görülen vertigo tipidir. Bu vertigo çeşidinde 15 saniye ya da bir kaç dakika kadar süren, genellikle başın hareketini takiben oluşan şiddetli baş dönmesi görülür. Başı öne arkaya sallamak veya yatakta dönme sonucu ortaya çıkabilir. Genellikle yaşlılarda görülür. Solunum yolu hastalıkları ve baş bölgesine kan akışının azalması bu duruma yol açabilir. Bulgular rahatsız edici olsa da BPPV iyi huylu bir rahatsızlıktır. Genellikle tedavi gerektirmez.
- Vertigonun görüldüğü diğer bir hastalık ise Meniere hastalığıdır. Meniere hastalığında vertigo belirtileri dışında kulak çınlaması ve işitme kaybı görülür. Meniere hastalığı ataklar ve yatışma dönemleri şeklinde seyreder. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmese de kafa travmaları, virüsler, kalıtım ve alerji nedenler arasında gösterilmektedir.
- Akustik nörinom, iç kulağın sinir dokusunun bir çeşit tümörüdür. Vertigo ile birlikte kulak çınlaması ve işitme kaybı ortaya çıkar.
- Vertigo beyin damarlarının tıkanması veya beyin kanaması sonucu da ortaya çıkabilir.
- Vertigonun görüldüğü diğer bir hastalık ise multipl sklerozdur (MS).
- Kafa travması ve boyun yaralanmalarından sonra vertigo ortaya çıkabilir.
- Diyabet, düşük kan şekeri, anksiyete ve panik bozukluğu vertigonun diğer nedenleridir.
Vertigo kendi içerisinde ikiye ayrılır. Bunlardan ilki periferik vertigodur. Periferik vertigo; iç kulak ve vestübiler sinirdeki problem kaynaklıdır. Periferik vertigo nedenleri: Labirintis, Vestibüler nöronit, Meneire hastalığı, Bening paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) ve Perilenfatik fistül’dür. İkincisi ise merkezi vertigodur. Merkezi vertigo, beyincikle ilgilidir. Merkezi vertigo nedenleri; Beyincikte tümör oluşumu, inme, migren, çoklu skleroz, bazı ilaçların yan etkisi (antidepresan, tansiyon ve uyku ilaçları vb.)
İç kulak denge organdır. Çoğu baş dönmesi iç kulak kaynaklı sorunlardan meydana geliyor. Bazen kafa travması sonrası, herhangi bir kafatası kırığı olmadan iç kulak yapılarında sarsıntı ya da iç kulak kristallerinde yer değiştirmeye bağlı olarak baş dönmesi oluşabilir. Baş dönmesinin iç kulak rahatsızlığından kaynaklanması ise vertigo olarak ifade edilir.
Dengede kalabilme yeteneğimiz, birkaç farklı sistem tarafından sağlanır. Bu sistemler; vestibüler sistem, sensorimotor kontrol sistemi ve propriosepsiyon sistemdir. Vestibüler sistem, dengede kalmamıza yardımcı olur. İç kulak, vestibüler sistemin bir parçasıdır. İç kulaktaki alıcılar(sensörler), kişinin pozisyonuyla ilgili bilgileri doğru bir şekilde beyne gönderemezse vertigo gelişir.
Kendinizde vertigo olup olmadığını basit bir test yaparak anlayabilirsiniz. Ayakta kendi etrafınızda 2-3 dakika dönün ya da öne doğru eğilerek kafanızla yuvarlak çizin. Kısa bir süre sonra etrafınızdaki her şey dönmeye başlıyorsa, kendinizi berbat hissediyorsanız, sizde vertigo var demektir. Vertigo’da başımız değil, dünya döner.
Vertigo tedavisi
Vertigo hastalık değil, bir hastalığın belirtisi olduğu için teşhis edilen hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Psikoterapi, baş dönmesi anksiyete bozukluklarından kaynaklanan insanlara yardımcı olabilir.
Vertigo tedavisi hastalığın türüne göre değişir ve semptomları kontrol altında tutmaya yöneliktir. Doktor, vertigo türünü belirledikten sonra uygun tedaviyi seçer. Vertigo tedavisi 5 aşamada yapılır:
1.Tetikleyici faktörlerin ortadan kaldırılması (stres, alkol, sigara, kafein, tuz v.b.)
2.Tetikleyici pozisyondan kaçınma
3.İlaç tedavisi ve birtakım temel göz ve baş hareketleri, denge egzersizleri
4.Orta kulağa ya da beyinde saptanan lezyona yönelik cerrahi tedavi.
5. Ama asıl tedavi nedene yönelik akupunktur ile yapılmalıdır.
Akupunktur ile tedavi:
Çevrenin veya kendi vücudunun döndüğü hissini veren Vertigo (baş dönmesi)’nun birçok nedeni vardır. En önemli nedenleri iç kulak hastalıkları, servikal omurga veya Temporomandibuler eklem problemleri, dişlerin yanlış yerleşimi, göz problemleri, dolaşımdaki problemler, aritmi ve diğer iç hastalıklar, beyincik bozuklukları ve beyin tümörleridir.
Başın her iki tarafını saran Safra Kesesi ve/veya Mesane Meridyenleri bölgesinde yer alan bir yara fokal rahatsızlık olarak hareket eder ve bu skarlar da baş dönmesine neden olabilir. Bu bozucu alanlar ortadan kaldırılmalıdır.
Bir uzman doktorun teşhisinden sonra ve özellikle de beyin, beyin sapı, iç kulaktaki tümörler dışlandıktan sonra Kulak akupunkturu başlatılmalıdır. Servikal omurgadaki problemlerin neden olduğu Vertigo’da, kulak akupunkturu ile tedavi edilebilir.
Her iki kulakta Servikal Omurga Bölgesi işaretlenir. Servikal bölgedeki üç sempatik ganglion iğnelenir. Antitragusda bulunan safra kesesi meridyeni ve kulaktaki safra kesesi noktası ve kulağın arkasında, kulak kepçesi kaudalınde yer alan Beyincik de kullanılır. Ayrıca beyin sapındaki pons ve bulbus ve ikisi arasındaki sulkustan çıkan sekizinci kranyal sinir nervus vestibulocochlearis de tedavide kullanılır.
Vertigo hastalarına öneriler:
•Mümkün olduğunca stresten uzak durun
•Bol su için: Vücuttaki su tuz dengesini korumak için bol bol su için. Ama çay ve kahveden uzak durun. Kafeinli, alkollü içecekler tüketmeyin Çünkü bu içecekler iç kulakta sıvı artışına neden olabiliyor.
•Spor yapma alışkanlığı kazanın ve kendinize uygun spor yapın
•Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek adına düzenli ve dengeli beslenin ve yeterince uyuyun
•Doktorunuz reçete ettiği takdirde D vitamini hapları kullanın
•Ani hareketlerden kaçının. Aksi halde düşebilir ve yaralanabilirsiniz
•Düşme tehlikesine karşı banyo ve zeminde kaymaz paspaslar kullanın
•Başınız döndüğünde hemen oturun ya da uzanın
•Şiddetli vertigo ataklarında karanlık bir odada bir süre gözlerinizi dinlendirin
