Dünyada yaygın olarak uygulanan birçok doğum kontrol yöntemi vardır. Bunların bazılarını kadınlar uygulamak durumundadır, bazılarını da erkekler uygular. Konunun daha iyi anlaşılması için soru-cevap şeklinde açıklamaya çalışacağım.
Soru: Erkeklerin uygulayabileceği doğum kontrol yöntemleri nelerdir, başarısızlık oranı kaçtır?
Cevap: Erkeklerin uygulayabildiği 3 doğum kontrol yöntemi vardır.
1- Geri çekme: Cinsel ilişki esnasında boşalma olmadan hemen önce ilişkiyi sonlandırıp meninin dışarı boşalması esasına dayanır. Bu yöntem her iki taraf için de haz alma konusunda problem yarattığı gibi başarısızlık oranı %4-18 dir.
2- Prezervatif (kondom): Sık kullanılan ucuz ve etkili bir yöntemdir. Başarısızlık oranı % 2-5 cvarındadır. İlişkide alınan hazzın az olması, her ilişkide kullanılması gerekliliği, bazen ilişkiden sonra kullanılan kondomun yok edilmesi problemi ve latex allerjisi olanlarda yan etki yapması gibi dezavantajları vardır. Önemli bir avantajı cinsel yolla bulaşan hastalıkları önlemesidir.
3- Sperm kanallarının bağlanması (Vazektomi): Kadınlarda tüplerin bağlanması yönteminin erkek versiyonudur. Ancak kadınlarda bu ameliyat çok komplike bir işlem iken erkeklerde yaklaşık 15 dakikalık 2-3 mm lik bir kesiden yapılan bir nispeten basit bir operasyondur. Dünyada giderek yaygınlaşan en etkili doğum kontrol yöntemidir. Başarı oranı %100 kabul edilir.
Soru: Vazektomi neden sık tercih edilmiyor?
Cevap: Bunun nedeni bu konuda yaygın olarak bilinen yanlış bilgilerdir. Erkekler bu işlemden sonra yumurtalarının (testis) alınacağını, ilişkiye giremeyeceklerini, boşalamayacaklarını veya ilişkiden haz alamayacaklarını zannederler. Kısacası erkekliklerini kaybedeceklerini düşünürler. Bunun en büyük sebebi hayvanlardaki kısırlaştırma işlemine benzediğinin sanılmasıdır. Oysa vazektomide testise giden kan damarları kesilmemektedir. Kan damarları testisin sağlıklı kalmasını sağladığı gibi burada üretilen erkeklik hormonunu da taşırlar. Şekil den anlaşıldığı gibi vazektomide testisin damarlarını değil, sperm kanallarını kesiyoruz. Bu durum testise herhangi bir zarar vermez.
Soru: Vazektomiden sonra cinsel fonksiyonlarımda değişiklik olurmu?
Cevap: Yukarıda belirttiğim gibi kadında nasıl ki tüplerin bağlanması, kadınlarda herhangi bir cinsel fonksiyon bozukluğuna yol açmıyor, erkekteki sperm kanallarının bağlanması da erkekte herhangi bir cinsel fonksiyon bozukluğuna yol açmaz. Sertleşme (ereksiyon), boşalma, orgazm olma, cinsel istek gibi konuların hiçbirisinde işlem sonrası bir değişiklik olmaz
Soru: Vazektomi ameliyatı nasıl yapılır?
Cevap: Hastanede yatmayı gerektirmeyen, lokal anestezi ile testislerin üstündeki torbanın yaklaşık yarım santimetre kesilerek sperm kanallarının bağlandığı ve kesildiği bir işlemdir. Hasta sırt üstü masaya yatırılır, torbalar antiseptik solusyonla temizlendikten sonra torbanın sağına ve soluna ince bir iğne ile lokal anestezi yapılar. Buradan küçük bir kesi yapılarak sperm kanalı dışarı alınır, bu kanal kesilir ve tekrar içeri bırakılır. Daha sonra cilt kesisi eriyebilen dikişlerle kapatılır. Küçük bir pansuman yapılır.
Soru: Vazektomi sonrası nelere dikkat etmeliyim?
Cevap: Vazektomi sonrası 2-3 gün istirahat ve 1 hafta sonra kontrol önerilir. Genellikle antibiyotik veya ağrı kesici gerekmiz.
Soru: Vazektomi sonrası ne zaman ilişkiye girebilirim?
Cevap: Burada unutulmaması gereken konu vazektomi sonrası yaklaşık 3 ay boyunca kesilen kanalın üst kısmında sperm kaldığından başka bir korunma yöntemi olmadan ilişkiye girilmemesi gerektiğidir. Yaklaşık 20 boşalma veya 3 ay sonra meni tahlili yapılarak sperm olmadığı görülmesi garantili yöntemdir.
Soru: Vazektomi işleminin komplikasyonları nelerdir?
Cevap. Komplikasyon oranı %1 in altındadır. En sık görülen komplikasyonlar operasyon bölgesinde kanama, enfeksiyon ve sperm granülomu denilen kistik bir yapı oluşmasıdır. Sperm granülomu herhangi bir şikayete sebep olmaz. Enfeksiyonlar genellikle antibiyotiklerle kontrol altına alınır. Kanama ise genellikle pansuman ile durdurulur.
Soru: Kimler vazektomi yaptırabilir?
Cevap: Ülkemizde 1983 yılında kabul edilen 2827 nolu yasaya göre 18 yaşını doldurmuş herkes kendi rızasıyla, evliyse eşinin de rızası alınarak vazektomi yaptırabilir.
Soru: Vazektomiden sonra çocuk sahibi olmak istersem ne yapabilirim?
Cevap: Vazektomi işlemini özellikle tekrar çocuk sahibi olmak istemediğinden emin olunan kişilere tavsiye ediyoruz. Ancak herhangi bir sebeple yeniden çocuk sahibi olmak isterse iki yöntemle çocuk sahibi olabilir.
1- Sperm kanallarının tekrar bağlanması: Mikrocerrahi teknikle aynı bölgeden daha büyük bir kesi ile bağlanıp kesilen sperm kanallarının tekrar birbirine bağlandığı bir ameliyat yapılır. Ilkine göre çok daha komplike ve zor, ciddi tecrübe gereken bir operasyondur. Başarı oranı çok yüksek olmadığı gibi maliyeti de yüksektir.
2- Tüp Bebek: Yumurtaların ameliyatla açılarak içerisinden spermlerin alınması ile tüp bebek yaptırılabilir. Bu yöntem de garantili değildir.
