Uyku günlük yaşamın bir sure için kesintiye uğraması ya da boşa geçen zaman değildir. Zihinsel ve fiziksel sağlığımızı her gün yenilememiz için önemli olan ve yaşamımızın üçte birini kapsayan aktif bir dönemdir.Yaklaşık 80 türde uyku hastalığı vardır. Çoğu yaşam kalitesinin azalmasına ve kişinin sağlığında bozulmaya neden olur. Uyku bozuklukları trafik ve mesleki kazalara neden olabilmesi nedeniyle bir halk sağlığı sorunudur. Bazı uyku bozuklukları uykuya dalma veya sürdürme güçlüğüne yol açar. Diğer uyku bozuklukları gündüz aşırı uykululuğa neden olur. Vücudun biyolojik saati ile ilgili sorunlar kişilerin günün yanlış zamanında uykulu olmasına neden olur. Uykuda yürüme, altını ıslatma, kabuslar ve diğer sorunlar da uykuyu kesintiye uğratabilir. Bazı uyku hastalıkları ise yaşamı tehdit edici boyuttadır.
Uykuda neler oluyor?
Sağlığımız açısından yemek içmek kadar önemli bir olaydır uyku. Özellikle sinir sisteminde biriken toksik atıklar uykuyu meydana getirir. Uyku, bu toksik maddelerin vücuttan atılmasını ve dinlenmeyi sağlar. Bedensel ve ruhsal yorgunlukları giderici, dinlendirici ve yeniden enerjik olmamızı sağlayıcı bir ihtiyaçtır. Uyku anında kalp atımları azalır. Tansiyon düşer. Solunum sayısı azalır. Vücut sıcaklığı düşer. İç organların çalışması azalır. Sinir sitemi ve duyu organları isitirahat halindedir. Yorgunluk, bünyenin direncini azaltır.
Uykuyla ilişkili bir sorunu uzun ya da kısa süreli olarak hepimiz hayatımızın bir döneminde yaşamışızdır. Eğer birkaç gün içinde sorun çözülürse, profesyonel bir yardım olmaksızın o dönemi atlatırız.
İyi bir uyku gün içinde sağlıklı, güvenli, huzurlu, dingin ve hatta başarılı olmanız için enerjinizi yenileyen, beynimizi ve bünyemizi güne hazırlayan, belki de önceki deneyimlerimizi yaşantılarımızı, duygu ve düşüncelerimizi yeniden organize ettiğimiz, planlar yaptığımız, zorluklar karşısında stratejiler oluşturduğumuz yani doğacak yeni güne hazırlandığımız psikobiyolojik bir süreçtir.
Uyku o kadar önemlidir ki neredeyse hayatımızın üçte biri uykuda geçmektedir. Kaliteli bir uyku kişinin enerji ve dinçlik hissinde artmaya, dikkati ve konsantrasyonu güçlü kılarak, yaşama sevincimizi artırararak kaza ve yararlanma riskinin ve olasılığının azalmasına, daha olumlu düşünceye, artmış yaratıcılığa, ilişkilerde düzelmeye ve daha sağlıklı bir akla ve bedene, bir güne yeni bir başlangıc yapabilme duygusuna, gücüne, cesaretine, isteğine sahip olmamızı sağlar. Uyku bebekliğimizde biyolojik gereksinimlerimizin ön planda olduğu dönemlerde, ilk zamanlar biyolojik bir gereksinim olarak her uyuyup uyandığımızda acıkan karnımızın doymasının bize verdiği huzur ve enerjiyle ve bununla bağlantılı cesaret ve boş beynimizin doğal merakıyla, yeni bir günü, yeni birşeyleri deneyimleyebilme şansı tanımasıyla yaşama sevincimizin en önemli psikolojik unsurlarından biri haline gelir. Her yaşta insanlar uyku bozukluğundan etkilenebilir ama birçok kişi gerçekte uyku bozukluğu yaşadığından haberdar değildir.
Aşağıdaki durumlarda, uyku probleminiz için bir uzmana başvurmanız gerekir:
- Banyo yapmak, kafein alımını kesmek, egzersiz ve rahatlama teknikleri gibi yöntemler işe yaramadığı zaman.
- Uyku probleminizin altında depresyon veya kalp rahatsızlığı gibi sebepler yattığına inanıyorsanız.
- Uyurken aşırı horluyorsanız ya da nefessiz kalıyorsanız.
- Konuşmak ya da araba kullanmak gibi normal aktiviteleri yaparken uyuya kalıyorsanız.
- Uyandığınızda kendinizi sürekli yorgun hissediyorsanız.
- Bu durumlar sizde varsa doktorunuz size uyku probleminizin teşhisi için bir uyku kliniğine gitmenizi önerebilir.
