Lazer kelimesi, “Light Amplification of Stimulated Emission of Radiation-LASER” teriminin Türkçe kısaltmasıdır. Lazeri, ilk kez Amerikalı fizikci Theodorev H. Maiman(1960) bulmuş ve ürogenital cerrahide kullanılması ise Persons (1966 da) tarafından olmuştur. Günümüzde, teknolojik ilerlemeler sayesinde başta prostat büyümesi ve böbrek ve idrar yolları taşlarının kırılmasında-tedavisinde olmak üzere diğer birçok ürolojik hastalıkta kullanılmaktadır. Lazer, kesme, kanı durdurma(koagülasyon) ve buharlaştırma(vaporizasyon) fonksiyonunu eş zamanlı olarak gerçekleştirebilmesinin yanında ödem, sertleşme ve darlık riskini de büyük oranda azaltmaktadır.
Günümüzde Ürolojik cerrahide cerrahide bugüne kadar kullanılan lazer türleri:
1-Karbondioksit-CO2 Lazer,
2-Neodymium:Yttrium-Aluminum-Garnet (Nd:YAG),
3-Holmium:Yttrium-Aluminum-Garnet (Ho:YAG),
4-Potasyum-Titanil-Fosfat (KTP) ve Thulium lazerdir.
ENÇOK KULLANILAN LAZER AMELİYATLARI ve KULLANILAN LASER TÜRLERİ
HoLEP PROSTATEKTOMİ: HOLEP : HoLEP, Holmium Lazer ile yapılan prostat ameliyatını ifade etmektedir. Holmium lazer, bilimsel teknolojideki ismi Holmium: Yittrium-Aluminum-Garnet (Ho: YAG) lazer dir. Dalga boyu(2120) suyun üst notasına yakın (1910 nm) olduğundan dokuda ve taş kırmada oldukça iyi absorbe edilir ve etkin bir şekilde kullanıma olanak verir. Ho:YAG lazer düşük watt’larda(20-40Watt) cihazın endoskopik fiber-probu’u taş kırmada kullanılırken, yüksek watt’larda(60-120watt) özellikle prostat ve diğer dokularda eş zamanlı kesme, kanama kontrolü ve buharlaştırma amacıyla kullanılır. Holmium lazerle endoskopik olarak taşların parçalanmasında kullanılması çok başarılıdır ve etkin ve yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Zira ürolojide holmium lazer kullanımı ilk kez taş kırma ile başlamıştır.
Holmium lazerin diğer lazerlerden en önemli farkı uygulanan dokuya yıkıcı/yakıcı etkisinin çok derin olmamasıdır, etkisinin diğer lazer türlerine göre nispeten yüzeysel kalmasıdır. Prostata uygulandığında etki derinliği birden bire artmaz, prostatın kapsülünü geçmez, eğer kontrolsüz bir şekilde geçerse ereksiyon ve prostat dışında geçen sinirler ve diğer dokular olumsuz etkilenir. Greenlight KTP lazerde etki derinliği Holmium lazere göre daha fazladır. HoLEP prostatektomi ya da HoLEP’le prostat ameliyatı tam da bu işlemi ifade eder.
Bu sıyırma işlemi(enüklasyon; Prostat kapsülü ile büyümüş prostat dokusu arasına Lazer probu ile girilerek prostat kapsülden sıyrılarak açık prostat ameliyatı gibi birkaç parça halinde mesaneye atılır, ve sıyrılan prostat dokusu idrar kanalından olduğu gibi çıkartılalamayacağından, morselatör adı verilen cihazla yine endoskopik yolla kıyma gibi öğütülerek parçalanıp dışarı alınır. Holmium lazer ile yapılan bu işlem lazer enerjisi dışında bipolar enerji kullanılarak da yapılabilir, bu yönteme bipolar enüklasyon (BipoLEP) denmektedir ve ameliyat sonuçları birbirinin aynıdır.
HoLEP ve TUR-P(klasik transüretral prostat rezeksiyonu) sonrasına alınan sonuçlar karşılaştırıldığında; işeme hızı ve semptom skorundaki düzelme miktarı arasında fark tespit edilmemiştir. Bunun yanında hastanede kalış süresi ve sonda kalış süresi HOLEP’te ortalama bir gün daha kısadır. Ancak halen TUR-P, en ideal cerrahi tedavi olma özelliğine devam ettirmektedir. Hastalar tercih yaparken bu veriler sunulur, hasta ve cerrahın ortak kararı ile ameliyat yöntemine karar verilmelidir.
GREENLİGHT LAZER(LASER): GreenLight(yeşil Işık) lazer teknoloji alanındaki ismi ile Potasyum-Titanil-Fosfat(KTP) 532nm dalga boyunda lazer ışını yayar ve dokudaki 542nm dalga boyundaki hemoglobine bağlanır damarları ve dolayısıyla prostat dokusunuda buharlaştırırarak etkisini gösterir. İşlem KTP-greenlight lazer ışınları idrar kanalından teleskop aracılığı ile girilerek prostata uygulanır ve büyümüş prostat dokusu istenilen ölçüde bu ışınlarla buharlaştırılır. Bu işleme tıpta PVP yani prostatın fotoselektif vaporizasyonu denir, ve greenlight denmesinin nedeni lazerin yaydığı ışının yeşil renkli olmasından kaynaklanır. Bu yöntemle prostat ameliyatı genel, spinal ve hatta çok riskli hastalarda lokal anestezi ile yapılabilmektedir. Endoskop aracılığı ile idrar kanalından girilir , endoskop içinden ilerletilen plazer probunda lazer işınlarıyla prostat yeterli ve istenilen ölçüde buharlaştılır ve rahat idrar yapılabilecek kadar bir alan oluşturulur, prostat tarafından oluşturulan tıkanıklık giderilir. Ancak bu yöntemde dışarı doku alınmadığından patolojik inceleme yapılmamaktadır, bu yüzden ameliyat öncesi hastada prostat kanseri olmadığını diğer yöntemlerle ekarte edilmiş olması gereklidir.
