Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Ahmet İnanır konu hakkında önemli bilgiler verdi.
Topa kafa atma (futbol), karate ve boks gibi sporlar boyun ve beyinde hasara yol açabilmekte, futbolcuların demans yaşama riski ve fıtık olma riski artmaktadır. Hatta bilim adamları olarak topa kafa atmanın yasaklanması konusunda görüş bildirmekteyiz.
Topa kafa atmak tehlikeli mi? Ne gibi sorunlara neden olabilir ?
Futbolcuların vurduğu toplar sıklıkla yaklaşık olarak saatte 90 kilometre hızla kafaya çarpabilmektedir. Bir çok defa tekrarladığı için, tekrarlayan beyin sarsıntılarının, uzun yıllar içinde kalıcı bilişsel ve hafıza kayıpları ile kendini gösteren beyin hücrelerinde bozulmaya neden olan kronik travmatik ensefalopati adı verilen beyin hastalığına neden olabilmektedir. Bu nedenle Amerika’da özellikle çocukların topa kafa ile vurmaları yasaklanmıştır. Ayrıca Alzheimer Hastalığı, ALS ve benzeri motor nöron hastalığı, Parkinson hastalığı görülme riski artmaktadır. Burada bu hastalığa neden olur anlamı çıkmasın; çıkmasına bir katkı sunar şeklinde anlaşılmalıdır. Top darbesi hafif bir travma meydana getirmesine rağmen küçük travmalar tekrarladığı için, damla damla akan bir suyun çarptığı yerdeki kayayı zamanla oyması gibi beyin veya boyunda bozulmalara neden olmaktadır.
İleride fıtık habercisi midir ?
Özellikle futbolcularda boyun fıtığı gelişme riski hayli artmaktadır. Daha şiddetli sonuçlara neden olan kafa çarpışmaları bir yana yılda en az bin defa kafa vuruşu yapıldığı göz önüne alınırsa beyin veya boyunda yapacağı tekrarlayan travmatik hasarların sonuçlarını hayal etme imkanı doğacaktır. Ayrıca çapraz bağ yırtığı, menisküs yırtığı, bel fıtığı riski de artmaktadır.
Beyindeki hücrelere zararları olur mu ?
Topun kafaya, dolayısıyla beyine tekrarlayan çarpmaları beyin hücrelerinde bozulmaya neden olarak uzun yıllar sonra travmatik ensefalopati meydana gelmesine yol açabilmektedir. Yapılan bir araştırmada kaleye yapılan orta futbolcular tarafından kafa vuruşu ile sonlandırıldı. Sonuca bakıldığında kafa ile üst üste vuruş yapan futbolcuların hafıza larında yüzde 41- 67 oranında kayıp saptandı ve bu hafıza zayıflığı ancak 1 gün sonra kaybolduğu saptandı. Araştırmalar göstermiştir ki futbulcuların beyninde bulunan beyaz cevher-ak maddesindeki hasarlı sinir hücreleri hasarlanıyor ve tamir olmuyor. Ayrıca beyin kimyasallarının da değişimler-bozulmalar gösterdiği saptanmış bilimsel gerçeklerdir.
Bir fizik tedavi uzmanı olarak siz ne önerirsiniz ?
Sadece futbol değil voleybol, hentbol, Amerikan futbolu, basketbol, boks, güreş ve karate gibi travmatik spor veya işlerden uzak durulması gerekmektedir. Bu tarz sporların hafif arızalarla kalmayıp ciddi bozukluklara yol açabiliyor oluşu endişe verici bulunmuş olup yıllar sonrasında da sağlık yaşamayı planlayarak aktivite seçimi yapılmalıdır. Meslek edinmiş olan sporcuların ise kendilerini koruma altına alarak kafa vurmaktan olabildiğince kaçınmaları gerekir.
