Günümüzde iletişim araçları hızlı bir şekilde gelişim ve değişim göstermektedir. Bu gelişme ve değişimle birlikte bireylerin internet araçlarını daha işlevsel şekilde kullanmaktadırlar. Bunlar arasında en öne çıkan ve sıklıkla kullanılan da sosyal medyadır. Son yıllarda hızla çoğalan sosyal medya kullanımı, günümüzde çocuk, ergen ve genç bireylerin rutinleri arasında bulunup kullanan kişi sayısının da devamlı artış gösterdiği bir araçlar bütünü durumuna gelmiştir. Sosyal medya; çocuk ve ergenlerin kendilerini rahatça ifade edebildikleri ve başka kullanıcılarla bağlantıda olduğu yeni bir sanal gerçekliktir. Yeni iletişim araçlarının gelişim göstermesi ve bunlara olan ilginin çoğalması ile birlikte sosyal medya kullanımı her geçen gün daha da artmaktadır ve kişiler arası iletişim kopukluklarına sebep olmaktadır. Akıllı telefon kullanımı günümüzde çoğaldıkça sosyal medyaya erişim kolay duruma gelmiştir. Sosyal medyada geçirilen zaman arttıkça aile ilişkilerinde o oranda azalma görülmektedir. Sosyal medyanın yoğun olarak kullanılması sadece aile ilişkileri değil ailede yaşanacak başka sorunlara da sebep olmaktadır. Boş zaman tanımını değiştiren bu kullanım ile özellikle çocuklar kendilerine yeni bir yaşam alanı inşaa etmişlerdir.
Günümüzde, çocukların ve ergenlerin kendilerini rahatça ifade ettiği gerçek hayatta yapamadıklarını sanal ortamda özgürce yaptıkları sanal gerçekliktir. Bu bireyler kendilerini bu ortamlarda özgür ve rahat hissetmektedirler. Gündelik rutinlerinde başaramadıkları ve dile getiremedikleri birçok durum, olayı sanal gerçeklik sayesinde deneyimleyip geçici bir haz duygusuna sahip olmaktadırlar. Örneğin; gerçek hayatta akademik olarak başarısız o veya kendisini yetersiz hisseden bir çocuk sanal ortamda oyun oynayarak, beğeni toplayarak bu duygusundan geçici olarak uzaklaşarak kendisinde tatmin duygusunu oluşturur. Sosyal medyayı kullanım yaşı yaklaşık olarak 12‘dir. Ergenlik dönemi kimlik sürecinin oluşmaya başlayıp bu sürecin devam ettiği bir süreçtir. Bu dönemde çocuklar farklı roller benimseyip yeni deneyimler elde etmenin peşindedirler. Eğer bir şeye ne kadar sınır ve müdahale olursa, o şey bir o kadar çekici ve büyüleyici gelmektedir. Bize iyi hissettiren, yargılamayan ve teşvik eden bu teknoloji ergenlik dönemindeki çocuklar için ilgi uyandırır. Her istenildiğinde ulaşılmakla gerçek yaşamda özgürlüğü kısmen yitiren ergen, akıllı telefonunun sosyal medyada sunduğu sanal özgürlüğü tartıya koyulduğunda telefon alınmasını tercih etmektedir. Dolayısıyla çocukların sosyal medya kanallarında kendilerini farklı rollere atfederek farklı profiller oluşturulmaları olağan olup normaldir. 12- 18 yaş bağımlılık için kritik yaşlardır. Sosyal medya kullanımı esnasında ilişki kurdukları kişilerin veya kanalların gerçekliği yansıtmayacağı bilgisi çocuğa verilmelidir. Ebeveynler sosyal medyayı arada bir çocuklarıyla birlikte kullanmalı ve bu süreçte çocuklara herhangi bir yargıda bulunulmamalıdır. Çocuklara sanal ortamlarda karşılaşabilecekleri olumlu olumsuz tüm olayları sizlerle paylaşabileceklerinin bilgisi de aktarılmalıdır.
Çocuklara dönüp ‘Telefonunu kapat ve bizimle konuş’. demekle sosyal medya kullanımını sınırlandıramayız. Peki nasıl sınırlandırılmalıdır?
- Çocuk 10 yaşından büyükse yaklaşık bir- bir buçuk saat sosyal medya iletişimine izin verilebilir.
- 3-6 yaş aralığında ise yarım saat veya 40 dk ile sınırlandırılmalı ayrıca dakikalara bölerek erişimlerine izin verilmesine dikkat edilmelidir.
- Çocuklara tatil günlerinde sınırsız kullanım hakkı verip, okul açıldığında bir anda sınır getirmek sağlıklı olmayacaktır. Tatil günlerinde de sınırlamalar getirilmelidir.
- Uyku zamanlarından önce sosyal medya kullanımına sonlandırmaları gerektiğinin bilgisini aktarın. Geceleri telefon kullanmaları durumunda kilo alımı ve kaygıyı tetiklediğini dile getirin.
- Sosyal medya kullanımı dışında, çocuğa uğraşması ve çaba harcaması gereken uğraşlar edinmesini teşvik edin.
- Ailece ortak aktiviteler yapın ve bolca doğayı keşfetmelerine izin verin.
- Onlara mahremiyet eğitimi konusunda bilgilendirin. Çocuklara sosyal medya da paylaştıkları tüm video ve fotoğrafların yayılabileceğini, bu görsellerin pek çok kişi tarafından kopyalanabileceğini bu nedenlerden dolayı paylaşımları hakkında iyi düşünmelerine teşvik edin.
- Çocuklarınızla teknoloji bağımlılığına yönelik videolar izleyin.
Aşırı kullanım sonucunda çocuklarınızda oluşabilecek uykusuzluk, dikkatsizlik, okula gidememe, korku ve agresyon belirtilerinin farkında olun ve bir uzmandan gecikmeden yardım almanız tavsiye edilmektedir.
