Sporcu beslenmesinde protein tozları zararlı mıdır?

İnternetin günümüzde bu kadar yaygınlaşması şüphesiz bilgiyi daha hızlı ve kısa yoldan erişebilmemize imkan tanıdı. Yalnız bu erişim kolaylığı çağımızın tüketici toplumlarında rekabet ve tüketim çılgınlığınıda yanında getirdi. Hepimiz daha kaliteli ve konforlu yaşam standartına erişmek istiyoruz. İncecik fizikleriyle dolaşan abartılı vücut ölçülerine sahip mankenleri takip ediyoruz. Vermiş olduğu maskülen pozlarla bize ideal erkek çizgisini gösteren alfa erkek sporculara özeniyoruz. Fitness endüstirisinde var olan bir gerçek varsa o da rol modellerin ulaşılabilir olmamasıdır. Çevremiz ve örnek aldığınız insanlar hep daha fazla spor yapmanızı ve o ideal vücuda ulaşabilmeniz için her türlü fedakarlığı yapmamızı istiyor. Bunun farkında olan üreticiler bizlere iyi görünmemiz için spor yapmamızı, spordan verim alabilmemiz için besin takviyesi tüketmemizin zorunlu olduğunu söylüyorlar. Bu yazımda Besin takviyelerini yapmış olduğum araştırmalar neticesinde değerlendireceğim.

Besin takviyelerinden konuşmak gerekecekse öncelikle egzersiz biliminin temellerine inmekte fayda var. Her spor branşında avantaj sağlayan özellikler birbirinden farklıdır, bir sprinter ve maratoncunun vücut yapısı birbirinden farklı olmak zorundadır. Birinde egzersizler patlayıcı kuvvet odaklı iken diğerinde dayanıklılık odaklıdır. Aynı şekilde bir yüzücü düşük bir yağ oranına sahip olmalı iken bir powerlifterde bu herhangi bir sorun teşkil etmez. Son bir kaç yıl içerisinde çevremizde bir hayli fitness ve vücut geliştirme salonu açıldığını varsayarsak biz en iyisi konuyu bu branşlara bağlayalım. Fitness sporunda amaç vücudu estetik bir yapıya kavuşturmaktır. Bu da simetrik ve belirgin bir kas kütlesiyle ortaya çıkar. Her iki spor dalında amaç hemen hemen ayni yöndedir. Amacımız düşük bir yağ yüzdesi ile maksimal kas kütlesini yakalamaktır. Kas kütlesi artışı sağlamak için kaslarınızı kullanmalı ve onları gelişime zorlamalısınız ki Fransız doğa bilimci Lanmarck’ın savunduğu kullanılmayan organ körelir mantığına benzer.

Eski dönem atalarımızı düşünün, hayatta kalabilmek için daha çevik ve atletik olmak zorundaydılar nitekim onlar bizim kadar şanslı değillerdi ve yemek için avlanmak zorundalardı. Bu amaçla spor salonunda ter atmalı ve kaslarınızı gelişim için yıpratmalısınız buraya kadar her şey normal, ama kas gelişimin de unutulan en önemli nokta ise onarılma sürecidir. Bir doku düşünün, onu yıpratarak gelişmeye zorluyorsunuz ama gelişim için ihtiyacınız olan onarılma sürecini es geçiyorsunuz işte o zaman elinizde sadece hasarlı doku olur. Kaslarımız yüz binlerce fibril adı verilen protein iplikçiklerinin birleşmesi ile oluşur. Miyofibril adi verilen bu yapı ise karmaşık bir protein sisteminden oluşmaktadır. Antrenman sonrası oluşan hasarlı dokular sonrasındaki dinlenme surecinde yeterli protein ve karbonhidrat alımı ile onarılma durumuna girer. Önemli nokta ise ne kadar protein alınacağı hususudur.

Sanılanın aksine profesyonel bir atlet değilseniz günlük uygun bir diyetle çok rahat birşekilde yeterli seviyede protein alabilirsiniz. Yapılan en büyük hata “çok fazla protein = çok fazla kas” inanışıdır. Vücudunuza aşırı miktarda protein aldığınız takdirde böbreklerinize ve karaciğerinize yük binebilir ve ilerleyen dönemlerde eklemlerde gut hastalığı oluşabilir. Ek olarak idrarla kalsiyum atımını arttıracağı için böbreklerde taş oluşum riski artabilir. Evet, proteinin kas oluşumunda şüphesiz etkin role sahiptir ama vücudunuzun da bir limiti vardır ve alınan fazla proteinler kas oluşumunu arttıramadığı gibi bizlere yağ olarak depolanır. Peki protein tozu zararlı mıdır? Cevap; Hayır, protein tozu da balık yağı, vitamin hapları, sporcu içecekleri gibi bir besin takviyesidir ve dozunda kullanıldığı takdirde fayda sağlar. Günlük yaptığınız egzersiz şiddeti ve süresine göre protein alımınız yetersiz kaldığı takdirde bu tarz besin takviyelerini kullanmakta fayda var. İsviçreli kimyager Paracelsus’un dediği gibi “Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran dozudur” Protein ihtiyacınızı düzenlerken bunları gözardı etmeyiniz. Hepinize sağlıklı sporlar dilerim.