Son zamanların en yeni trendlerinden olsa gerek spor esnasında birçok takviye kullanmak.Mineral takviyelerinden tutun,yağ yakıcılar, protein tozları, aminoasit karışımları, glutamin ağırlıklı karışımlar, L-karnitin takviyeleri,özel sporcu çikolataları ve daha fazlası.. Biz saymakla bitiremedik .Sporcularla ilgili bu desteklerin antrenörler tarafından zorunlu bir hale getirilmesi de ikinci bir vaka…
Eğer çok yoğun bir şekilde spor yapıyorsanız veya aktif bir sporcuysanız ,saatler boyu süren ağır ve uzun süren antremanların içindeyseniz performansınızı artırmak için bir takım ek takviyelerin gerekli olduğu yönünde klinik çalışmalar mevcut. Ancak kas dokunuz az, yağ oranınız fazla ise ve spora yeni başlıyorsanız bu ürünlerin hiçbirinin size desteği yok diyebiliriz. Bu konuda işin içine beslenme girmekte.. Siz spor yaparak daha fazla enerji harcarsınız ve bu da beslenmenizde daha fazla besin öğesi almanız (karbonhidrat,yağ ,protein) demektir.Öncelikle şunu söyleyebiliriz : LÜTFEN KENDİNİZİ MİLLİ SPORCULARLA VEYA SAATLER BOYU YOĞUN ANTREMAN YAPAN SPORCULARLA KIYASLAMAYIN…
Biraz yakından incelersek nedir bu spor destek ürünleri? Bunları kimler öneriyor!! bir düşünmek gerek..
Aminoasit ve protein tozları: Spora giden birçok kişinin kullandığı takviyeler arasında yerini almakta.Amaç kas kütlesini ve gücünü artırarak daha iyi performans sağlamak!! Ancak yapılan çalışmalar göstermektedir ki protein tozlarının gerçek etki sağlaması için günlük 400 gram ve daha fazlası tüketilmesi gerekmektedir. Bu da normal şartlardaki bir bireyin bir günde kullanabileceği bir doz değildir. (Ortalama bir bireyden bireye değişmekle birlikte , bir bireyin günlük alması gereken protein miktarı 60-80 gram aralığındadır. Proteinden zengin beslenme ile 100 grama kadar ulaşabilmektedir.) Dallı zincirli aminoasitler kaslarda karaciğerde metabolize olmayıp kaslarda metabolize oldukları için kas kütlesinin korunmasında performans artırıcı ürün olarak kullanılmaktadır. Ancak bununla ilgili çalışmalar dallı zincirli aminoasitlerin performans üzerinde hiçbir etki yapmadığını göstermektedir.
Uzun dönem bu ürünleri kullanan bireylerde ilerleyen dönemlerde böbrek sıkıntıları sıklıkla görülmektedir. Çünkü çok yüksek dozda proteinler böbreği yorarak işlev kayıplarına ve hatta kronik böbrek yetmezliğine sebep olarak bireyleri diyalize bağımlı hale getirmektedir. Yüksek proteininin uzun dönem kullanımı yağlanmayı da artırır.Çünkü vücutta fazla proteinler yağa çevrilerek depolanmaktadır.
Kreatin: Kreatin ette( kırmızı et, tavuk ve balıkta) bulunan bir proteindir. Kas kitlesini artırmada kullanılmaktadır. Şiddetli ve kısa süreli egzersizlerde etkin olduğu bilimsel çalışmalarda bildirilmiştir.Normal spor yapan bireylerde etkilerinin olmadığı hatta vücut o proteini kullanmadığı için yine karavciğer ve böbrek hasarlarına yol açtığı ile ilgili bir çok çalışma mevcuttur. Unutmayın.. yüksek protein vücutta karaciğer ve böbrek hasarı başta olmak üzere, mineral bozuklukları ,kan basıncında artış, vücudunuzda su eksikliğine sebep olur. Kısacası ; yoğun tempoda spor yapmıyorsanız bu tarz destekleri asla kullanmamanız gerekir.
L-karnitin: Vücudunuzda bulunan yapın enerjiye dönüşümünü sağlayan bir aminoasittir. Vücudunuzda karaciğer ve böbreklerde üretilir. Şuana kadar L-karnitinle yapılmış yağlanmayı azalma yönünde geniş çaplı bir bilimsel çalışma yoktur. Hatta, 2005 yılında “International Journal for Vitamin and Nutrition”da yayınlanan bir diğer araştırmaya göre L carnitine takviyesi verilen hayvanların, her gün aynı kaloriyi almalarına karşın L carnitine kullanmayan hayvanlara göre daha fazla kilo aldıklarını gözlemlemiştir.Yüksek şiddette yoğun yapılan egzersizler üzerinde L-karnitinin yağ kütlesini azaltıcı ,kas kütlesini artırıcı olduğuna dair bilimsel çalışmalar mevcuttur.L-karnitin içeren başlıca besinler;kırmızı et başta olmak üzere,balık , kümes hayvanları, buğday, avakado ve süt ürünleridir.
Kafein: Kafein güçlü bir uyarıcıdır. Yorgunluğu azaltmak, kanda bulunan yağları yıkmak ,dikkati toplamak için kullanılmaktadır. Yüksek dozda alınan kafein , sinir sisteminde harabiyet ,kalp yükünde artış ,tansiyonun yükselmesi ,idrar çıkışında artışa neden olarak sağlıı olumsuz yönde etkiler.
C vitamini başta olmak üzere kullanılan antioksidanlar: Antioksidanlar denilen grup vitamin, mineral ve birtakım fitokimyasal dediğimiz bileşenlerdir. Şiddetli egzersiz esnasında dinlenemeyen kaslarda oksidatif stres artar. Oksidatif stresin artması hücrelerin oksijensiz kalması ve hücresel bozulmanın başlaması demektir. Oysaki antioksidan dediğimiz bu bileşikler aslında meyve ve sebzelerin ta kendisidir. Doğal alınan antioksidanların spor esnasında etkisi dışarıdan takviyelere göre çok daha fazladır.
Tüm bunlardan yola çıkarak ek destek ürünleri kimin ne şekilde önerdiği önemlidir. Eğer gerçekten sporcuysanız ve kullanılması gerekiyorsa mutlaka bir doktor ve sporcu diyetisyeninin tavsiyesi üzerine kullanmanız gerekir. Ek desteklerin bilinçsiz kullanımı ,aşırı dozda alımı karaciğer enzimleri ve böbrek fonksiyonlarını bozarak mide bulantısı,kusma,ishal ,kaşıntı gibi yan etkiler yapabilir.
Düzenli egzersiz yapıyorsanız..orta tempoda uzun süreli egzersizler yağ yakımızı daha fazla destekleyecektir. Bunun yanında düzenli ve dengeli beslenme, iyi bir uykuyu hayatınıza almanız hepsinden çok daha fazla etkili olacaktır.
