Tıp dilinde Bruksizm, olarak adlandırılan diş sıkma, bazen gündüz, bazen gece bazen de hem gündüz hem de gece görülebilir. Bazen diş sıkma ya da dişleri gıcırdatma şeklinde görülebilirken, bazen hastalarımız her iki durumu aynı anda yaşayabilir. Diş sıkma toplumun büyük kısmını etkileyen ve sık görülen bir klinik durumdur.
Özellikle uykuya dalmadan önce alınan alkolün, yoğun kafein ve sigara kullanımının, kokain ve ekstazi bağımlılığının bruksizm gelişme riskini artırdığını bildiren çalışmalar olsa da kesin bir kanıta ulaşılamamıştır.
Hastayı bir yakını uyarana veya diş doktoru dişler üzerindeki aşınmaları söyleyip gösterene kadar, hastalar çoğunlukla bu durumun farkında değillerdir. Çoğu hasta sabahları çene ve kulak ağrısı ile uyanır. Normal bir bireyde çiğneme esnasında kullanılan ısırma kuvveti yaklaşık 27 kg, maksimum istemli ısırma 70 kg dır. Bruksizm esnasında ise 440 kg a kadar çıkabilen yüklenmeler olabilir. Bu değerler anatomik yapılar için hasar verici büyüklüktedir.
Bruksizm’in sebepleri ararsında bireyin ruhsal durumunun, genetik yatkınlığının, çiğneme problemlerinin, nörokimyasal maddelerin (dopamin, serotonin vb.) salınım düzeylerinin etkili olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte bu olguya sahip bireylerin dişlerde aşınmalar ve kırılmalar, çene, eklem ve kaslarında ağrılar görülmektedir. Hastaların nedeni tespit edilemeyen yüz, baş ve boyun ağrılarının altında bruksizimin yattığı yapılan detaylı muayene sonucu ortaya çıkmaktadır. Çeşitli ilaçların da neden olabileceği tartışılmaktadır fakat ilaçların bruksizme neden olduğunu öne süren çalışmalar az sayıda ve vak’a raporlarıyla sınırlıdır.
Bu rahatsızlıktan nörologlara ve KBB doktorlarına baş vuran hastaların sayısı hiçde az değildir. Bruksizmin tedavisi dişhekimleri tarafından, detaylı muayenenizi takiben yapılır. Tedavide Splint adı verilen apareylerden faydanlanılmaktadır. Splintler dişhekimi tarafından ağzınızdan alınan ölçüye göre hazırlatılır. Yumuşak veya sert malzeme seçeneklerinden, size en uygunu doktorunuz tarafından seçilerek hazırlanan gece plakları sıkça kullanılan splintler arasındadır. Bruksizim için yapılan bu apareyler rahatsızlığın tedavisinde kullanılmasına rağmen bruksizmi ortadan kaldırmaz sadece olası etkilerinden kişiyi korur.
Günlük hayatta yaşanılan stres, önemli bir bruksizm nedeni olarak görüldüğünden, stresi azaltmata faydası dokunabilecek her şey ( yürüyüş yapmak, kitap okumak, müzik dinlemek yada banyo yapmak ) tavsiye edilebilir. Dişlerde ki çapraşıklıklar ve çenelerde ki kapanış bozuklukları da bazen bu rahatsızlıklara sebep olabileceği düşünüldüğünden , bu rahatsızlıkların düzelttirilmesi yada ağızda ki eksik dişlerin yaptırılması da şikayetlerin ortadan kalkmasına yardımcı olacaktır.
Son yıllarda modern dişhekimliğinde ki gelişmeler farklı disiplinlerin birarada çalışmasını da beraberinde getirmiştir. Örneğin dişhekimleri buruksizm rahatsızlıklarının tedavisinde psikiyatristlerle de beraber çalışmaktadırlar. Hastaların bu sebeple dişlerini kaybedecek kadar ileri düzeyde diş sıkmaları yada gıcırdatmaları durumunda psikiyatristler ilaç kullanmayı da tercih edebilmektedirler.
Dişhekimleri hipnoz yada NLP yaklaşımlarından da olumlu sonuçlar almaktadır. Plastik cerrahide ve dermatolojide başarı ile kullanılan Botox ilacını, çiğneme kasları üzerinde kullanarak, hastanın diş gıcırdatmasına da engel olunabilmektedir. Botox uygulanan bruksizm olgularında kişiler yemek yeme esnasında çiğneme kuvvetlerinde kayıp olduğundan şikayet etmekteyseler de sonuç çok tatmin edicidir ve 4-5 ay etkinliğini sürdürmektedir. Bruksim hastalarının pek çoğunda artan kas aktivitesine bağlı olarak dışarıdan dahi gözlenebilen bir yüz profilinde değişme de olabilmektedir. Tedavi de kullanılan Botox oluşan bu kas hiperaktivitesine bağlı görünüşü de eski haline getirmektedir.
Sizde dişlerinizin çiğneme yüzeyinde aşınma görüyorsanız, dişlerinizde ve dolgularınızda kırılmalar oluyorsa, dişetlerinizde çekilme ve çekilen bölgedeki dişlerinde çentik şeklinde aşınmalar varsa, hemen dişhekiminize başvurup bruksizim açısından sizi değerlendirmesini isteyebilirsiniz.
