Siyah noktalar deriden salgılanan yağın ve ölü deri hücrelerinin gözeneklerde birikimi sonucu ortaya çıkar. Tıkanmış gözeneğin ucu deriye açıksa siyah nokta olarak görünür. Eğer tıkalı gözenek açık değilse, biz bunları küçük beyaz noktalar olarak görürüz. Deri gerginleştirildiğinde daha iyi görülürler. Tıp dilinde tıkanmış gözeneklere komedon denir ve gözeneğin ucunun deriye açık olup olmamasına göre kendi içinde açık komedon (siyah nokta) ve kapalı komedon ( beyaz nokta) olarak ikiye ayrılır.
Komedonlar sivilcenin öncü belirtisidir. Ergenlikle beraber ilkönce böbreküstü bezlerinden hormon üretimi başlar ve ilk siyah noktalar belirir. Özellikle yağ salgısının fazla olduğu burun, alın, çene gibi yüzün T bölgesinde görülür. Siyah ve beyaz noktalar ayrıca sırt, göğüs, omuzlar gibi diğer yağ bezlerinin yoğun olduğu bölgelerde de görülebilir.
Komedonlar akne hastalığı dışında başka durumlarda da olabilir. Hidradenitis supurativa (akne inversa) adlı hastalıkta koltukaltı, kasıklar, meme altları ve kalçalar gibi kıvrım bölgelerinde iltihaplı sivilcelerle beraber görülebilir.
Komedonlar aşırı güneşte kalmanın neden olduğu fotoyaşlanmanın da bir belirtisidir. Yaşamı boyunca yoğun güneş ışığına maruz kalmış kişilerde örneğin çiftçiler ve denizcilerde büyük siyah noktaları gruplaşmış bir şekilde ense ve elmacık kemiklerinde görebiliriz.
Nadir olarak vücudun belli bölgesinde yerleşmiş komedon toplulukları ben olarak görülebilir.
Gövdede çoğunlukla sırt cildinde siyah nokta olarak görülen bir başka durum ‘epidermal kist’tir. Bu kistlerin içindeki materyal siyah noktada olanla benzerdir ancak siyah noktada gözenekler tünel şeklinde tıkanır, epidermal kistte deri altında bir kese mevcuttur. Epidermal kistler zaman içinde yavaş yavaş büyürler ve bazen iltihaplanıp kızarıp şişebilir ve ağrılı olabilirler. Sıkılınca içlerinden kötü kokulu beyaz sarı renkli bir materyal çıkar. Bu kistlerin sıkılması istenmez çünkü bu durumda kistin hacmi artar ve iltihaplanması kolaylaşır. Aknenin bir belirtisi değildir ve kanserleşmezler.
Siyah noktaların nedeni neyse ona göre tedavi planlanır. Bazı koşullar dışında sıkılması istenmez. Kirlilikle bir ilişkisi yoktur, aşırı yıkamak, fırçalamak veya sık peeling yapmak cildi tahriş edeceği için önerilmez. Gözenekleri nüfuz eden temizleyicilerle cildi düzenli olarak temizlemek ve siyah nokta oluşumunu engelleyen kremler kullanmak gerekebilir. Yağlı kremler kullanmak, terlemek, saçlarda kullanılan şekillendiriciler ve saçların yüz cildine teması siyah nokta oluşumunu kolaylaştıracağı için bunlardan uzak durmakta fayda vardır. Siyah noktaların nedeninin ayırt edilerek doğru bilgilendirme için ve tedavinin uygun bir şekilde planlaması için bir dermatoloji uzmanından yardım almakta fayda var.
