Sınav kaygısı öğrencileri duygusal olarak zorlayan akademik başarıyı düşüren, aile içi iletişimi ve etkileşimi olumsuz yönde etkileyen önemli bir sorun haline gelebilmektedir.
Sınav kaygısı yaşayan öğrencilere düşünce, duygu ve fiziksel boyutta bakıldığında bir takım sıkıntılar yaşadığı görülmektedir. Genellikle öğrencide “Sınavda başarısız olacağım”, “Ne kadar çalışsam da anlamıyorum, aptal gibiyim”, “Konular çok fazla zaten yetiştiremem” gibi olumsuz otomatik düşünceler gelişir. Bununla birlikte öğrencide gerginlik, çok fazla endişe, sinirlilik gibi duygusal belirtiler ve karın ağrısı, mide bulantısı, ağız kuruluğu, uyku ve iştahta düzensizlik gibi fiziksel belirtiler görülebilir. Öğrenci farkında olmadan davranışları üzerindeki kontrolünü yitirir.
Bu süreçte ebeveyn tutumu oldukça önemlidir. Genellikle aileler kaygılarını çocuklarına yansıtmakta, yüksek beklentiler içerisine girmekte ve başkalarıyla mukayese ederek çocuğunun düşük not aldığını düşünmektedir. Öncelikle aile çocuklarının ilgi, yetenek ve yeterliliklerinin farkında olmalıdır. Bu süreçte aile çocuğuna karşı destekleyici ve güven verici tutum içerisinde olmalıdır, sevgisinin herhangi bir bedeli olmadığını ve her koşulda sevgisinin devam edeceğini çocuğuna hissettirmelidir. Anne-Baba ve çocuk eksiklikleri birlikte tespit ederek tamamlamaya çalışmalı, duygu ve düşünce paylaşımında bulunmalı ve çocuğunu başkalarıyla karşılaştırmaktan kaçınmalıdır. Gerçekçi beklentiler, uygun aile ortamı sağlama, sınavı çok yüceltip ölüm-kalım meselesi haline getirmeme anne-babalar için yol haritası olmalıdır.
Sınav kaygısı yaşayan öğrencilerin bu durumla başa çıkabilmesi için;
- Olumsuz otomatik düşünceler yerine alternatif düşünceler yerleştirilmelidir. Örneğin, “Sınavda başarısız olmam dünyanın sonu değil”, “Zamanım kısa ama bu zamanı verimli şekilde kullanabilirim”
- Gerçekçi hedefler belirlenmeli
- Öğrenme odaklı çalışmalı
- Bu süreçte bir takım nefes ve gevşeme egzersizleri önerilebilir.
- Beslenme ve uyku düzenine dikkat edilmeli
- Zamanı iyi kullanma ile ilgili planlama yapılmalı
- Sınav sonrasında rahatlatıcı etkinlikler yapılabilir.
Bunlar sınav kaygısı ile baş edebilmeniz için yardımcı olacağını düşündüğümüz tavsiyelerimizdir. Elbette ki her bireyin ihtiyaçları farklı olacaktır. Bu süreçte anne-baba ve çocuk arasında etkili bir iletişim olması ve gerek görüldüğünde bir uzman desteği alınması önemlidir.
