Sinirlerimi yatıştırıyor.. Beni canlandırıyor.. Sıkıntılarımı gideriyor.. Bana keyif veriyor.. Düşünmeme yardımcı oluyor.. Kendime olan güvenimi arttırıyor.. Kilo almamamı sağlıyor..
Evet ne yazık ki bu söylemlerin hepsi ve bunlar gibi daha nicesi, sigara kullanıcıları tarafından savunulan yanlış inanışlar. Oysa ki bu etkilerin kazanımında bire bir etki gösteren gerçek bir faktörün spor olduğunu görmemektedirler.
Sigara bağımlılığının vücut sistemlerinde oluşturduğu çeşitli hastalıklar ve sorunlar giderek bilim dünyasının inceleme konusu olmuştur. Bu yüzden yaşam stili değiştirme programlarında; stresle başa çıkma, sigara bırakma, egzersiz alışkanlığını geliştirme programları öne çıkmıştır. Daha iyi yaşama alışkanlıklarını yerleştirmek için bilginin verildiği eğitici yaklaşımlar yararlıdır. Ancak bu çok yönlü çalışmalarda önemli olanın kişilerin bizzat bu programlarda kendilerini aktif olarak katılabilmelerinin daha yararlı olduğu görüşüne varılmıştır. Sonuçta spor, kendini iyi hissetme ve sağlığı oluşturma programları birbirini destekler şekilde ortaya çıkmıştır.
İlk adımın “sigarayı bırakmak” olduğu belirtilmiştir. Ancak sigara içmekle ortaya çıkan sorunlardan başlıcaları; fiziksel aktivitenin olumsuz yönden etkilenmesi ile ilgili olanlardır. Sigara içmeyenlerin daha aktif olduğu, kasların beslenmesinin, aerobik egzersiz sırasında oksijen alımının daha avantajlı olduğu anlatılmaktadır. Sigara içmeyenlerin akciğerlerin büyüme ve gelişimi açısından da daha şanslı olduğu belirtilmiştir. Sigaranın kırık riskini artırdığı, daha çabuk yorgunluğa ve daha çok nefes darlığına sebep olduğu ifade edilmiştir.
Sporun, sigara alışkanlığının engellenmesinde ve içen kişilerde sigaranın bırakılmasında yardımcı olduğu bilinmektedir. Düzenli yapılan sporun, sigara kullanımından kaynaklanan belirtileri, özellikle kalp hastalıkları ve kanser riskini azalttığı belirtilerek, egzersizle ilgili önemli öneriler bulunmaktadır.
Sigara içmeyenlerin daha aktif olmasının nedenleri nelerdir?
Sigara kullanımı, hatta günde bir tek sigara içmek bile egzersiz kapasitesini hemen etkiler. Yeterli bir fiziksel aktivite düzeyini sağlayabilmek için, kalbinizin ve akciğerinizin oksijenden zengin kana ihtiyacı vardır. Sigara dumanını soluduğunuz zaman, vücudunuza karbon monoksit girer (karbon monoksit sigaranın içinde bulunan 3000 ek kimyasaldan yalnızca biridir). Karbon monoksit hemoglobin (vücutta kan yolu ile oksijenin taşınmasını sağlayan bir madde) ile birleştiği zaman, oksijenin kaslara taşınma yeteneğini azaltır. Oksijen kas hücrelerine gidemez.
Sigara kullanımı kan damarlarını da daraltır. Bu durum, egzersiz sırasında kaslara oksijenin ve kanın uygun şekilde dağılmasına engel olur. Bu kaslarda, normalden daha erken laktik asit (egzersiz sonucu kasta biriken artık madde) birikir. Bu durumda, sigara içen kişiler erken yorgunluk nedeni ile egzersizi bırakmak zorunda kalır.
Oksijendeki azalma fiziksel dayanıklılığınızı azaltabilir. Bu da sizin sadece spor yapmanızı değil, aynı zamanda merdiven çıkmak gibi günlük işlerinizi de zorlaştırır.
İngiltere’deki Queen Elizabeth Hastanesi’nin araştırmasında 29-56 yaş arasında kalp krizi geçirmiş 40 erkek incelemiştir. Bu kişiler haftada 5 gün, günde 3 kez 20 dakika orta zorlukta spor yapmıştır. Üç haftanın sonunda bu erkeklerin hepsinde kolesterol seviyesi düşmüş, iyi kolesterol ise en az yüzde 3 yükselmiştir. Sigara içen erkeklerin kolesterol seviyelerinde ise hiç bir değişiklik olmamıştır.
Ayrıca İsveç’te yapılan bir başka araştırmada da sigarayı bırakan erkeklerin iyi kolesterollerinin sadece 2 hafta içinde yüzde 29 arttığı görülmüştür.
Sigara içmenin fiziksel kapasite üzerine başka etkileri var mıdır?
• Sigara içen kişiler, içmeyenlerden daha çabuk yorulur ve daha yavaş koşarlar.
• Fiziksel egzersiz eğitiminden daha az yarar sağlarlar.
• Kasları daha güçsüz ve daha az esnektir.
• Uyku bozuklukları yaşarlar.
• Sigara içmeyen kişilerden üç kat daha fazla nefes darlığı yaşarlar.
Spor, sigaranın yerine geçer mi?
Stresli yaşantının kötü etkilerinden kurtulmanın en iyi yollarından biri spor yapmaktır. Sadece orta düzeyde bir egzersiz yapmak bile sağlığınız üzerinde olumlu etkiler yaratmaktadır.
Sigara içmeyi bırakanlarda egzersiz performansı olumlu yönde gelişme gösterir. Sigara içen hem yetişkin, hem de gençler, sigarayı bırakırlarsa olumlu koşullara dönülebilir. Sporun hayatı olumlu yönde değiştiren etkileri ile kişiler sigara içerken sahip olduğu yanlış inanışlar böylece değişir ve gerçek kazanımlara sahip olurlar. Spor, gerçekten de onların sıkıntılarını giderir, onları canlı ve zinde hissettirir, kendilerine olan güvenlerini arttırır, kilo vermelerini sağlar ve onlara sigaranın veremediği gerçek keyfi ve güzel bir yaşam tarzını tattırır. Ve spor böylece sigaranın yerine daha büyük katkılar sağlayarak, farklı bir yaşam tarzı oluşturarak geçer.
Spor, sigaranın bırakılmasında bir araç olabilir mi? Spor, sigaranın bırakılmasında neden çok yararlıdır?
Evet spor, sigaranın bırakılmasında önemli ölçüde etkili olabilecek bir araç niteliğindedir. Sporun aşağıda belirtilen katkıları da pozitif yönlendirmeler ve bilinçlendirme doğrultusunda sigara kullanıcılarının sigarayı bırakmalarını ve bıraktıktan sonraki kazanımları elde etmelerini sağlayacaktır.
• Spor, vücutta biyokimyasal yönden olumlu etkiler yapar. Bu etkiler nikotin ile sağlananlara benzerdir. Egzersiz, zihinsel uyanıklılık sağlayan katekolamin hormonlarının salınımını artırır. Egzersizin sürdürülmesi kişinin kendini iyi hissetmesini sağlayan beyindeki endorfin hormonu seviyesini artırır.
• Spor, sigara içmeyi bırakırken uygulanabilecek en iyi kilo kontrol yöntemidir. Spor, sigara içme ve yemek yeme arzusunun önüne geçilmesine yardımcı olur ve daha sağlıklı yiyecek seçenekleri için isteği artırır.
• Her hafta yapılan sporla, kendinize bakım, tedavi ve huzur imkanı sağlamış olursunuz. Spora zaman ayırmak stresi engelleyebilir ve sigara içmeye karşı sağlıklı bir alternatif yaratmış olursunuz.
• Düzenli spor omurganızı, kaslarınızı kuvvetlendirir, zihninizi açar, hormonlarınızı düzenler, bağışıklık sisteminizi geliştirir ve hastalıklara karşı dirençli olmanızı sağlar.
• Spor, sakin olmanıza ve odaklanmanıza yardımcı olur; stresle başa çıkmanızı sağlar.
• Spor, olumlu düşünceler üretilmesini sağlar ve kişiyi psikolojik açıdan olumlu yönde etkiler. Düzenli egzersiz yapanlar yaşamları boyunca başarı, özgüven ve kendini kontrol hissi kazanırlar. Aynı zamanda daha azimli, duygusal olarak dengeli ve yaratıcı olurlar. Sonuçta egzersiz kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar.
