“Türkiye’de şu anda en çok yapılan ameliyat nedir?” diye sorulsa kimse yanılmadan “Sezaryen”
diyecektir. Sezaryen bu kadar çok yapılmasına rağmen kadınlar bunun hakkında ne kadar sağlıklı bilgi
sahibi? Sezaryen ameliyatını başkasının tecrübesinden değil, doktor olarak benden öğrenmenizi istedim.
Bu nedenle bu yazıyı yazmaya karar verdim.
Sezaryen, bebeğin kadının rahmine yapılan kesi ile doğurtulması ameliyatıdır.
Sezaryenin yapılması gerekli durumlar şunlardır:
Çoğul gebelik; eğer ikiz gebelik varsa ve doğum çok erken başlamışsa sezaryen gerekebilir, bebeklerin
pozisyonları da doğumun şekline karar vermek için önemlidir. Diğer sağlık sorunları da doğum şekli için
etkendir. Gebenin taşıdığı bebek sayısı arttıkça sezaryen olması gerekliliği artar.
Doğumun ilerlememesi; kasılmalar sayesinde rahim ağzı açılır ve bebek vajinal kanala iner. Eğer
kasılmalar rahim ağzını açmak için etkili olmuyorsa sezaryen gerekebilir.
Bebeğin sağlığı ile ilgili bir problem geliştiyse; mesela bebeği besleyen göbek kordonu sıkıştı ve bebeğe
yeterli kan gitmesi engellenmişse, bu durumda bebeğin kalp atışlarına düşme olur. Bu nedenle acil
sezaryen gerekir.
Bebeğin eşi çıkışı engelliyorsa
İri bebek ise
Bebek başı önde değil de poposu önde geliyorsa
Annede HIV veya herpes gibi enfeksiyon varsa
Annede şeker veya yüksek tansiyon hastalığı varsa
Daha önce sezaryen ile doğum yapmış kadınların en çok merak ettikleri konu bir sonraki gebeliklerinde
normal doğumu deneme şanlarının varlığıdır. Bu sorunu cevabını belirleyen birkaç etken var. Mesela
daha önce kaç sezaryen oldu, bebeğin duruşu nedir, bebeğin eşinin yerleşimi nedir, önceki sezaryen
ameliyatında rahime yapılan kesinin şekli nasıldı? Hastanelerin de sezaryen sonrası doğum ile ilgili
politikalarının belli olması gereklidir.
Bazen kadınların normal doğum yapma şansları olsa dahi sezaryen ile doğum yapmayı tercih ediyor.
Buna karar vermeden önce sezaryenin de diğer ameliyatlar gibi risk ve komplikasyonlarının olduğunu
bilmeniz gereklidir. Sezaryen sonrası hastanede daha uzun kalırsınız, ameliyat sonrası bazı sağlık
sorunlarınız olabilir, hatta sonraki gebelikler de dahi sorun oluşabilir. Çok çocuk doğurmak isteyen
kadınlar için sezaryen iyi bir seçenek olmayabilir.
Ameliyata girmeden önce yapılacaklardan biraz bahsetmek istiyorum. Hastaneye girişiniz yapıldıktan
sonra bir hemşire sizi ameliyat için hazırlayacaktır. Kolunuza veya elinizin üstüne bir damar yolu
açılacaktır. Bu damar yolu ile ameliyatta kullanılacak sıvı ve ilaçlar verilecek. Ameliyat masasına
alındığınızda karınınız antiseptik sıvı ile silinecek ve eğer kesi yapılacak bölgede kıl varsa tıraş
edilecektir. Daha sonra mesaneye idrar sondası yerleştirilecek. Mesanenin boş olması ameliyat
sırasında mesanenin yaralanma ihtimalini azaltır.
Ameliyat için seçilebilecek birkaç anestezi yöntemi mevcuttur. Genel anestezi, spinal anestezi veya
epidural anestezi kullanılabilir. Genel anestezi yapıldığında uyanık olmayacaksınız. Epidural anestezi de
ise vücudunuzun alt tarafı uyuşturulacaktır. Omurganızın içinde bulunan bir boşluğa ilaç yapılır. Epidural
katater bu boşluğa yerleştirilip bir gün boyunca tutulabilir. Böylece ağrınız olduğunda bu ince tüp ile
vücudunuza ilaç verilir ve ağrınız kesilir. Spinal anestezi işleminde de alt vücut uyuşturulur, epiduralden
farkı ise herhangi bir kateter yerleştirilmez, ilaç doğrudan omurilik etrafındaki sıvının içine verilir.
Gebelerin sezaryen için söylediği genel bilgilerden birisi yedi kat kesi yapılmasıdır. Ameliyat sırasında
deriniz ve karın duvarınız kesilir, bu kesi bikini bölgesinde olacak şekilde yatay veya yukarı doğru dikey
olarak yapılabilir. Kadın kaslarını birbirinden uzaklaştırılır ve kesilmesine gerek yoktur. Diğer bir kesi ise
rahim duvarına yapılır. Buraya yapılan kesi dik veya yatay olabilir.
Açılan aralıktan bebek doğurtulur. Göbek kordonu kesilir ve bebeğin eşi çıkartılır. Rahimdeki kesi
kendiliğinden eriyen ipler ile dikiş atılarak kapatılır. Cildi kapatırken de eriyen veya sonradan alınması
gerekli dikişler kullanılabilir.
Sezaryen aleyhinde birçok kampanya yapan bir hekim olarak sezaryenin sadece hayat kurtarmak için
yapılması gerektiğini bir kez daha hatırlatmak istiyorum.
Sezaryenin risklerini ise şu şekilde sıralayabiliriz:
Enfeksiyon yani mikrop kapma.
Kan kaybı.
Bacakta, pelvik organlarda veya akciğerde pıhtı oluşması.
Bağırsak veya mesane yaralanması.
Kullanılan ilaçlara veya anesteziye bağlı alerji gelişebilir.
Ameliyattan sonra neler ile karşılaşabileceğinizden biraz bahsetmek istiyorum. Eğer uyanık olarak
ameliyat olduysanız bebeğinizi hemen kucağınıza alabilirsiniz.
Ameliyattan hemen sonra ameliyathanedeki özel bir odada takip edilebilirsiniz. Bazen de hemen odanıza
gidebilirsiniz. Kan basıncı, nabız, nefes sayısı, kanama miktarı düzenli aralıklarla kontrol edilir. Sezaryen
olmanız bebeğinizi emzirmenizi engellemez. Hemen emzirmeye başlayın.
Bir süre yatakta kalmanız gerekir. Yataktan kalkacağınız ilk birkaç seferde yakınınız veya hemşirenizin
size yardım etmesi gerekebilir.
Ameliyattan kısa bir süre sonra idrar sondanız çıkarılır. Karnınızdaki kesi yeri birkaç gün ağrıyacaktır.
Anestezi etkisi geçmeye yakın ağrı kesici ilaçlar başlanır ve bu düzenli olarak size verilir. Sıcak su
torbası iyi gelebilir. Ağrının kesilmesi için alternatif yöntemleri denemek istiyorsanız doktorunuz ile
konuşmalısınız.
Sezaryenden sonra 2 – 4 gün hastanede kalırsınız. Kalacağınız süre ameliyat nedenine ve vücudunuzun
iyileşmesine bağlı olarak değişir. Eve gittiğinizde bir süre bakıma ihtiyacınız olacak ve hareketleriniz
kısıtlı olacak.
İyileşme döneminde özellikle emzirdiğiniz zamanlarda rahimde kasılmalar olacaktır. Kanama veya
akıntınız 4 – 6 hafta sürebilir. Pıhtılı kanama veya kramplar olabilir. Kesi yerinde ağrı 3 – 6 hafta devam edebilir.
Enfeksiyonu azaltmak için ameliyattan 2 – 3 hafta sonrasına kadar tampon kullanmayın ve ilişkiye
girmeyin. Egzersize başlamadan önce iyileşmek için kendinize bir süre verin. Ateş, fazla kanama olursa
veya ağrınız daha kötüye gidiyorsa mutlaka doktorunuza bilgi verin.
