Gırtlak kanseri görülme sıklığı nedir?
Başka organ kanserleri ile karşılaştırırsak oranı düşüktür. Tüm kanserlerin ancak %2-5’ini oluşturur. En fazla 50’li yaşlardan sonra görülür. 30 yaşından önce görülme olasılığı %1’den azdır.
–Erkeklerde daha mı fazla görülür?
Evet, erkeklerde kadınlara göre 5 kat daha sıklıkla rastlanır. Ancak son yıllarda kadınlarda sigara tüketiminin artmasına paralel olarak, gırtlak kanseri oranı da yükselmiştir.
–Hangi faktörler bu kanserden sorumlu tutuluyor?
Gırtlak kanserinin en büyük etkeni tütün kullanımıdır. Sigaradaki nikotin kanserojen değildir, ancak içinde polisiklik aromatik hidrokarbon içeren rezidü katran kanserojendir. Sigara bırakılmasından 5 yıl sonra gırtlak kanseri riski azalmaya başlar, 10 sene sonra ise hiç içmeyenlerle aynı seviyeye gelir. Alkol, tütünün gırtlak ve yutak bölgesinde kanserleşmeye doğru yaptığı etkiyi hızlandırır. Dolayısı ile tütün ve alkol kullanımı gırtlak kanserini oluşturan en etkili nedenlerdir ve bu yüzden, bu alışkanlıklardan vazgeçmek bu kanserin oluşumunu kesinlikle önler.
–Hastalık kendini hangi belirtiler ile gösteriyor?
İlk şikayet iyileşmeyen ses kısıklığıdır. Bu ses kısıklığı boğuk ses, veya kaba, keskin ses olarak kendini gösterir. Buna yemek yerken yutkunmada zorlanma ve boğaz ağrısı şikayetleri eklenebilir. Kulağa yansıyan ağrı oluşabilir. İleri evrede nefes almada zorluk, öksürük ve tükrük göllenmesi belirir. Gırtlak kanserlerinin ilk metastaz yerleri boyun lenf dokusu olduğundan, boyunda lenf bezlerinde büyüme görülebilir.
–Ses kısıklığı larenjit gibi hastalıklarda da görülüyor, ne zaman ciddiye alınmalıdır?
Öncelikle tütün kullanımı olan bir kişide ses kısıklığı dikkatle takip edilmelidir. Üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında veya sesi zorlama (bağırma gibi) sonrasında ses kısıklığı oluşuyor ise hemen telaşlanmaya gerek yoktur. Medikal tedaviler veya ses istirahati sonrasında iyileşir. Ancak ses kısıklığı inatçı, tedaviye dirençli bir hal alıyor ve ses kalitesindeki bozukluk gittikçe artıyor ve yukarıda belirtilen şikayetler ekleniyor ise acilen ciddiye alınmalıdır.
–Tetkikler nedir?
Bugün kulak burun boğaz muayenesi endoskopik sistem ile yapılmaktadır. 70 derecelik endoskop ve kamera sistemi sayesinde ekran ve kompütere büyütülmüş gırtlak bölgesini kayıt yapabiliyor ve takip edebiliyoruz. Ayrıca stroboskopi denilen bir alet ile ses tellerinin hareketi yavaşlatılıyor ve patolojiler daha net görülebiliyor. MRI sadece yardımcı bir tetkik olmaktadır.
—Tedavi nasıl yapılır?
Gırtlak kanserlerinin tedavisi cerrahidir. Özellikle erken yakalanan olgularda tamamen iyileşme şansı çok yüksektir. Erken evrelerde parsiyel cerrahi dediğimiz, gırtlağın sadece bir bölümü alınan, nefes borusunun devamlığının sağlandığı ameliyat çeşitlerini uyguluyoruz. İleri evrelerde tüm gırtlak alınmakta ve nefes borusuna boyun önünden delik açılmaktadır. Bu durumda konuşma ses protezleri veya yutulan mide havası ile olmaktadır. Boyundaki metastazik lenf bezleri temizlenir ve hastalığın evresine göre ameliyat sonrasında radyoterapi uygulanabilir. Hastalığı erken evrede yakalama kişinin ameliyat sonrası yaşam kalitesini sağlaması açısından son derece önemlidir.
