Şaşılık gözlerin aynı doğrultuda bakmadığı, gözlerin paralel duruşunu kaybetmesi durumudur.
Gözlerin uyumlu hareketini her bir gözdeki 6 adet göz kası ve bunları kontrol eden sinir sistemi sağlamaktadır. Beyin ve sinirlerden gelen uyarılar, kaslara aktarılır ve bu şekilde gözler cisimleri takip ederken veya bir noktaya odaklanırken beraber hareket eder. Bu çalışma sisteminin herhangi bir noktasındaki bozukluk şaşılık ile sonuçlanır. Şaşılık, gözlerin birisinin veya ikisinin birden içe, dışa, yukarı veya içe dönmesi şeklinde olabilir. Şaşılık ilk ortaya çıktığında, gözler farklı noktalara baktığı için öncelikle beyine iki görüntü gider. Bu durum çift görmeye neden olabilir. Daha sonra çift görmenin üstesinden gelebilmek için beyin görüntülerden birisini ihmal edecek ve gözlerin birisini kullanmayacaktır. Bu durumda kullanılmayan gözde görme azlığı yani göz tembelliği ortaya çıkabilmektedir.
Gözlerde içeri doğru kayma Ezotropya olarak adlandırılır, dışarı doğru kayma ise Ekzotropya denilmektedir. Yukarı ve aşağı kaymalar daha az görülür, Hipertropya ve Hipotropya olarak adlandırılır.
Bebeklerde ve bazı insanlarda yalancı şaşılık sorunu gerçek şaşılık ile karıştırılabilmektedir.
Şaşılık neden olur?
Öncelikle şunu bilmek önemli; birden fazla şaşılık tipi var. Ve her şaşılık tipinin oluşum mekanizması farklı olabilmektedir. En sık gördüğümüz şaşılık tipleri şunlar;
- Doğumsal şaşılıklar
- Bebeklik döneminde ortaya çıkan içe kayma
- Hipermetropiye bağlı içe kayma
- Gözde ara sıra dışa kayma
- Görmeyen bir gözde şaşılık
- Nörolojik sorunlara bağlı şaşılık
- Yüksek miyopiye bağlı şaşılık
- Duane sendromu, Brown sendromu gibi sendromlara bağlı şaşılıklar.
Doğumsal şaşılıklar, bebeğin gelişimi sırasında görme ve göz hareketleri sistemlerinin yeterli gelişim sağlayamaması nedeni ile meydana gelmektedir.
Şaşılık nedenleri arasında ailesel yatkınlık, göz bozuklukları, down sendromu, serebral palsi gibi durumlar önemlidir.
Öncelikle bir şaşılık hastası ile karşılaştığımızda bu sebeplere göre mutlaka kategorik olarak şaşılık türünü belirliyoruz.
Şaşılık Teşhisi
Şaşılık türleri arasında teşhis ve tedavi yöntemleri de değişmektedir. Yine farklı şaşılık türlerinin tedavi sonrası başarı şansı da farklı olmaktadır. Bu nedenle detaylı şaşılık muayenesi önem taşır.
Bu muayenede
- Görme oranları
- Göz bozuklukları
- Işık yansıma testi
- Gözlerdeki kayma açılarının ölçümü
- Gözün anatomik bütünlüğü
- Üç boyutlu görme kabiliyeti
- Gözün hareket yeteneğini kontrolü
Şaşılık tedavisi seçenekleri;
- Gözlük, kontakt lensler, lazer tedavisi
- Prizmatik gözlükler
- Göz egzersizleri
- Göz tembelliği tedavisi (kapama veya damla)
- Göz kasına toksin enjeksiyonu
- Göz kaslarına cerrahi işlem
