Halk arasında sarı nokta hastalığı olarak bilinen “makula dejeneresansı”, bu bölgenin anatomik yapısının bozulması sonucu merkezi görme keskinliğinin ve kalitesinin azalmasıdır. 50 yaş üzeri görme kayıplarının en önemli sebebidir, ancak erken tanı ve uygun tedavi ile hastalığı kontrol altına almak mümkündür. Anadolu Sağlık Merkezi Göz Hastalıkları Uzmanı Dr. Arslan Bozdağ konuyla ilgili merak edilen soruları yanıtladı.
Sarı nokta nedir?
Gözün arkasında yer alan retina tabakasının merkezi bölümünde bulunan, 5.5 mm çapındaki dairesel bölgeye “sarı nokta” denir. Merkezi görmeyi bu bölge sağlar.
Sarı nokta hastalığı nedir?
Halk arasında sarı nokta hastalığıolarak bilinenmakula dejeneresansı, bu bölgenin anatomik yapısının bozulması sonucu merkezi görme keskinliğinin ve kalitesinin azalmasıdır. 50 yaş üzeri görme kayıplarının en önemli sebebidir.
Nedenleri nelerdir?
Hastalığın ortaya çıkış nedeni yaşla beraber gözün en iç tabakası olan retina tabakasında metabolik artıkların birikmesi ve bu sebeple ortaya çıkan dolaşım problemi nedeni ile yeni damarların oluşmasıdır.
Kimlerde görülür ve kimler risk altındadır?
En önemli risk faktörleri yaş ve genetik yatkınlıktır. Bunların yanı sıra güneş ışığı, sigara kullanımı, kolesterol yüksekliği, obezite ve hipertansiyonun varlığı da etkilidir.
Sarı nokta hastalığının belirtileri neler?
Hastalığın,yaş ve kuru tip olmak üzere 2 tipi vardır.Kuru tip (%90), hafif ve yavaş seyreder. Yaş tipte (%10)ise hastalık daha hızlı ilerler. Sarı nokta hastalığının belirtileri arasında kırık veya dalgalı görme, okuma güçlüğü, renkleri mat görmek, baktığı noktayı bulanık görüp etrafını daha net görme vardır.
Tanı nasıl konur?
Tanıda göz anjiyografisi (FFA) ve göz tomografisi (OCT) kullanılır.
FFA nasıl bir yöntemdir?
Kol damarlarından boyalı ilaç verilir ve göz damarlarından geçerken fotoğraflar alınır. Bu geçiş esnasında damar dışına boya sızması olursa veya yeni damar tespit edilirse hastalık yaş tip olarak sınıflanır. FFA biraz zahmetli bir tetkiktir.
OCT nasıl bir tetkiktir?
Fotoğraf çektirir gibi yapılan bir işlemdir. Hiçbir risk ve zararı yoktur. Retina katları içinde sıvı görülmesi yaş tip bulgusudur. Kuru tipte de bölgedeki değişikliklerle tanı konur.
Sarı nokta hastalığının tedavisi nasıl olur?
Kuru tip için vitamin desteği ve ultraviyole ışıklardan korunmak gibi koruyucu önlemlerle hastalığın seyri yavaşlatılabilir.Akdeniz diyeti uygulanması da damar sağlığı açısından iyi olacaktır. Yaş tip hastalığın tedavisinde ise yeni oluşan damarları yok etmek amaçlı çeşitli lazer uygulamalarının yanı sıra günümüzde en sık olarak çeşitli göz içi ilaç enjeksiyonları (anti vegf) uygulanmaktadır. Bu tedavilerle öncelikle var olan görme korunmaya çalışılır hatta bazen görmede hafif artışlar da sağlanabilir.
Hastalık önlenebilir mi? Nasıl korunabiliriz?
Sarı nokta hastalığını önlemek tam olarak mümkün olmamakla birlikte erken tanı çok önemlidir. Burada diğer sağlık sorunlarının kontrol altında tutulması önemlidir. Örneğin, bir kalp-damar sorunu varsa, tedavisi ihmal edilmemeli. Ayrıca aşağıdaki öneriler de dikkate alınmalı:
- Mutlaka güneş gözlüğü kullanmalı.
- Sigara, sarı nokta hastalığı riskini ciddi oranda arttırmaktadır.
- Düzenli olarak egzersiz yapıp ideal kiloda kalmalı.
- Meyve ve sebze ağırlıklı beslenmeli.
- Düzenli aralıklarla balık tüketmeli. Balık, ceviz ve diğer kuruyemişlerin birçoğu omega-3 açısından zengin gıdalardır. Bu gıdalar, sarı nokta hastalığı riskini azaltan antioksidanlar içermektedir.
Her sarı nokta hastalığı görme kaybıyla mı sonuçlanır?
Sarı nokta hastalığı tamamen körlükle sonuçlanmaz. Bu hastalar, evde kendi işlerini görebilirler ancak tek başına sokağa pek çıkamaz, para ve yüz tanıyamaz, okuyamaz, yazamaz ve araba kullanamazlar. Aşağıdaki görsellerde sarı nokta hastalığının yarattığı görme sorunlarını görebilirsiniz:
