Sağlık Çalışanları Kendilerini ve Ailelerini Coronavirus’ten Nasıl Korumalı?

Coronavirus (COVID-19) her geçen gün daha fazla insanı etkilemeye davam ediyor. Sağlık çalışanlarının Coronavirus salgınından toplumun geri kalanından daha fazla etkilediğini vurgulayan Anadolu Sağlık Merkezi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Elif Hakko, “Sağlık çalışanlarının hem kendilerini hem de ailelerini korumaları için alacakları önlemler çok önemli” dedi. Doç. Dr. Elif Hakko, sağlık çalışanlarının Coronavirus’ten nasıl korunabileceklerine ilişkin soruları yanıtladı.

Coronavirus enfeksiyonu nasıl bir hastalık?

Coronavirus bizim daha önceden de tanıdığımız, solunum yolunda enfeksiyon yapan bir virüs. 2003 yılında ilk kez SARS ile bu virüsü tanıdık. Solunum yollarının daha çok alt kısımlarına ilerleyerek enfeksiyona sebep oldu. Coronavirus 2012 yılında da MERS olarak karşımıza çıktı. Coronavirus son olarak 2019 Aralık ayı itibariyle Çin-Wuhan’da solunum yolu ve ağır zatürreye sebep olarak birçok insanın ölümüne yol açtı ve daha sonra tüm dünyaya yayıldı. 

Kimler risk altında?

Coronavirus enfeksiyonu herkeste oluşabilecek bir enfeksiyondur ancak bazı kişilerde bu biraz daha ağır seyredebilir. Edindiğimiz bilgilere göre toplumun yüzde 80’i bunu hafif bir hastalık olarak geçirecek, geri kalan kısımda ise daha ağır seyredecektir. Özellikle kalp, diyabet, böbrek gibi kronik hastalığı olanlar veya bağışıklığı zayıflatacak ilaç kullanan hastalar ve özellikle 70 yaş üstü yaşlı hastalarda çok daha ağır seyredebilir.

Sağlık çalışanları nelere dikkat etmeli?

Coronavirus, sağlık çalışanlarını toplumdan çok daha fazla etkileyecektir. Bunun da en önemli nedeni onların bu hastaları daha çok görüyor ve tedavisini üstleniyor olmaları. Sağlık çalışanları olarak görevimiz hastaları en iyi şekilde tedavi etmek ve hastanemizden iyileşmiş olarak çıkmalarını sağlamak. Bu arada kendimizi korumak da en önemli görevimiz. Bunun için koruyucu önlemlere dikkat etmemiz gerekiyor.

Coronavirus damlacık yolu ile bulaşır, yani öksürürken, aksırırken oluşan damlacığın 1 metrelik bir mesafe boyunca karşısındaki insana geçmesiyle olur. Coronavirus havada asılı kalmaz. Yani havada dolaşan, uçan bir virüs değildir. Öksürüp aksırdıktan sonra ortaya saçılan damlacıklar yere ve yüzeylere düşerler. İnsanların temas ettiği yüzeylerde virüsler olabilir. Bu nedenle en önemli önlem aslında el temizliğidir. Sağlık çalışanları olarak el temizliğinde ne yapmamız gerektiğini çok iyi biliyoruz. Tüm yüzeylerle temastan ve hasta bakımından sonra ellerin temizlenmesi, alkollü dezenfektanların kullanılması gerekiyor.

Herkesin maske takmasına gerek var mı? Kimler maske takmalı?

Sağlık çalışanlarının maske kullanması gerekir ancak bu maskeleri doğru kullanmak lazım. Hangi maskeyi ne zaman kullanacağımızı iyi bilmemiz lazım. Ayrıca öksüren hastaların da maske kullanması çok önemli. Sağlık çalışanları hastaya 1 metreden yakın, 15 dakikadan uzun süre temas edeceklerse cerrahi maske kullanmaları yeterlidir. Ancak N95 maskeleri hastaların kesinlikle kullanmaması gerekiyor. Hasta eğer öksürüyorsa N95 filtreli maskeler virüsün dışarı saçılmasına neden olur. N95 maskelerini, Sağlık Bakanlığı’nın da önerisiyle özellikle örnek alınması, bronkoskopi ve aspirasyon gibi işlemler sırasında kullanmak gerekir. Doğru kullanmak çok önemli. 8 saat süre ile kullanılabilir, buna dikkat etmekte fayda var.

Hastane içerisinde dolaşan herkes maske kullanmalı mı?

Hastanede bulunuyor olmak sürekli maske takmayı gerektirmiyor. Maskeler doğru kullanılmalı. Cerrahi maskeleri hastaya 1 metreden yakın ve 15 dakikadan uzun süre temas eden sağlık çalışanları kullanmalı. Hastane içinde koridorlarda gezerken kullanılacak maskelerin koruyucu olmadığını söyleyebilirim. Tam tersine enfekte olan maskeler ağız ve burna götürüldüğünde enfeksiyona daha fazla maruz kalınmasına sebep olabilir. Maskelerin doğru kişiler tarafından doğru bir şekilde kullanılması önemli.

Eldivenler Coronavirüs enfeksiyonundan korur mu?

Eldivenler hasta odasında hastayla temas noktasında kullanılmalı ve odadayken çıkarılmalı. Gereksiz eldiven kullanımı hastalığın yayılımına sebep olabilir. Koridorda gezerken ve hasta odası dışında eldiven takılmamalı. 

Sağlık çalışanlarının bu süreçteki görevi nedir?

Bu süreçte bize çok görev düşüyor. Görevimiz insanların hayatını kurtarmak. Ancak hastalardan önce kendi sağlığımıza dikkat etmeliyiz ki hastalara hizmet verebilelim. Tüm hastane çalışanlarının böyle bir süreçte, belirlenen tüm ulusal ve uluslararası standart ve kurallara harfiyen uyması oldukça önemli.

COVID-19 hastasına nasıl bakılması gerekiyor? Nasıl izolasyon yapılacak?

COVID-19 pozitif hastalarımız olursa hastanede tek kişilik odalarda kalacaklar. Damlacık yoluyla bulaşan bir hastalık olduğu için damlacık izolasyon önlemleri alınacak, hastanın yanına girerken cerrahi maske, önlük ve eldiven kullanılacak. El dezenfeksiyonuna özen gösterilecek. N95 maske ise ancak bronkoskopi ve aspirasyon gibi işlemler gerçekleştirilirken kullanılacak. Bunun dışında oda temizliğine de her zamanki gibi önem verilecek. 

Servislerde, yolculuklarda kendimizi ve ailelerimizi korumak için nelere dikkat edilmeli? 

Servisler düzenli olarak temizleniyor, ancak çalışanların da özen göstermesi gereken hususlar var. Hastaysanız, öksürüyorsanız, hapşırıyorsanız ve burnunuz akıyorsa servisteki diğer kişileri korumak adına maske takılmasını öneriyoruz. Servisten sonra bölümlere geçmeden önce el hijyeninin yapılmasına özen gösterilmeli. 

Sağlık çalışanları kendilerini korudukları kadar ailelerini de korumaları gerekiyor. Ailesinde risk grubunda olan bir sağlık çalışanı varsa, bu süreçte görüşmenin kesilmesinde yarar vardır. Aynı evde yaşamak zorunda olanlar ise ayrı odalarda bulunup, bir metreden yakın temas etmeyerek, havluları ayırarak ve elleri düzenli yıkayarak önlem alabilirler. Çocuklar için çok fazla endişe edilmesine gerek yok, virüs 20 yaş altı çocuklarda çok ciddi sorun yaratmamakta. Özellikle aile büyükleri ve kronik hastalığı olan yakınların korunması oldukça önemli.