Retina dekolmanı nedir?
Gözün iç yüzeyini bir çarşaf gibi saran ve görme sinyallerini oluşturan ince sinir tabakasına retina denir. Retina dekolmanı ise, retinanın yapıştığı dokudan ayrılıp kalkması sonucu oluşan hastalıktır. Retinanın ayrışması çoğunlukla retinada meydana gelen yırtılma ve bu yırtık yerinden retina altına sıvı sızması nedeniyle olur. Retina dekolmanında retinanın beslenmesi bozulur ve hızlıca tedavi edilmezse görme kaybı kalıcı hale gelir. Yani körlük yapabilir. Bu yüzden retina dekolmanı acil tedavisi gereken bir hastalıktır.
Retina dekolmanının nedenleri nelerdir?
Meydana geliş şekline göre 3 tip retina dekolmanı vardır.
- Yırtıklı retina dekolmanı: En sık görülen tip budur. Gözün boşluğunu dolduran jölemsi sıvı yaşa bağlı olarak veya travma gibi sebeplerle sıvılaşıp büzüşür. Bu büzüşme sırasında retinada delik veya yırtık meydana gelebilir. Eğer bu yırtık farkedilip tedavi edilmez ve delikten içeri sıvı girerse retina ayrışabilir. Bu duruma yırtıklı retina dekolmanı diyoruz.
- Traksiyonel (çekintiye bağlı) retina dekolmanı: Diyabet, travma veya bazı göz hastalıklarında göz içinde çekinti yapan zarlar oluşur. Bu zarlar retinayı çekerek ayrıştırabilir.
- Seröz retina dekolmanı: Sıklıkla göz iltahabı veya travma gibi sebeplerle retina altındaki damarlardan aşırı sıvı geçişi olur. Buda retina altında sıvı birikmesine ve retinanın ayrışmasına neden olur. Bu tip dekolmanda yırtık veya delik yoktur.
Retina dekolmanının belirtileri nelerdir?
Retina dekolmanında ağrı olmaz. Yeni başlayan sinek uçuşması gibi siyah lekeler görülmesi, örümcek ağı şeklinde gölgeler veya tül perde gibi görüntüler retina yırtılmasının belirtileri olabilir. Özellikle bu şikayetlere ışık çakmasının da eşlik etmesi yırtık olasılığını artıran bir belirtidir. Retina ayrışıp dekole olduğu zaman sanki bir taraftan perde kapatıyormuş gibi görme alanında daralma olur. Hastalık daha da ilerlediğinde görme tamamen kaybolabilir. Bu şikayetler gelişirse mutlaka ve acil olarak göz hekimine müracaat edilmelidir.
Retina yırtığı ve dekolmanı nasıl teşhis edilir:
Hastanın gözbebekleri damlalar yardımıyla genişletilip biyomikroskop denilen bir cihaz yardımıyla retina muayenesi yapılır. Retinadaki delik, yırtık ve dekole alan bu şekilde belirlenmiş olur. Bazen göz içinde kanama da olabilir ve direk muayeneyi güçleştirebilir. Bu gibi durumlarda göz ultrasonu çekilmesi gerekebilir.
Retina dekolmanı için risk faktörleri nelerdir?
- Yaş
- Geçirilmiş göz ameliyatı (katarakt ameliyatı gibi)
- Travma
- Yüksek miyopi
- Bir gözden daha önce retina dekolmanı gelişmesi
- Retinada incelme alanlarının bulunması
Retina yırtığı ve dekolmanı nasıl tedavi edilir?
Retinal Lazer:
Lazer ile yırtık tedavisi poliklinik ortamında yapılabilen çok kolay bir işlemdir. Eğer dekolman gelişmeden önce yırtıklar tespit edilirse, yırtıkların çevresine lazer tedavisi uygulanır ve dekolman gelişiminin önüne geçilmiş olunur. Bu yüzden erken tanı çok önemlidir. Retina altına sıvı geçmiş ise artık lazer tedavisi aşaması geçmiş ve ameliyat zorunlu hale gelmiş demektir.
Cerrahi Tedavi:
Dekolman gelişmiş ise artık tek seçenek cerrahi tedavidir. Cerrahi tedavide klinik tabloya göre çeşitli yöntemler uygulanabilir. Bunlar göz içine gaz verilmesi ve lazer, çökertme ameliyatı ve vitrektomi ameliyatlarıdır. Hepsinde amaç dekolmana sebep olan sıvının giderilip retinanın yatıştırılması ve yırtıkların kapatılması esasına dayanır.
Göz İçine gaz verilerek yırtıktan daha fazla sıvı girmesi engellenir ve retina yatıştırılmasıyla yırtık çevresine lazer veya kriyo tedavi yapılır. Erken yakalanmış belli olgularda uygulanabilir.
Çökertme tedavisinde göz içine girilmeden dışarıdan silikon bir bant ile göze dışarıdan çökertilmek sureti ile yırtığın kapanması sağlanır ve yırtıkların yapışmasını sağlayacak lazer veya kriyoterapi yapılır.
Vitrektomi ameliyatı, Vitrektomi ameliyatınde göze çok küçük delikler açılarak göz içerisine girilir. Göz jölesi temizlenip retina altındaki sıvı boşaltılır ve yırtıkların çevresine lazer uygulanır. Bu cerrahide tüm çekintiler temizlenebilmekte ve diğer yöntemlerde gözden kaçabilecek olan yırtık veya ufak delikler de tespit edilebilip tedavisi yapılabilmektedir. Ameliyat sonunda göz içine gaz veya silikon verilir. Bundaki amaç yırtıklar kalıcı bir şekilde yapışana kadar tekrar açılmasını engellemektir.
Retina dekolmanı ameliyatından sonra beklenti ne olmalıdır?
Retina dekolmanı, tedavi edilmediği zaman körlüğe sebep olan bir hastalıktır. Görme artışı bazen aylar, hatta 1-2 yıl sürebilir. Cerrahi başarı ve görme artışını etkileyen en önemli faktör hastalığın başlangıcı ile ameliyat arasında geçen süredir. Bu yüzden erken tanı ve tedavi bu hastalıkta çok önemlidir.
