Çocukluk döneminde dini eğitim almayan ve ibadetlerle tanışmayan çocukların ilerleyen dönemlerde dini inanç ve ibadet konusunu içselleştirmesi ve yaşamına dahil etmesi güç olabilir. Bu yüzden çoğu aile çocuklarını erken yaşlarda oruç ile tanıştırmaya ve oruç tutmaya alıştırmaya çalışır. Anne baba olarak orucu sadece yemek yememe ve su içmeme ile sınırlandırmamamız gerekir. Ramazan ayı ve oruç ibadetinin ruhsal ve sosyal yönlerini de ele almalıyız. Çocuklara aile, akrabalık, komşuluk, birlik, beraberlik, yardımlaşma, dayanışma, oruç tutmayana saygı kavramlarının önemini anlatmak için de fırsat olarak görmek gerekir. Çocuklar kulaklarından çok gözleri ile öğrenirler. Yetişkinler olarak bu değerleri ne kadar çok yaşar ve görünür kılarsak çocukların öğrenmesi ve özümsemesi de o kadar kolay ve kalıcı olacaktır.
Orucun çocuklara faydası nedir?
Çocuklar belli bir süre aç kalarak, dürtülerini kontrol etmeyi, hazzı ertelemeyi, beklemeyi, sabretmeyi öğrenir. Orucunu tamamladığı için bir iş başarmış olma hissini yaşar, çevresindeki yetişkinlerden onay ve takdir görür. Yiyecek ve içecek temininde güçlük yaşayan insanlarla empati yapmasını sağlar. İftar ve sahur yemeklerinde, ibadetlerde aile üyelerinin birlikteliğinin artması ve yakınlaşması çocuğun aile birlikteliği ve sıcaklığını daha iyi hissetmesini sağlar.
Çocuklara Ramazan ayı ve orucu nasıl anlatalım?
Çocukların ramazan ayı ve oruç ibadeti ile ilgili merak ettiği konular ve soruları olabilir. Bu sorulara yaş ve gelişim düzeyine uygun anlaşılırlıkta ve kafasını karıştırmayacak şekilde cevap vermek gerekir. Çocukları bilgilendirirken cehennem, günah, ceza odaklı değil, cennet, sevap odaklı anlatım daha uygundur. Çocuklar, hikaye ile anlatılan konuları daha kolay ve daha istekli öğrenirler. Bu yüzden oruç ibadetinin amacını, şartlarını, faydalarını anlatırken hikayelerden faydalanmak iyi olacaktır. Ramazan ayı ve oruç, içinde yaşadığımız toplumun çoğunluğunun tabi olduğu islam dini için çok önemlidir. Ebeveyn olarak oruç tutmasak da oruç ve ramazan hakkında çocuklara yeterince bilgi verilmesi sosyal ve toplumsal açıdan çocuğa yararlı olacaktır.
Çocuk ve Oruç Tutma
Evde oruç tutan birileri varsa çocuklar da heveslenirler, oruç tutmak isterler. Çocuklara baştan “sen dayanamazsın, oruç tutamazsın” şeklinde konuşarak ilgisini ve hevesini azaltacak sözlerden kaçınmak gerekir. Aynı yaşta bile olsalar her çocuğun biyolojik ve ruhsal yapısı farklı olduğu için, açlığa ve susuzluğa dayanma gücüde farklıdır. Çocuklar oruca devam etmekte zorlandıklarında orucu bozmasına izin verilip, ilerleyen günlerde oruçlu olduğu süreyi arttırması için desteklenip, teşvik edilebilir. Oruç tutmayan çocuklar başka çocuklarla ya da yetişkinlerin kendi çocukluğuyla kıyaslanmamalıdır. Orucu tamamlayamayınca alay etme, kınama, kızma, suçlamadan kaçınılmalıdır. Çocuğun niyeti ve çabası takdir edilmelidir. Oruç tutmadığı ya da kısmen tuttuğu için suçluluk ve pişmanlık duyan küçük çocuklara “belli bir yaşa kadar oruç tutmamasının dini açıdan sorun oluşturmadığı” bilgisi verilmelidir.
Çocukların ruhsal ya da bedensel bir hastalığı varsa oruç tutmasında sakınca olup olmadığı, oruç tutacak ise nelere dikkat etmek gerektiği konusunda çocuğu takip eden doktora danışılmalıdır.
Ramazan Ayı İçin Hangi Etkinlikler Yapılabilir?
Bu yıl salgın gündemi ve kısıtlamaları nedeniyle yapılabilecek etkinlikler sınırlı olsa da en azından ev içerisinde uygulanabilecek etkinlikler yapılabilir. Evde Ramazan panosu oluşturup, çocukların ilgisini çekecek söz ve resimler asılabilir. Çocukların da panoya katkıda bulunması teşvik edilebilir. Salgın gündemi nedeniyle bu yıl aile üyelerini bir araya getiren etkinlikler yapılamasa da görüntülü ya da sesli iletişim araçlarıyla çocukların aile büyükleri ve akrabalarla bağlantı kurması, iletişime geçmesi teşvik edilebilir. Evde bir sadaka/yardım kutusu oluşturup, toplanacak paranın harcanacağı yeri belirleyip, çocuğun çevresindekilere projeyi anlatmasını ve destek istemesini teşvik ederek, toplanan paralar çocukla birlikte amacına uygun değerlendirilebilir. Büyüklerin yaptığı yardım ve bağışlara çocukların şahit olması, eşlik etmesi ya da en azından duyması sağlanabilir.
