SMEAR TESTİ
Smear testi rahim ağzını (serviks) değerlendirmek ve hem enfeksiyonlar hem de kanser- kanser öncüsü durumlar açısından kontrol etmek için kadınlara yapılan özel bir rahim ağzı tarama testidir.
Smear testi hangi amaçla yapılır?
Bu testteki en önemli amaç, özellikle rahim ağzı kanserlerinin ve kanser öncesi (prekanseröz) lezyonların erken tanınmasıdır. Son yıllarda jinekolojik muayene ve jinekolojik kontrollerin rutin bir parçası haline gelmiştir.
Smear testi nasıl yapılır?
Vücut dokularının sürekli yenilenmesi nedeniyle kaçınılmaz olarak yüzeylerden hücreler dökülmektedir. Bu dökülen hücrelerin toplanıp özel işlemlerden geçirildikten sonra mikroskop altında incelenmesine “sitolojik inceleme (hücresel inceleme)” denir. Sitolojik inceleme işlemin en etkili uygulandığı alan rahim ağzından (serviksten) alınan örneklerdir. Servikal hücrelerin bu şekilde toplanması işlemine “smear” (yayma, sürüntü) adı verilir.
Smear testi alınması ağrılı bir işlem midir?
Smear testi normal jinekolojik muayenelerin bir parçasıdır ve jinekolojik muayeneniz sırasında smear alınırken asla ağrı hissetmezsiniz.
Smear testinin önemi nedir?
Bir kanseri olmadan yakalayabilmek tıpta neredeyse sadece smear testi ile başarılabilmektedir.
Kadın üreme sistemine ait kanserler arasında meme kanserinden sonra ikinci sıklıkta görülen serviks (rahim ağzı) kanseri erken dönemde yakalandığında tam şifa ile sonuçlanan bir durumdur.
Tüm kanserlerde olduğu gibi serviks kanseri de uzun yıllar süren gizli hastalık döneminden sonra ortaya çıkar.
Serviks kanserinde şikayetler ortaya çıktıktan sonra da ne yazık ki hastalık yayılmıştır. İşte bu nedenle kanserleri erken dönemde tanımlamak için çeşitli testler geliştirilmiştir.
Serviks kanseri´nin erken tanısındaki en önemli test smear testidir.
Smear nasıl alınır?
Smear alınması son derece basit ve ağrısız bir yöntemdir. Jinekolojik muayene esnasında vajinaya “spekulum” denilen bir alet takıldıktan sonra serviks (rahim ağzı) görünür hale getirilir. Sonrasında smear fırçası vasıtası rahim ağzından bir sürüntü alınır. Smear için hazırlanmış olan sıvı materyalin içine fırça ucu bırakılır ve patolojiye gönderilir.
Smear testinde nelere dikkat etmek gereklidir?
Smear alınırken en fazla dikkat edilmesi gereken nokta, rahim ağzını rahim boşluğuna bağlayan kanaldan ve vajinadan ayrı ayrı örneklerin alınmasıdır.
Smear oldukça etkili bir tarama yöntemidir. Bu sayede anormal hücreler son derece erken dönemlerde saptanmakta ve uygun tedavi yöntemleri ile ilerlemiş kansere doğru gidişleri engellenebilmektedir.
Smear testi ayrıca kadının hormonal durumu ve enfeksiyonlar hakkında bilgi verdiği gibi kanser tedavisi sonrası nükslerin erken tespitinde de önemli rol oynar.
Serviks kanserleri (rahim ağzı kanserleri) açısından yüksek riskli grup;
Sigara kullananlar
Poligamik (çok eşli) kadınlar, VEYA partnerleri çok eşli olan kadınlar
İlk cinsel tecrübesini genç yaşlarda yaşayanlar
Human Papilloma Virus (HPV) enfeksiyonu taşıyanlar
İLK TARAMA
Cinsel aktivitenin başlangıcında
Yüksek risk grubunda Yılda bir
Düşük Risk grubunda İlk 3 yıl yılda bir defa daha sonra 3 yılda bir.
Kanser tedavisini takiben İlk 2 yıl 3 ayda bir, 3 yıl 6 ayda bir, sonra yılda bir
Smear testi güvenilirliği nasıldır?
Smear taramasında yanlış negatif oranı yaklaşık % 25´dir. Yani klinik olarak habaset (kötü) olduğu halde smear´ın normal çıkması olasılığı % 25´dir.
HPV DNA Testi
Serviks kanseri HPV (human papilloma virüs) ilişkisi
HPV nedir?
HPV 100’ün üzerinde tipi tanımlanmış olan zarfsız bir DNA virüsüdür. %99’un üzerinde bir oranda cinsel ilişki ile bulaşır. Bunlardan 40’ı anogenital organları etkiler. 15-20 tanesi ise yüksek riskli onkojenik tiplerdir. En sık rastlanan cinsel yolla bulaşan hastalıktır. Sebat eden HPV enfeksiyonu serviksin prekanseröz lezyonları ve serviks kanseri için en önemli ve güçlü risk faktörüdür.
HPV nasıl bulaşır?
HPV enfeksiyonu %100’e yakın oranda cinsel yoldan bulaşır. Genital temas ile de bulaşabilir. Nadiren başka bulaşma yolları da vardır; örneğin HPV ile enfekte bir annenin doğum yapması sonucunda bebekte enfeksiyon görülebilir. Reküren Respiratuar Papillamatosis (gırtlak içerisinde kondilomatöz lezyonların olması) 100.000’de 2 oranında nadiren rastlanan bir durumdur. HPV ile temas sonrası 2-3 ay içerisinde lezyonlar çıkabilir. Erişkin bir kadının 50 yaşına geldiğinde HPV ile enfekte olma şansı %80 oranındadır.
Serviks kanserlerinde ve kanser öncü lezyonlarda HPV DNA bulunma sıklığı nedir?
Rahim ağzı kanserlerinin hemen hemen hepsinde en az bir yüksek riskli HPV DNA tipi mevcuttur.
ASC-US smear anormalliklerinde yaklaşık %50, LGSIL’de yaklaşık %83, ve HGSIL’de %90 oranında yüksek riskli HPV DNA saptanabilir.
HPV enfeksiyonu varlığı nasıl anlaşılır?
HPV DNA testleri bazı durumlarda kullanılabilir ve kanser açısından yüksekriskli tipler tespit edilebilir.
Kimleri test edelim?
HPV DNA testleri günümüzde iki durumda kullanılmaktadır:
1. Smear sonucu ASC-US gelen hastalarda bir seçenek de HPV DNA testidir.
2. Serviks kanseri tarama amacıyla smear testinin yanında ek bir yardımcı test olarak, 30 yaş üstü hastalarda HPV DNA test kullanımı onaylanmıştır.
HPV her zaman serviks kanserine neden olur mu?
Hayır. HPV enfeksiyonları çoğu zaman vücut tarafından temizlenir; hastaların %70’inde 1 yılda, %90’ında ise 2 yıl içerisinde HPV enfeksiyonu vücuttan tamamen temizlenir. Geriye kalan %10’luk bölümde hastalık persiste eder (devam eder) ve kanser gelişimi açısından asıl riskli grup bu gruptur. Enfeksiyon sonrası doğal bağışıklığın etkisi ve süresi günümüzde net olarak bilinmemektedir.
Nasıl korunalım?
Cinsel aktivitede bulunmama HPV’den korunmanın en kesin yöntemidir. Tek eşlilik riski azaltabilir. Kondom (prezervatif) gibi barier kontrasepsiyon yöntemleri enfeksiyon riskini sıfırlamasa da %60 oranında azaltır. Spermisidal jel kullanımı riski azaltabilir. HPV aşıları enfeksiyon gelişme ve devam etme riskini sırasıyla %91- %99 oranında azaltır.
HPV enfeksiyonu tedavi edilebilir mi?
HPV enfeksiyonunun kendisini tedavi etmek mümkün değildir, ancak HPV enfeksiyonunun neden olduğu lezyonlar varsa bunlar çeşitli yöntemlerle tedavi edilebilir. Bu lezyonlar vulvada (kadın genital organını kaplayan deri organ) kondilomlar (siğiller) şeklinde olabildiği gibi, servikste kondilom veya kanser öncüsü lezyonlar olarak karşımıza çıkabilir. Bu lezyonlar Bu lezyonlar koterize edilerek, kriyoterapi (dondurularak), lazer ile, LEEP ile, cerrahi olarak eksize edilerek (keserek çıkartmak) veya bazı kremlerle (kondilomlar için) tedavi edilebilirler.
