Rahim ağzı(Serviks) kanseri tedavisi ve ameliyatı
Serviks kanseri önlenebilir bir hastalıktır. Smear/Pap-smear testiyle tarama sayesinde erken tanı ve etkin bir tedavi mümkündür.
Dünya Çapında Bir Sorun Dünyanın her yerinde kadınlar serviks kanseri olabilmektedir. Dünya ölçeğinde 45 yaş altı kadınlarda en sık görülen 2. kanser türü, meme ve akciğer kanserinden sonra kanser ölümlerinin önde gelen 3. nedenidir. Dünya çapında 2 dakikada bir, bir kadın malesef serviks kanserinden ölmektedir. Tarama programları, serviks kanserinin azalmasında önemli bir etkiye sahip olmasına rağmen, hala kadınlar serviks kanseri nedeniyle ölmektedir. Serviks kanseri Türkiye’de en sık görülen 8. kanser türüdür.
Serviksin Rolü Serviks(rahim ağzı), rahimin vajene açılan dar boynudur. Serviks, aynı zamanda enfeksiyonların rahime ulaşmasını engellemeye yardımcı, önemli bir bariyer görevi de görmektedir. Gebelik sırasında serviks, bebeği rahim (uterus) içinde tutmaya yardımcı olmak için sıkıca kapalı durumda kalır. Bebek doğmaya hazır olduğunda serviks yaklaşık 10 cm açılarak bebeğin geçmesine izin verir.
Serviks Kanseri Nedir? Serviks hücreleri anormalleşip kontrolsüz bir şekilde büyümeye başladığında serviks kanseri oluşmaktadır.
Serviks Kanserinin Nedeni? Serviks kanserinin en sık ve en bilinen nedeni, insan papillomavirüsüdür (HPV). Yaklaşık 100 HPV tipi mevcuttur. Çoğu düşük riskli tipler olup ancak göz ardı edilebilir bir serviks kanserine yol açma riskine sahiptir. Ancak yüksek riskli tipleri serviks kanserine yol açabilen anormal hücrelerin gelişmesine neden olabilmektedir. Gerçekten serviks kanseri olgularının çoğuna iki tip HPV (HPV 16 ve 18) neden olmaktadır. Serviks kanseri olgularının aşağı yukarı % 70’inde bu iki tip bulunmuştur.
Risk Faktörleri
Serviks kanserine yol açan bazı risk faktörlerinden kaçınmak mümkündür.
HPV (human papilloma virüs insan papilloma virüs); 80 den fazla HPV virüsü serviks kanseri için risk faktörü oluşturmaktadır. Yaklaşık olarak 80 kadarı cinsel yolla bulaşarak serviksi enfekte eder. Bu enfeksiyonların yaklaşık yarısı, serviks kanseri ile ilişkilidir. HPV’ in genital siğillerin %90’ ına ve serviks kanserlerinin %70’ ine neden olan iki tipine karşı bir aşı geliştirilmiştir. Bu aşının en az beş yıl süre ile HPV enfeksiyonlarına karşı koruma sağladığı kanıtlanmıştır. Korumanın ne kadar süreceği de halen araştırılmaktadır .
Cinsel Öykü; HPV esas olarak cinsel yolla bulaşmaktadır. Cinsel hayata erken başlayan ve çok partner değiştiren kadınlarda serviks kanseri riski artmaktadır. Doğum kontrol yöntemleri ya da spermleri öldüren jeller korunmada önerilebilir.Çok hamilelik geçiren kadınlarda serviks kanseri riski fazladır.
Düşük Sosyoekonomik grup ve Hijyen Eksikliği; Toplumun düşük sosyoekonomik gruplarında ve kişisel hijyen eksikliği olan kadınlarda da serviks kanseri riski artmaktadır.
Tarama; Düzenli jinekolojik muayene ve Pap-smear testi serviks kanserinden korunmada yardımcıdır. Serviksdeki değişiklikler, Pap-smear testi ile tespit edilerek kanser gelişmeden tedavi edilebilir. Düzenli Pap-smear testi yaptırmayan kadınlarda serviks kanseri riski artmaktadır.
Sigara: Sigara içmek serviks kanseri riskini artırır.
Diyet: Bazı çalışmalar vitamin ve minerallerin serviks kanseri riskini azalttığını göstermekle birlikte bu henüz kanıtlanmamıştır.
Serviks kanseri için risk faktörlerini bilmek onlardan kaçınmada ve korunmada da yardımcı olacaktır. HPV enfeksiyonu çok yaygın olduğundan ve her yaşta görülebileceğinden, cinsel olarak aktif olan kadınlar hayatları boyunca bu riskle karşı karşıya kalabilirler. Eğer HPV ile karşılaştıysanız ve enfeksiyonu geçirip iyileştiyseniz, yine de bu virüse karşı bağışıklık kazanmış olmayabilirsiniz.
Bunun iki nedeni vardır:
Bağışıklık sisteminiz uzun süreli koruma sağlayacak kadar ‘kuvvetli’ olmayabilir. Eğer vücudunuz enfeksiyona karşı kuvvetli bir cevap veremediyse, aynı HPV tipi ile tekrar enfeksiyon riski ile karşılaşabilirsiniz.
HPV virüsü için bağışıklık cevabınız çok spesifiktir. Bağışıklık sisteminiz virüs ile savaştığında, virüsün özellikle o tipine karşı bağışıklık oluşturur. Bu nedenle çok fazla grip olmaktasınız; bütün grip virüslerine karşı bağışık olamazsınız. HPV ile de durum aynıdır. HPV’ nin bir tipine çok kuvvetli bir bağışık yanıt verseniz de, diğer tip enfeksiyonuna karşı sizi koruyamayacaktır.
Virüs Nasıl Yayılmaktadır?
HPV oldukça yaygındır, cinsel temasla kolayca geçebilmektedir. Gerçekte cinsel yönden aktif kadınların % 80’e varan bölümü yaşamlarının bir anında, bir HPV virüs tipiyle enfekte olmaktadır. HPV virüslerini aldığımızın farkında olmasak bile bağışıklık sistemimiz HPV enfeksiyonlarını savaşarak uzaklaştırabilmektedir.. Ancak bazen yüksek riskli virüs tipleri servikste kalmakta ve zamanla serviks kanserinin gelişmesine neden olabilmektedir.
Kanser Öncülü Lezyonlar
Anormal Hücreler Nelerdir?
Bazen Pap-smear testi sonuçları bazı serviks hücrelerinizin anormal göründüğünü saptayabilir. Paniğe kapılmayın! Bu, hücrelerin şekil, büyüklük veya düzenlenmelerinin değiştiği anlamına gelir. Kendiliğinden kanserli oldukları anlamı taşımaz. Anormal Pap-smear testi sonuçlarına yol açabilen birçok serviks iltihabı nedeni vardır.
Örneğin:
Yakın zamanlı cinsel aktivite
Vajinal duş
Herpes (uçuk) gibi cinsel yolla bulaşanları da içeren maya enfeksiyonları veya başka enfeksiyonlar
Gebelik, düşük
İlaçlar
Hormonal değişiklikler
Genital siğillere neden olan HPV tipleri
TEDAVİ: Serviks kanseri tedavisi hastalığın evresine göre değişmekle beraber,çoğu zaman ilk olarak cerrahi yapılmaktadır.
Ameliyatta serviks ve çevre dokular(parametrium),rahim ve yumurtalıklarla beraber geniş bir operasyonla çıkarılmaktadır(Radikal Histerektomi-Wertheim operasyonu).Bunun yanında kanserin metastaz yapabileceği lenf nodları da detaylı ve dikkatli bir şekilde çıkarılmalıdır.Çünkü söz konusu lenf bezlerinin bulunduğu bölgeler cerrahi olarak zor ulaşılan ve hayati damarların yer aldığı anatomik olarak kritik bir bölgededir.Bu tarz operasyonlar klasik rahim ameliyatlarından farklı olup,bu konuda deneyim ve beceri sahibi hekimler tarafından yapılmalıdır.Klasik bir rahim ameliyatı yapılması eksik cerrahiye sebep olacak,bu da hastalığın ilerlemesine veya normalde gerek duyulmayabilecek olan ek tedaviler görmeye(radyoterapi,kemoterapi,…) hastayı mecbur bırakacaktır.
Cerrahi sonrası ameliyatta çıkan dokular iyi bir patolog tarafından değerlendirilmeli,tümörün büyüklüğü ve yaygınlığı konusunda tam bir fikir sahibi olunduktan sonra gerekiyorsa radyoterapi ve hatta kemoterapi uygulanmalıdır.
Risk grubunda olun veya olmayın,önlenebilir ve basit bir PAP Smear testi ile yakalanabilecek bir kanser olan rahim ağzı kanserinden korunmak için , jinekolojik muayenenizi ihmal etmeyiniz.
