Trombositten Zengin Plazma (PRP) tedavisi, birçok hastalıktakolaylıklakullanılabildiği ve olumlu sonuçlar alındığı için her geçen gün popülerliğiniartırıyor. Son günlerde ise tüp bebek uygulamalarındaki etkisiyle konuşuluyor.
Gençleştirme ve yenileme özelliği olan PRP yöntemi, ilk olarak 1980’li yıllarda açık kalp ameliyatlarında kullanılmıştı. Sonrasında diş hekimleri çene eklemi ameliyatlarında, ortopedistler eklemlerin onarımında, plastik cerrahlar yüz gençleştirme işleminde, dermotologlar yıpranmış dokuların onarılması amacıyla PRP yöntemini uyguladı. Kadın ve üreme sağlığı alanında ilk klinik çalışma ise 2016 yılında Pantos ve arkadaşları tarafından Avrupa Üreme Sağlığı Kongresi’nde sunuldu. Anadolu Sağlık Merkezi Tüp Bebek Merkezi ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Ebru Öztürk Öksüz PRP uygulamasının tüp bebek tedavilerine etkisini güncel araştırmalar eşliğinde paylaşıyor.
Doğal İyileşme Sürecinden Esinlenen Yöntem
PRP; kişinin kendi kanından özel bazı işlemlere tabi tutulduktan sonra elde edilmesine rağmen, kandakinden 10 kat daha fazla büyüme faktörü içeriyor. İşte bu büyüme faktörlerinin, doğal iyileşme sürecini hızlandırdığı gibi uygulanan dokuda gençleştirmeyi ve yenilemeyi de sağladığı düşünülüyor. Bu tedavi yaklaşımının altında yatan teori, doğal iyileşme sürecinden esinlenmiştir. Herhangi bir doku hasarında vücudun ilk cevabı o bölgeye trombositlerin taşınmasıdır. Dolayısıyla trombositlerin, iyileşme sürecini ve kök hücrelerin bu bölgelere gelmelerini hızlandırdığına inanılıyor.
PRP ile Yumurtalık Gençleştirme
Hiç yumurtası olmayan ya da yumurta rezervi ileri derecede azaldığı için erken menopoz sorunu yaşayan ve annelik şansını kaçırdığını düşünen günümüz kadınları için PRP yöntemi, gebelik şansını artırdığı düşünülen bir alternatif. Bir tüp bebek tedavisinin başarılı olması için iki önemli etken söz konusu:
- Kaliteli embriyo
- Kaliteli embriyonun transfer edileceği sağlıklı bir rahim
Kaliteli bir embriyo oluşturmak için kaliteli bir yumurtaya ihtiyaç vardır; çünkü embriyo gelişiminde en büyük pay yumurtaya aittir. PRP uygulamasındaki amaç; hiç yumurtası olmayan ya da çok az kalmış kadının yumurta hücrelerinin gençleştirilmesinin/yenilenmesinin sağlanmasıdır. Buna ek olarak, ultrason muayenesinde normalde yumurtalıklarda var olup da görüntülenemeyen ve aynı zamanda yumurta büyütücü ilaçlarla büyüme eğiliminde olmayan yumurta adaylarının da harekete geçirilmesi amaçlanır.
Uygulamalardan yaklaşık 1-3 ay sonra bu hastalara hormon tedavisi ile yumurta uyarılması başlanır ve mevcut rezervin PRP tedavisinden fayda görüp görmediği belirlenir. PRP, özellikle erken menopoz tanısı almış, yumurta rezervi ciddi derecede azalmış olan ve gebelik isteyen anne adaylarının çocuk sahibi olma şanslarını artıran bir yöntem gibi kabul edilebilir.
ÜREME TIBBINDA PRP UYGULAMALARI
1- Erken Yumurtalık Yetmezliği’ne (POF) PRP
POF, 40 yaşından önce yumurtalıkların normal işlevlerini kaybettiği durum için kullanılan bir terim ve üreme kaybıyla birlikte görülüyor. Harvard Üniversitesi’nden bir grup araştırmacının yaptığı çalışmada fare yumurtalığına büyüme faktörü enjeksiyonu sonucunda, yumurtalıkta bulunan kök hücrelerin uyarılmasıyla olgun yumurtaların geliştiği gösterilmiştir. Bu verinin ışığında; izole edilmiş büyüme faktörleri taşıyan trombositlerin yumurtalık içine verilmesi, yumurta gençleşmesini ve yenilenmesini tetikleyebileceği gösterilmiştir.
En son yapılan çalışmalarda PRP tedavisinin, yumurtalık rezervi çok düşük kadınlarda uygulandığında, tedaviden 1-3 ay sonra yumurtalıklarının gençleştiği ve yeni yumurta gelişiminin tetiklendiği iddia edilmiştir. Bu durum, ciddi oranda artış gösteren erken menopoz riski taşıyan kadınlar için de umut vaat edici.
2- Gelişmeyen Rahimde PRP
Tüp bebek yönteminde başarıyı sağlamak için önemli faktörlerden biri de kuşkusuz rahim. Rahmin istenilen seviyeye kadar gelişmediği vakalarda elde edilen embriyolar çok iyi de olsa gebelik elde edilemiyor. Fakat son yıllarda yapılan çalışmalarda PRP yönteminin, rahimlerinin ilaçlara cevap vermediği için tüp bebek tedavileri iptal olmuş kadınlarda PRP tedavisinden sonra olumlu etkilerin görüldüğü ve PRP’nin endometrial problemi olan vakalarda kullanılabileceği bildirilmiştir.
