Omurga İğne Biyopsisi Nedir?
Omurga biyopsisi omurga kemiğinin anormal kısmından kemik parçasının alınması ve bunun mikroskop ile incelenmesi işlemini içermektedir. 1980’li yıllara kadar omurga biyopsisi (omurgadan mikroskopik inceleme için parça alınması) açık ameliyat ile yapılmaktaydı. Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans (MR) gibi görüntüleme yöntemlerinin gelişmesiyle birlikte artık omurga biyopsileri Görüntüleme kılavuzluğunda ciltten bir iğne ile girilerek yapılmaktadır. Böylece açık ameliyatla yapılan işlemin riskleri ortadan kalkmış ve işlem daha hızlı yapılır hale gelmiştir.
Ciltten İğne ile Biyopsinin Açık Ameliyatla Biyopsiye Üstünlükleri Nelerdir?
İğne ile ciltten girilerek yapılan biyopsinin açık ameliyatla yapılan biyopsiye göre üstünlükleri; daha çabuk ve pratik olması, bölgesel ağrı kesici iğnelerle anestezi (narkoz) almadan yapılması, hastanın hastanede yatışının gerekmemesi ve işlem sonrası evine gidebilmesi, daha ucuz olması ve risklerin daha az olmasıdır.
Omurga İğne Biyopsisi Hangi Durumlarda Yapılmaktadır?
BT kılavuzluğunda ciltten iğne ile girilerek yapılan biyopsi en çok tümör düşünülen hastalara yapılmaktadır. Bu tümörler omurganın kendisinden köken alabileceği gibi (primer) başka bir organdan (Meme, akciğer, prostat vs) omurgaya sıçramış (metastatik) bir kanser de olabilmektedir.
Tümörler dışında omurga enfeksiyonlarının (en sık spondilodiskit) kesin tanısının koyulması ve enfeksiyona neden olan mikroorganizmanın (etkenin) saptanıp buna uygun tedavinin yapılabilmesi için de biyopsi yapılmaktadır. Bu omurga enfeksiyonları yerleşim yerlerine göre farklı isimler almaktadır;
-Diskit (omurgalar arası yastıkçıkların iltihabı)
-Osteomyelit (omurga kemiğinin iltihabı)
-Spondilodiskit (omurga kemiği ve yastıkçığın birlikte iltihabı)
-Paraspinal abse (omurga çevresinde iltihabi sıvı birikimi) şeklinde olabilmektedir.
Omurga enfeksiyonuna en sık yol açan etkenler bakteriler (pyojenik), Brusella ve Tüberküloz’dur. Bu etkenlerin neden olduğu enfeksiyonlar en iyi MR inceleme ile saptanmaktadırlar. Ancak MR enfeksiyona neden olmuş olan mikroorganizmayı saptamakta çoğu kez yeterli değildir. Eğer hastada yapılan kan kültürü ile etken saptanamamışsa, erken tanı ve tedavi için enfeksiyon yerinden biyopsi yapılıp etken mikroorganizmanın saptanması oldukça önemlidir.
Omurga İğne Biyopsisini Kim Yapar?
İşlem Bilgisayarlı Tomografi kılavuzluğunda Girişimsel Radyoloji Uzmanı tarafından yapılmaktadır. Ancak biyopsinin yapılıp yapılmamasına, sizi biyopsi işlemine gönderen doktorunuz (Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı, Ortopedist, Beyin Cerrahı, Fizik Tedavi Uzmanı, Onkoloji Uzmanı) ile Girişimsel Radyoloji Uzmanı birlikte karar verecektir.
Omurga İğne Biyopsisi için Hasta Hazırlığı Nasıldır?
Hastanın yapılmış olan BT ve/veya MR filmleri biyopsiye uygun olup olmadığı açısından Girişimsel Radyoloji Uzmanı tarafından görülüp değerlendirilir.. Uygun görülür ise biyopsi yapılacaktır. Biyopsiyi yapacak olan Girişimsel Radyoloji Uzmanı tarafından lezyon düzeyi, yapısı, giriş rotası ve biyopsi tekniği saptanır. Hasta işlemden önceki 8 saat aç kalmalıdır. Kan sulandırıcı ilaç (Aspirin, Plavix vs) kullanımı düzenlenir. Kan testleri (Hematokrit, Hemoglobin, Trombosit sayımı, Protrombin Zamanı, Parsiyel Tromboplastin Zamanı, INR) yapılır.
Omurga İğne Biyopsisi Nasıl Yapılır?
Hasta BT masasına yüzüstü pozisyonda yatırılır. Damar yolu açılan hastaya ağrı kesici ve uyku verici ilaçlar damar yoluyla verilerek hasta uyutulur. BT kesitleri alınıp biyopsi yapılacak yer ölçümle işaretlenir. Cilt temizliği yapıldıktan sonra lokal anestezi ile cilt-ciltaltı uyuşturulur. 1-2 mm’lik cilt kesisi yapılır. Daha sonra uygun giriş rotası hesaplanarak biyopsi tekniği (posterolateral giriş, transkostovertebral giriş veya transpediküler giriş) seçilerek biyopsi işlemi gerçekleştirilir. Spondilodiskit için yapılan biyopside disk ve vertebral end-plate hedeflenir. Koaksiyel sistemde hem aspirasyon hem de parça kopartmak (core biyopsi) mümkündür. Sitolojik inceleme için alınan aspirat yayıldıktan sonra %95 ethanol içine koyulur. Mikrobiyolojik aspirat özel steril tüpe koyulur. İşlem bittikten sonra giriş yeri sterilize edilip bandajla kapatılır. Biyopsi deliğinden olan kanama fazla miktarda ise Gelfoam denilen madde verilerek kanama durdurulur. Hasta yaklaşık 2-4 saat kadar yatırılıp gözlenir ve daha sonra da evine gönderilir. 24 saat sonra hasta bandajını çıkartıp banyo yapabilir.
Omurga İğne Biyopsisinin Riskleri Nelerdir?
Omurganın hangi bölgesine yapıldığı, ne tür bir lezyona yapıldığı, hangi giriş rotasının kullanıldığı, hangi çap ve tipte iğne ile yapıldığı, hastanın ek hastalıkları olup olmadığı ve yapan Girişimsel Radyoloji Uzmanının deneyimine bağlı olarak risk oranları değişkendir. Genelde %5-30 oranında komplikasyon (istenmeyen problem) oluşabilmektedir. Bunlar arasında kanama, enfeksiyon, kemik kırılması, istenmeyen yapıların zedelenmesi (damar, sinir veya başka komşu organ) sayılabilir. Ancak giderilemeyecek sorun (ciddi komplikasyon) oranı %1 civarındadır. Her ne kadar biyopsi türü, lezyon özellikleri ve iğne özellikleri ile biyopsi türüne göre farklılıklar görülse de biyopsiden yaklaşık %70 civarında sonuç alınmaktadır. Sonuç alınamayanlarda işlem tekrar yapılır.
