Öfkenin, çok hafif bir tepkiden hiddete kadar farklı yoğunluklarda yaşanabildiğini anlatan Anadolu Sağlık Merkezi Psikiyatri Uzmanı “Öfkeyi kontrol etme ve yönetme ilk önce ailede öğrenilir” diyor.
Öfke nedir?
Öfke, çatışma öncesi bir durumdur. Öncelikle gerginlik başlar, enerjiyi artıran adrenalin salgısı artar, nefes alıp verme sıklaşır, kalp atışları hızlanır, kan basıncı artar, vücut ve zihin ‘savaş ya da kaç’ tepkisi için hazırdır. Öfkenin neden beslendiğini bulmak, çözümü kadar önemli. Bu gerginliği doğuran nedenler arasında “engellenme” ve “sınırlanma”ya sık rastlanıyor. Susamak, açlık duyguları gibi fizyolojik gereksinimlerin karşılanmaması ve koşulların uygun olmaması da öfkeyi tetikleyebiliyor. Öfkeyi ruhsal, duygusal bir düzensizlik olarak düşünürsek takıntılı insanlar daha fazla öfkelenmeye yatkın oluyor. Beklentilerini karşılayan düzenin dışarıdan gelen bir sebeple bozulmasına dayanamıyorlar. Kimi kişilik özelliklerini taşıyan bireyler öfkelerini kontrol etmekte zorlanabiliyor; örneğin Anti-sosyal kişilikler. Öfke kontrolünde genetik özelliklerin etkisinden bahsedebilmek için bunun ispat edilmesi gerekiyor. Diğer yandan görgü, yetişme ve yetiştirilme biçimi ile bağlantılı öfke kontrolü sorunları da yaşanabiliyor.
Öfke kontrolü ailede başlar
Öfkeyi tümüyle ortadan kaldırmak mümkün olmasa da bu duyguyla yapılan davranışları kontrol edebilmek çok önemli. “Ne oldu da ben öfkelendim, beni kızdıran neydi?” sorusunu sormak ve bunu düşünmekte fayda var. Öfkeyi kontrol etmek ve yönetme konusunda ailelere büyük iş düşüyor. Çocuklara verilmesi gereken temel eğitimler arasında; öfke kontrolü de var.
Öfkelenmek başlangıçta kişiye keyif verir
Her insan öfkelenir, öfke duygusu yaşamak anormal bir durum değil. Ve paylaşmadıkça ortadan kaybolmayan bir duygu. Aslında öfkelenen insanlar ilk anda hoş, keyifli bir hissiyat yaşıyor. Olumsuzluklar, öfkenin kontrol edilememesi ve sürmesiyle ortaya çıkıyor. Öfkenin üzerinin örtülmemesi ve konuşulması çok daha doğru bir davranış olarak görülüyor.
7 adımda öfke kontrolü
- Öfke duygusunun yok edilemeyeceğini unutmayın.
- Öfke paylaşılmadan yok olan bir duygu değildir. Niçin öfkelendiğinizi, neler yaşadığınızı, hislerinizin ne olduğunu ve kendinizi nasıl hissettiğinizi paylaşın.
- Kendinizi ve birbirinizi dinleyin.
- Duygularınızı paylaşırsanız öfkenizin daha makul karşılanacağını unutmayın.
- Olayın gelişimini, süreçleri ve alınan tepkileri hazmetmeye çalışın.
- Öfkenizi kontrol edemiyorsanız, öfke doğuran ortam ve durumdan uzaklaşmayı tercih edin.
- Karakter özelliğiniz ne olursa olsun, bir başkasına zarar verme hakkınız olmadığını unutmayın.
