Yetişkinlik dönemi Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nun (DEHB) kişinin yaşamında pek çok olumsuz etkileri olabileceğine dikkat çeken uzmanlar, özellikle mesleki başarının ve sosyal ilişkilerin olumsuz etkilendiğine vurgu yapıyor. Verilen bir işi yapmamak ya da özensiz yapmak, odaklanamamak, hızlı araba kullanmak gibi riskli davranışlarda bulunmak, konuşurken karşısındaki kişiyi dinlememek yetişkinlik dönemi DEHB’nin belirtisi olabilir.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Serkan Elçi, yetişkinlerde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğuna (DEHB) ilişkin değerlendirmede bulundu.
Yetişkinlik dönemi DEHB’nin özellikle son zamanlarda pek çok araştırmaya konu olduğunu belirten Serkan Elçi, “DEHB, sadece çocukluk döneminde değil, yetişkinlik döneminde de görülebilir. Bunun birçok farklı nedeni vardır. Bunlara en yaygın olarak kişilerin az ya da fazla uyarana maruz kalıyor olması, sosyal ortamlardaki düzensizlikler ve fiziksel sorunlar örnek verilebilir.” dedi.
Çocuklukta tedavi edilmezse yetişkinlikte görülebiliyor
Çocukluk döneminde tedavi edilmeyen DEHB’nin, yetişkinlik döneminde kendini gösterebileceğini kaydeden Serkan Elçi, “DEHB, çocukluk dönemi ile yetişkin döneminde farklılık gösterir. Çocukluk döneminde okulda eşyayı kaybetme, kendini derse verememe gibi durumlar mevcutken yetişkinlik döneminde kişide yerinde duramama, odaklanamama durumlarında kendini gösterebilmektedir.” dedi.
Ergenlikte riskli davranışları artırabiliyor
Uzman Klinik Psikolog Serkan Elçi, ergenlik döneminin riskli davranışlarda bulunma gibi özellikleri olduğunu belirterek DEHB’nin bunları daha da artırdığını kaydetti. Elçi, ergenlik döneminde alkol ya da madde kullanımının artmasının bu durumun sebeplerinden olduğunu kaydetti.
Çocuklukta akademik başarı olumsuz etkileniyor
DEHB’nin üç sınıfa ayrılabileceğini ifade eden Uzman Klinik Psikolog Serkan Elçi, “Bunlardan en önemlisi çocukluk döneminde karşılaşılan akademik başarı üzerindeki etkilerdir. Akademik olarak kendini verememe, odaklanamama, uzun süre oturamama, öğretmenin dediklerine en fazla 5-10 dakika odaklanabilme gibi durumlar DEHB için belli başlı belirtilerdir. Ev içerisinde geçen vakitler geçmiş yıllara kıyasla daha fazla olduğundan dolayı çocukların evde aşırı hareketli olması DEHB açısından soru işaretidir. Çünkü çocuklar dışarda oynayarak atamadıkları enerjiyi evin içine atmaktadırlar.” dedi.
Meslek hayatında olumsuzluklara sebep oluyor
Yetişkinlik döneminde DEHB’nin özellikle iş hayatında olumsuz yansımaları olabileceğini belirten Uzman Klinik Psikolog Serkan Elçi, “Meslek hayatında verilen bir işi yapmamak ya da gelişigüzel bir şekilde yapmak, aynı okul dönemindeki gibi yerinde duramamak, toplantılarda başka şeylerle ilgilenmek yetişkinlikteki DEHB’nin mesleki sorunlarıdır.” dedi.
Riskli davranışlarda bulunurlar
DEHB’ye sahip kişilerin hızlı araba kullanmak ve riski atılımlarda bulunmak gibi riskli davranışları çok sevdiklerini belirten Serkan Elçi, “Zaman zaman bu kişilere risk başarıyı da getirebilir. Fakat bu rahatsızlığın bir sınırı olmadığı için kişi hep daha fazlasını ister. Bu yüzden farklı farklı sorunlar ortaya çıkabilir.” uyarısında bulundu.
Karşısındaki dinleyemezler
Diğer bir durumun da sosyal yaşantıdaki etkiler şeklinde olabileceğini ifade eden Uzman Klinik Psikolog Serkan Elçi, “İnsanlar bir şey anlatırken karşıdakinin kendisini dinlemesini isterler ancak kişi DEHB’ye sahipse bu mümkün olamaz. Bu kişiler konuşma esnasında sağ sola bakınıp başka şeylerle ilgilenir, oturduğu yerde uzun süre oturamaz. Bu yüzden DEHB’ye sahip kişilerin sosyal yaşantısı da sekteye uğramaktadır. Duygusal yaşantıda en önemli şey eşler arasında etkili iletişim kurmak vardır. DEHB’ye sahip kişi belki kendisinin farkına varamaz ancak bunu eşler fark edebilir ve bu duruma destek olmalıdır.” tavsiyesinde bulundu.
Yetişkinlik dönemindeki, DEHB’nin tedavi edilebileceğini ifade eden Uzman Klinik Psikolog Serkan Elçi, “Kişilerin toparlanamayacak ve iyileşemeyecek bir rahatsızlığı yoktur düşüncesiyle tedavi yollarına başlanmaktadır.” dedi.
Psikolojik testler ve medikal tedaviler yapılmaktadır
Günümüzde çocukların çok fazla uyarana maruz kaldıklarını kaydeden Serkan Elçi, “Çocuklar ve yetişkinler dışarıda vakit geçirdikçe tüm duyu organları harekete geçecektir. Böylelikle kişi ihtiyacı olan kadar uyarana maruz kalır. Hareketli aktivitelerde bulunuyor olmak DEHB için ev ortamında yapılabilecek mümkün olan en uygun tedavidir. DEHB tedavisi için gerekli psikolojik testler yapıldıktan sonra medikal tedaviye başlanabilir. Ardından bilgisayarlı bir ortamda yapılmış bir sistemle DEHB toparlanmaya ve onarılmaya çalışılır. Bozulan sosyal ve duygusal yaşantıların toparlanması, akademik başarının tekrardan düzenlenebilmesi adına psikoterapi de destekçi olabilmektedir.” diye konuştu.
