İnsanlar arasında takıntı hastalığı olarak bilinen obsesif kompulsif bozukluk; obsesyon, sürekli tekrar eden düşünce, kompulsiyon, o düşünceleri rahatlatmak için yapılan tekrarlayıcı eylem olarak tanımlanır.
OKB hastaları genelde bu düşüncelerini engelleyemez ve kontrol edemezler. Genelde saplantı olarak yaşarlar bu durumu ve hem kendilerini hem de çevresindekileri rahatsız eder.
OKB genel olarak her 100 kişiden 2 ya da 3’ünde görülür. Genel olarak kadınlarda görülme olasılığı fazladır. Genelde 20-30 yaşlarında görülür. İstisnai olarak okul dönemi çocuklarında da görüldüğü görülmüştür.
Nedenleri;
Nedeni tam olarak bilinmemesine rağmen çevresel ve biyolojik faktörler etkilidir diye düşünülmektedir.
Çevresel faktörler olarak; hayattaki değişimler, sevilen birinin ölümü, hastalık, taciz sayılabilir.
Fizyolojik faktörler ise; OKB hastalarında beynin belirli bir bölümde aşırı aktivite görüldüğü görülmüştür. Hatta kompülsiyonları yaşadıklarında daha çok aktive olduğu görülmüştür. Beyinde serotonin maddesinde işlev bozukluğu da OKB’li kişilerin beyin fizyolojik yapılarında görülmüştür.
Belirtiler
- Mikropların ve pisliklerin tene temasından korkma ,
- Sürekli şüpheci tavırlar ,
- Simetriye gösterilen özen ,
- Sürekli yıkanma veya el yıkama ,
- Hata yapmaktan çok korkma ,
- Ocağı, kapıyı sürekli kontrol etme davranışı sergileme ,
- Belirli bir sırada işlerini yapma ya da belirli bir sıraya göre yemek yeme ,
- Bir yere giderken sıklıkla olan nesnelerin hepsine dokunma ,
- Yolda yürürken çizgilere basmaktan kaçınma ,
- Sürekli düşüncelere takılma ,
- Belirli kelimeleri tekrarlama ,
- Değersiz şeyleri atamama ,
Türleri;
- Temizlik Titizlik OKB’si;
Sürekli olarak el yıkama, duş alma, misafirlerden rahatsız olma ve daha ileriki boyutta eve misafir almama ya da dışarı çıkmamaya kadar varabilen bir rahatsızlıktır.
- Şüphe ve Kontrol OKB’si
Sürekli olarak ocağı, gazı, tüpü, kapıyı, ütüyü kontrol etme emin olamama halidir. Kişilerin günlük hayat konforlarını ciddi düzeyde etkiler.
- Cinsel İçerikli Düşünceler
Sürekli olarak topluma aykırı bir şekilde cinsel davranışta bulunacağına dair düşünmedir.
- Dini İçerikli Düşünceler
Daha çok dini açıdan bastırılmış toplumlarda görülür. Sürekli olarak dini açıdan yapılmaması gereken şeylerin akıldan geçmesi ve kişinin bundan rahatsız olmasıdır.
- Simetri ve Düzen OKB’si
- Dokunma Gereksinimi
Sürekli olarak bir eşyaya dokunma isteği ile aktive olan bir rahatsızlık türüdür.
- Sayma Gereksinimi
Bazı günlük aktiveleri belirli bir sayı kadar yapma. Örneğin 3 kere kendine iyi bak deme, kişi bunu üç kere yapmayacağında o kişiye bir şey olacağını başına bir iş geleceğini düşünür.
- Biriktirme Gereksinimi
Kişi en ufak şeyleri bile ileride lazım olur diye biriktirir.
- Batıl İnançlar
Genel olarak kültürümüzde batıl inançlar yoğunluklu olarak görülse de kişi bunun bir batıl inanç olduğunu bile bile ona inanır.
OKB’nin Tedavisi
2 şekilde tedavi edilir. Birincisi tıp doktorlarından alınacak ilaçla tedavi; ikincisi psikoterapi yöntemlerinden bilişsel davranışı terapidir.
- İlaçla Tedavi
Beynin yapısında serotonin maddesinde işlev bozulmaları görüldüğü için serotonini düzenli hale sokan ilaçlar etkili olabilmektedir.
- Bilişsel Davranışçı Terapi
Hastaya kaygı veren durumla yavaş yavaş ve sistemli bir şekilde bir araya getirme, ev ödevleri verme yöntemidir. Bu tedavide amaç kişiye rahatsızlık veren durumu ortadan kaldırmak ve bu duruma alışmasını sağlamaktır.
