Obezlerde uyku bozuklukları çok sıktır. Bunların başında “uyku apnesi” gelmekle birlikte; yandaş hastalıklara, psikiyatrik sorunlara ya da alınmakta olan ilaçlara da bağlı olabilir uyku problemleri. Öte yandan uykunun yetersiz oluşu da hem hormonal etkilerle ve hem de direk olarak obeziteyi arttırıcı etki göstermektedir. Çünkü daha az uyumak hem daha fazla yeme zamanına olanak tanır ve ayrıca uykusuzluğun oluşturduğu kronik yorgunluk hissi de daha az fizik aktivite yapılması ile sonuçlanır.
Uyku apnesi tıpta “tıkayıcı sleep apne” olarak bilinen ve sıklıkla şişmanlığa ikincil olarak gelişen bir sıkıntı olup, uykunun ataklar şeklinde “sekteye” uğraması durumudur. “Apne” soluk alamamak ya da solunumun durması demektir ve “sleep apne” uyku esnasında solunumun geçici olarak durması ve bunun sonucunda o kişinin aralıklarla uyanması şeklinde anlatılabilir. Şişmanlık hem uyku esnasında hava yolu tıkanıklığına yol açarak ve hem de merkezi sinir sistemi üzerinden etki yaparak uyku apnesine yol açmaktadır. Kilonun % 10 artması, tıkayıcı uyku apnesi gelişmesi olasılığını 6 kat arttırmaktadır.
Uyku apnesi etkilediği kişilerde hipertansiyon ve aritmi gibi kalbe ait komplikasyonların olasılığını ve dolayısı ile ani ölüm riskini bile arttırabilen ciddi bir rahatsızlıktır. Öte yandan uykusuzluk ile birlikte seyrettiğinden şişmanlığı da arttırıcı etkisi vardır. Yani adeta bir kısır döngü yaratır. Dolayısı ile obezite ve özellikle morbid obezite tedavisinde “uyku apnesi” açısından duyarlı ve bilgili olmak, tedavi planının başarısı açısından son derece önemlidir. Çünkü çoğu hasta bu durumun farkında bile olmayabilir. Bu durumda uyku apnesi varlığına işaret edebilecek bazı bulguları araştırma görevi tabi ki biz hekimlere düşmektedir.
Bunlar:
- gece çok sık uyanıyor olmak,
- gürültülü horlamak,
- havasızlık hissi ile ani uyanmalar,
- gün içinde uyuklama/bitkinlik halleri olması,
- sabah baş ağrıları ve dikkat ve hafıza bozuklukları şeklinde özetlenebilir.
Uyku apnesinde doğru tedavi planı ise ancak net ve kesin tanı ile mümkündür ve bu amaçla “polisomnografi” adlı test altın standarttır. Tedavide ise hastaların CPAP (continuous positive airway pressure) adı verilen bir aleti uyku esnasında kullanmaları çok yardımcıdır. Morbid obezite söz konusu ise başarılı cerrahi girişimin ardından uyku apnesi de kilolarla birlikte süratle ortadan kalkabilecektir.
