Modern çağın en önemsenen hastalıklarının başında yorgunluk gelmektedir.İkinci dünya savaşından sonraki yıllarda dikkati çekmeye başlayan bu hastalıkta dayanılmaz yorgunluk şikayeti ile birlikte halsizlik bitkinlik yaygın kas ve baş ağrısı , boğaz, göz , yüz ağrıları hafif ateş , grip benzeri bulgular ve depresyon gerilim gibi şikayetler hastalığın daha dayanılmaz bir görünüm arz etmesine sebep olabilir.
Yorgunluk bir anlamda yaşam boyu bazı sebeplerle hissedilen bir yakınmadır.Stres uykusuzluk ,uykuda solunum durması, açlık, vücut direncinde geçici azalma, depresyon kansızlık ,vitamin eksikliği ,sıvı gıdaların yetersiz alımı ,guatr bezinin fazla çalışması, menapoz dönemine geçiş gibi çeşitli sebeplerle geçici olarak yaşanabilir.
Kronik yorgunluk ise yukarda saydığım çeşitli sebepler dışında yaşanan bir hastalık olarak ele alınmaktadır.İkinci dünya savaşı yılları sonrasında yayılmaya başladığından o yıllarda stres ve kıtlık sorumlu tutulurken 1960 ve 70 li yıllarda çeşitli virüslerin sorumlu olabileceği iddia edilmiştir.Virütik orijinli çeşitli hastalıkların ortak paydasında da yorgunluk şikayeti olduğundan uzun süre bu iddia geçerliliğini koruyabilmiştir.
Yapılan bilimsel araştırmaların ve çalışmaların sonucunda herhangi bir virüsün bulunamaması üzerine hastalığa sebep olabilecek başka faktörler aranmaya başlamış ve stres yoğun ve hızlı yaşamın bu hastalıkla ilgisi araştırılmıştır.Çok yönlü yapılan bilimsel değerlendirmeler bu ilişkiyi tam doğrulamamakla birlikte bu ilişki hala geçerliliğini korumaya devam ediyor.
Günümüzde ise müzmin yorgunlukla aldığımız gıdalar arasında bir ilginin olabileceği tezi ağırlık kazanmaya başlamıştır.Son yıllarda artış kaydeden şeker ,tansiyon ,kalp,kolesterol hastalıklarında nasıl beslenmenin direk rolü varsa müzmin yorgunluğun da beslenme tarzımızla doğrudan ilgisi vardır. Yorgunluğun daha geçerli bir sebebi bulununcaya kadar bu tez geçerliliğini koruyacak gibi görünüyor.
Hastalar dinlenme ile geçmeyen yorgunluk yanında gezici kas ağrıları hafif ateş ürperti titreme boğazda yanma ve ağrı hissi eklem hassasiyeti uyku düzensizliği gibi bir çok mozaik şikayetlerden muzdariptirler.Bu yoğun ve kalıcı şikayetler nedeni ile hastalar, hastalık hastası muamelesine dahi tabi tutulabilmekteler.
Unutkan konsantre olamayan iş verimi düşmüş karamsar bitkin bir insanın psikolojisi ister istemez bu durumdan etkilenir.Yapılan tetkikler kullanılan ilaçlar çözüm yerine dert ürettikçe yorgunluğun hasta üzerindeki olumsuz etkisi daha da kalıcı hal almaya başlar.Giderek artan stres ve depresyonla birlikte çözümsüzlük ve kaotik yaşama mahkumiyet hastayı agersif hırçın huzursuz ve yaşamı çekilmez hale getirir.
Günlük yaşam kalitesini /30-50 oranında azaltan bu hastalıkla mücadelemizde gevşeme lüksümüz yok.Yapacağımız tek şey:İşe iyi bir hekim hasta diyalogu ile başlamak.
Bu diyalog çatısı altında yapabileceklerimizi maddeler halinde sıralamak istiyorum.
1) Hastaya bu mücadelede yalnız olmadığı güvenini vermeliyiz
2) Altta yatabilecek başka hastalıkları araştırırken hastadan geniş bir bilgi alarak işe başlamalı rutin tetkikler ile şeker tahlili, kan sayımı, idrar tetkiki , yaşama tarzı, uyku düzeni ,beslenme alışkanlıkları, zararlı alışkanlıklar, guatr bezinin faaliyeti ,kolesterol ve karaciğer testleri kullandığı ilaçlar aşırı gürültü havasız mekanlar, ağır çalışma ortamları gibi daha bir çok sorumlu aranarak işe başlamalıdır.
3) Çeşitli romatizmal hastalıklar, multipl skleroz , myastenia gravis , sinir ucu iltihabı ,addisson hastalığı , böbrek üstü bezinin dengesinin bozulması ve kanser gibi nadir görülen hastalıklar vakasına göre araştırılmalıdır.
4) Çok sıklıkla iç içe olunan depresyon , anksiyete gibi psikiyatrik hastalıkların olup olmadığı bu hastalar için ayrı bir öneme haizdir.
5) Hastaya bu yakınmalar nedeni ile yalnız olmadığı modern dünyada milyonlarca insanın aynı sorunla mücadele ediyor olduğu gerçeği hatırlatılmalıdır.
6) Yorgunluk yapan beta bloker etkisi oluşturan çeşitli kalp ve tansiyon ilaçları sıkıntı azaltıcı ve depresyon giderici ilaçlar üşütme ve soğuk algınlığı ilaçları kullanıp kullanmadığı iyice sorgulanmalıdır.
7) Hastalığın teşhisine yönelik objektif bir tanı kriteri yok.Hekimlik tecrübesi ve hastanın yakınmaları aydınlatıcı rol oynayabilir.
8) Kış aylarında soğuk ve aydınlanma azlığının ve güneş yokluğunun etkisi ile artan depresyon eğilimi ile birlikte yorgunluk hastalığında göreceli bir artış görmemiz mümkün.
9) Müzmin yorgunluk hastalığı toplumda yüzde 5 ler oranında görülmekte olup hanımlarda sıklık daha fazladır.
10) Hastaların büyük çoğunluğunda yaygın kas ağrıları ve dokunmaya hassas noktalar ile hastayı bezdiren bitkinlik dikkati çeker.
11) Yorgunluğun bilinen bir sebebi bulunamazsa tedavide çeşitli vitamin kompleksleri ve kürleri uygulanmaktadır.
12) Uygun antidepresan seçimi ile gelişebilecek ve tabloyu daha da ağırlaştırabilecek depresyona karşı gerekli önlem alınmalıdır.
13) Antioksidan etkili yeşil sebze ve taze meyve kürleri kuru üzüm ve çekirdeği fındık ceviz fıstık gibi lif ve enerji yönünden zengin gıdalarla besin takviyesi.
14) Gingo biloba bitkisi ve ekstresinden istifade edilebilir
15) Meyan kökü ve ekstresi hem tansiyon dengelenmesi hem içinde barındırdığı vitaminler nedeni ile tedavide başarı ile kullanılabilir.
16) Kısa süreli olmak kaydı ile kortizon tedavisi ağır vakalarda yüz güldürür.
17) Siyah kuru üzüm çekirdeği yorgunluk tedavisinde umulmaz başarılar sağlar.
18) Keten tohumu ısırgan otu deve dikeni deniz yosunu çam kabuğu gibi hem anti oksidan hem de enerji veren ekstrelerden yararlanılabilir.
19) Hastalığın şiddetlenmesine sebep olan stres gerginlik gürültü belirsizlik karamsarlıktan uzak durmalı.Hafif yürüyüş eksersiz ılık duş iyimserlik olumlu düşünme tatil gibi yararlı şeyler teşvik edilmelidir.
20) Dayanıklılık artırıcı ve enerji verici etkisi iyi bilinen mağnezyum yönünden zengin karahindiba kereviz maydanoz ve havuç suyu karışımı tonik etkili içeceklerden günlük ve programlı şekilde içilmesinin yararı vardır.
21) Modern yaşamda önemi her geçen gün daha da artan filizlerden istifade edebiliriz .Özellikle buğday arpa çavdar filizleri gerek besin kaynağı olarak gerekse zinde dinç ve genç kalmak için önemsenen besinlerdir.
22) Geçici rahatlık veren kafein tabletleri ağrı kesiciler uyuşturucu sakinleştiricilerden uzak durulmasını öneriyorum..
