Menopoz, kadınlarda 45-55 yaşları arasında yumurtlama ve adet kanamalarının sona erdiği doğal bir süreçtir. Postmenopozal kanama (menopoz sonrası görülen kanama) son adetten en az 1 yıl sonra değişik miktarlarda olabilen kanamalardır ve bu dönemdeki kadınların %10’unda görülür. Postmenopozal kanama; miktarı, süresi, sıklığı gözetilmeden detaylı bir değerlendirme gerektirir. Çünkü menopozdaki kanamalar hiçbir zaman normal kabul edilemez, sıklıkla bir sorunun habercisidir ve mutlaka araştırılmalıdır.
Bazen idrar yollarından ya da bağırsaklardan/makattan kanama gelebilir. Bu kanamalar vajinal kanama ile karışabilir. Ancak bu kanamalar postmenopozal kanama olarak değerlendirilmez. Öncelikle kadın hastalıkları dışındaki bu kanamaların ayırt edilmesi gerekir.
Menopoz sonrası görülen kanamaların sebepleri arasında: dışarıdan östrojen takviyesi, rahim iç tabakasının aşırı incelmesi, rahim iç tabakasının aşırı kalınlaşması ve polip gelişmesi, myomlar (rahimden kaynaklanan iyi huylu urlar) rahim ağzında oluşan yara ve polipler, meme kanseri için kullanılan ilaçlar, rahim/rahim ağzı ve yumurtalık kanserleri, vajinal dokuda incelme, iltihap ve travma sayılabilir.
Postmenopozal kanama şikâyeti ile başvuran hastalarda önce kanamanın kaynağını tespit etmek için detaylı bir jinekolojik muayene yapılır. Vajinal muayene ile vajen ve rahim ağzı ile ilgili patolojiler, USG muayenesi ile de rahim ve yumurtalıklar değerlendirilir. Bazı hastalarda SIS ve Histeroskopi (rahim içyapısının görüntülenmesi) gibi ilave tetkikler gerekebilir. Tüm incelemeler sonucunda gerekli görüldüğünde kesin tanı için endometrial biyopsi (rahim içinden kürtaj ile parça alma) yapılır. Biyopsi bazı malinitelerin (kötü huylu hastalıkların) erken tanısı ve tedavisinin yönlendirilmesinde önemlidir. Postmenopozal dönemde rahim iç tabakasının kalınlığı en fazla 5mm’dir. Menopoz sonrası vajinal kanama şikâyeti olmasa bile rahim iç duvarı kalınlığı 5mm’nin üzerinde saptanan hastalardan kontrol amaçlı endometrial biyopsi alınır.
Menopoz sonrası gelişen kanamanın tedavisi tamamen kanamanın nedenine bağlıdır. Örneğin kanamanın nedeni rahim ağzında bir polip ise bunun çıkarılması ve patolojik inceleme yapılması gerekir. Kanamanın nedeni kullanılan ilaçlar (hormon tedavisi, kan sulandırıcı ilaçlar) ise tedavinin yeniden düzenlenmesi gerekir. Kanamanı nedeni rahim iç duvarının aşırı kalınlaşması ise biyopsi sonucuna göre tedavi basit hormon tedavilerinden ileri cerrahi tedavilere kadar değişkenlik gösterir.
Postmenopozal dönemdeki kanamaların %80’i iyi huylu sebeplerle meydana gelmektedir. Ancak %20’lik grupta olası malinitelerin – erken aşamada – tanı ve tedavisi için, hastaların bilinçli olması ve ilk kanama anında bir Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanına başvurmaları gerekmektedir.
Op. Dr. Fatma Türkan Ayan
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
