Meme kanseri tüm dünyada ve ülkemizde, kadınlarda en sık görülen kanser türüdür . Kadınlarda rastlanan tüm kanserleri n neredeyse 1/3’ünden sorumludur. Özellikle sosyoekonomik düzeyi yüksek ülkelerdeki kansere bağlı ölümlerin büyük çoğunluğunu oluşturur.
Kadınlarda erkeklerden yaklaşık 100 kat daha fazladır ve son yıllarda erkek meme kanseri görülme sıklığında bir artış söz konusudur. Meme kanseri Avrupa ve Amerikada menopoz sonrası kadınlarda daha sık görülürken, ülkemizde ise % 40-45 menopoz öncesi, yani erken yaşta görülmektedir. Ayrıca meme kanseri gebelikte en sık görülen kanser türüdür. Gebelik ve emzirme döneminde dolaşımdaki östrojen, progesteron ve prolaktin hormonlarının memedeki süt kanalları ve dokularının yapılarını değiştirici etkileri vardır. Diğer yandan östrojen ve prolaktin hormonlarının memedeki kanser hücresi büyümesini artırdığı bilinmektedir. Özellikle toplumumuzda, ‘Gebelikte ve emzirme döneminde meme kanseri olunmaz’ yargısını değiştirmek, bu konuda yakın çevremizi bilgilendirmek, bir görev olmalıdır.
Peki meme kanserinde riski arttıran diğer faktörler nelerdir; Anne, kız kardeş ve kızında meme kanseri öyküsü bulunan kadınlarda risk 2 kat, birinci dereceden akraba iki kişide olması durumunda risk 5 kata kadar çıkar. Erken adet görme, geç menopoz, meme bölgesine radyoterapi (Herhangi bir nedenle ışına maruz kalma) almış olmak, hiç doğum yapmamış olmak ve ilk doğumun 30 yaşından sonra olması, kafeinli içecekler, alkol ve sigara tüketimi (Son yıllarda riski arttırdığı kesinleşen etkenler arasında), obezite – yağlı beslenme, bu son ikisi kanda ve totalde meme kanserinden sorumlu tutulan östrojen hormon seviyelerini arttırmaları nedeniyle risk teşkil ederler. Fiziksel aktivite azlığı, özellikle menopoz sonrası hormon replasman tedavisi, sayılan riskler arasındadır.
Hangi durumlarda bir Genel Cerahi Uzmanına erken başvuralım:
- Meme cildinde şişlik, çekinti veye çukurlaşma olması
- Meme cildinde iyileşmeyen yara veya kızarıklık
- Memede veya koltukaltında ele gelen kitle
- Memebaşından akıntı
- Memebaşında içe doğru çekilme, çökme veya şekil bozukluğu
- Memebaşı derisinde soyulma, kabuklanma
Nelere dikkat edelim, ne yapalım; Çoğu kadın memede belirgin bir ağrı olmadan bir Genel Cerrahi Uzmanına başvurmayı düşünmez. Oysaki ağrı hekime gelme açısından olumlu bir durumken, meme kanseri ile kesin ilişkilendirilen bir durum değildir. Bu nedenle ağrısız ve sessiz büyüyen, sertlik veya çekilme olarak kendini gösteren kitleler kendi kendine veya uzman kontrolüyle fark edilene kadar ilerlemiş olabilirler. Aylık, ayna karşısında kendi kendine muayene öğrenilmeli, bir Genel Cerrahi Uzmanının düzenli kontrolüyle, gerekli görüntüleme yöntemleri eşliğinde düzenli izlem yapılmalıdır. Düzenli fiziksel aktivitenin tüm kanser grupları için riski azalttığı bilinmektedir. Ayrıca ağır yağlı ve karbonhidrattan zengin beslenme, diğer anlamda kan şekerinin yükselmesi yine tüm kanserlere yatkınlığı arttırır.
Sonuç olarak, erken tanının her kanser türü için önemi büyük olmakla birlikte, meme kanseri önlenebilen ve tedavi edilebilen bir hastalıktır.
Op. Dr. Halis Müşfik TEMEL
