Anal fissür (Makat çatlağı) rektumun sonunda makat bölgesindeki cildin yırtılması sonucu meydana gelen ağrılı ve acılı yırtıklardır. Günlük alınması gereken su ve lif miktarının alınmaması ve hareketsiz yaşam tarzının sebep olduğu kabızlık, dışkılama sırasında makatın zorlanmasına ve yırtılmasına sebep olmaktadır. Yaranın boyu ve sürekliliğine göre farklı tedavi yöntemleri kullanılan anal fissür, tedavi edilmediği takdirde, yaşam kalitesinin düşmesine ve daha ciddi sağlık problemlerine sebep olabilmektedir.
Makat çatlağı, tıp literatüründe “anal fissür” olarak adlandırılan bir tıbbi durumdur. Anal fissür, rektumun sonundaki makat bölgesinde meydana gelen ince, uzun bir yarıktır. Rektumun sonundaki anüsün etrafındaki cildin yırtılması sonucu oluşan anal fissürler, oldukça yaygın ve ağrılıdır.
Anal fissürlerin belirtileri arasında ağrı, kanama, kaşıntı ve dışkılama sırasında ağrı yer almaktadır. Bu durum bir genel cerrahi doktoru tarafından teşhis ve tedavi edilir. Tedavi seçenekleri arasında lifli bir diyet, sıvı alımının artırılması, topikal kremler ve ilaçlar, rektal bölgenin temizliği ve bazen de cerrahi müdahale bulunabilir.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) nedenleri nelerdir?
Anal fissürlerin nedenleri çeşitli faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. İşte anal fissürlerin en yaygın nedenleri:
- Kabızlık veya uzun süreli tuvalete çıkmama sebebiyle sert dışkılama
- Anüs bölgesinin sürekli olarak tahriş edilmesi veya iltihaplanması
- Anüs bölgesini yaralamak
- Kronik kabızlık veya ishal
- Doğum
- Crohn hastalığı veya ülseratif kolit
Makat Çatlağı (Anal Fissür) belirtileri nelerdir?
Anal fissürlerin belirtileri genellikle anüs bölgesinde ağrı ve rahatsızlık ile başlar. Bu belirtiler zaman içinde artabilir veya kötüleşebilir. İşte anal fissürlerin yaygın belirtileri:
- Dışkılama sırasında oluşan ve genellikle yanma, batma şeklinde hissedilen keskin acı
- Dışkıda parlak kırmızı kan veya tuvalet kağıdında kan lekeleri
- Anüs bölgesinde kaşıntı ve tahriş
- Fissürün etrafında doku şişmesi
- Makat çevresinde görünür çatlak
Makat Çatlağı (Anal Fissür) teşhisi nasıl yapılır?
Makat çatlağı (anal fissür) teşhisi, bir sağlık profesyoneli tarafından yapılan bir muayene ile konulur. Doktor, hastanın yaşadığı semptomları ve bu semptomların ne kadar süredir devam ettiğini sorgular.
Ayrıca kabızlık, ishal, cilt tahrişi veya daha önce benzer sorunların olup olmadığı gibi önemli ayrıntıları da öğrenir. Anal fissürler genellikle gözle görülebilirler. Muayene sırasında, doktor çatlağın konumunu, boyutunu ve diğer özelliklerini belirler. Muayene sırasında fissürün derinliğini ve şiddetini daha iyi değerlendirebilmek için anoskopi veya rektoskopi gibi tıbbi aletler kullanabilir. Doktor, anüs çevresindeki kasların ve dokuların durumunu değerlendirmek için dokunma ve basınç testleri yapabilir.
Anal fissür teşhisi, genellikle hastanın semptomlarına dayanır ve fiziksel muayene ile doğrulanır. Tedavi, anal fissürün nedenine, şiddetine ve süresine bağlı olarak değişir.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) tedavisi nasıl yapılır?
Makat çatlağı (anal fissür) tedavisi, fissürün nedenine, şiddetine ve süresine bağlı olarak değişebilir. Tedavi, semptomları hafifletmeyi, iyileşmeyi hızlandırmayı ve tekrarlamasını önlemeyi amaçlar. İşte anal fissür tedavisinin yaygın yöntemleri:
- Lifli gıdalar tüketmek, sindirim sistemini düzenleyerek kabızlık ya da ishalin önlenmesine yardımcı olabilir. Bu, dışkılama sırasında anüs bölgesine daha az stres uygulanmasına yardımcı olur. Lifli gıdalar arasında meyve, sebze, tam tahıllı ekmekler ve kepekli gıdalar bulunur.
- Yeterli miktarda su içmek,
- Doktorlar, anal fissürün iyileşmesini hızlandırmak ve semptomları hafifletmek için bazen kremler veya losyonlar reçete edebilir.
- Bazı durumlarda, ağrı ve iltihapları kontrol altına almak için oral ilaçlar veya rektal fitiller (mumlar) reçete edilebilir.
- Sitz banyosu, anüs bölgesinin ılık suda bekletilmesini içeren bir yöntemdir. Bu, ağrıyı hafifletebilir ve iltihaplanmayı azaltabilir.
- Bazı durumlarda, anal sfinkter kaslarının kasılmasını azaltmak için kas gevşetici ilaçlar kullanılabilir.
- Tedaviye cevap vermeyen veya tekrarlayan anal fissürlerde cerrahi müdahale gerekebilir. Bu cerrahi işlem genellikle anal sfinkter kaslarının kesilmesini içerir (sfinkterotomi). Bu, anal fissürün iyileşmesini ve nükslerin önlenmesini amaçlar.
Anal Fissür (Makat Çatlağı) tedavi edilmezse ne olur?
Anal fissür (makat çatlağı), tedavi edilmezse ciddi sorunlara neden olabilir ve kronikleşebilir. İşte anal fissürün tedavi edilmezse ortaya çıkabilecek bazı potansiyel sorunlar:
- Anal fissürün en belirgin semptomu ağrıdır. Tedavi edilmediğinde bu ağrı kronik hale gelebilir ve yaşam kalitesini olumsuz etkiler.
- Anal fissür, bazen iltihaplanabilir ve enfekte olabilir. Bu durumlar ağrıyı artırabilir ve tedaviyi daha karmaşık hale getirebilir.
- Kronik fissürler, bazen anüs bölgesinde fistül oluşumuna yol açabilir. Fistül, anüsün dışında bir yolun oluşmasına neden olur ve enfeksiyon riskini artırır.
- Anal fissürün sürekli olarak ağrıya neden olması, rektal sfinkter kaslarının sürekli olarak kasılmasına ve şiddetli ağrılara neden olur.
- Makat Çatlağı tedavi edilmediğinde veya tedaviye yanıt vermediklerinde tekrarlayabilir. Kronik veya rekürren fissürler daha zor ve karmaşık tedavi gerektirebilir.
Makat Çatlağı (Anal fissür) Hakkında sık sorulan sorular
Makat çatlağı hakkında sıklıkla sorulan soruların cevaplarını aşağıda bulabilirsiniz.
Makat Çatlağı Evreleri Nelerdir?
Makat çatlağı (anal fissür), evresine bağlı olarak farklı şiddetlerde ve belirtilerle ortaya çıkabilir. Fissürler genellikle aşağıdaki evrelere ayrılır:
Yeni ortaya çıkmış ve henüz 6 haftadan daha kısa bir süre varsa “akut” kabul edilir ve Akut fissür olarak adlandırılır. Eğer bir fissür 6 haftadan daha uzun süre devam ederse, “kronik” kabul edilir. Kronik makat çatlaklarının tedavisi, akut makat çatlağına kıyasla daha zordur. Tedavi olmuş bazı hastalarda fissürler tekrarlayabilir. Rekürren fissürler, aynı bölgede daha önce iyileşmiş bir fissürün yeniden açılması veya yeni fissürlerin oluşması şeklinde görülür.
Hangi Hastalar Makat Çatlağı Ameliyatı (Anal Fissür) Olmalıdır?
Fissürün belirtilerinin çok şiddetli olduğu ve hastanın yaşamını ciddi derece etkilediği durumlarda ameliyat düşünülebilir. Onun haricinde ilk etapta konservatif (ilaçlar, kremler, diyet değişiklikleri vb.) tedavi denenir. Tedaviye yanıt vermeyen hastalar, anal fissür ameliyatı düşünülebilir. Özellikle kronik fissürlerde veya tekrarlayan fissürlerde bu seçenek daha yaygındır.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) Ne Kadar Sürede İyileşir?
Makat çatlağı (anal fissür) iyileşme süresi, çatlağın türüne, şiddetine ve tedavi yöntemine bağlı olarak değişebilir. İyileşme süresi her hastada farklı olabilir. İşte bazı genel rehberler:
- Akut Fissürler: Akut fissürler genellikle daha hızlı iyileşir. Tedaviye ve yaşam tarzı değişikliklerine yanıt veren birçok akut fissür, birkaç hafta içinde iyileşebilir.
- Kronik Fissürler: Kronik fissürler, daha uzun bir süre boyunca devam eder. Tedaviye rağmen iyileşmeyen veya tekrarlayan fissürler, daha uzun bir süre boyunca tedavi gerektirebilir. Kronik fissürlerin iyileşme süresi birkaç haftadan birkaç aya kadar değişebilir.
- Ameliyat Sonrası İyileşme: Anal fissür ameliyatı sonrası iyileşme süreci, cerrahi yönteme ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Ancak çoğu hastanın ameliyat sonrası ağrı ve rahatsızlık birkaç gün içinde azalır. Tam iyileşme süreci birkaç hafta sürebilir.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) Botoks ile tedavi edilir mi?
Evet, bazı durumlarda makat çatlağı (anal fissür) tedavisi için botoks (botulinum toksini) kullanılabilir. Botoks, anal sfinkter kaslarına enjekte edilir ve kasların geçici olarak gevşemesini sağlar. Bu, fissürün iyileşmesini kolaylaştırır çünkü aşırı kasılma fissürün iyileşmesini geciktirebilir veya engelleyebilir. Ancak etkisi geçicidir ve birkaç ay sonra tekrarlanması gerekebilir. Bu nedenle botoks, genellikle diğer tedavi seçeneklerinin başarısız olduğu veya ameliyatı gerektirebilecek durumlarda düşünülür.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) tekrarlayabilir mi?
Evet, makat çatlağının tekrarlama riski vardır ve bazı kişilerde bu durum kronik hale gelebilir. Anal fissürlerin tekrarlama riskini azaltmak için aşağıdaki önlemleri almak önemlidir:
- Lifli bir diyet uygulamak ve yeterli sıvı alımını sağlamak.
- Kabızlığı önlemek veya tedavi etmek.
- Tuvalet sonrası nazikçe temizlenmek ve tahrişten kaçınmak.
- Anal sfinkter kaslarını gevşetmeye yardımcı olacak teknikleri öğrenmek veya uygulamak.
- Doktorunuzun önerdiği tedaviyi düzenli olarak takip etmek ve tam olarak uygulamak.
Eğer anal fissür tekrarlıyorsa veya semptomlar devam ediyorsa, bir sağlık profesyoneli ile iletişime geçmek ve altta yatan nedenleri belirlemek önemlidir.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) Bitkisel tedavisi var mıdır?
Makat çatlağı (anal fissür) tedavisinde bitkisel yöntemler kullanmak başlangıç aşamasındaki fissürlerde işe yarayabilmektedir. Kantaron yağı ve aloe vera jelleri tahrişi azaltıp, yara iyileşmesini hızlandırabilir. Bunların dışında kızılcık suyu içmek ağrı ve iltihaplanmayı azaltacaktır. Ancak kronikleşmis fissüllerde bu tedaviler maalesef yeterli gelmemektedir.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) için Fitil tedavisi kullanır mı?
Evet, makat çatlağı (anal fissür) tedavisinde fitil tedavisi yaygın bir seçenektir. Fitiller, anal fissürün iyileşmesine yardımcı olmak ve semptomları hafifletmek için kullanılır. Özellikle, kalsiyum kanal blokeri ya da nitrat içeren fitiller, anal sfinkter kaslarının gevşemesine yardımcı olarak dolaşımı artırabilir ve fissürün iyileşmesini teşvik edebilir. Ancak tek başlarına yeterli değillerdir.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) için hangi bölüme gidilmelidir?
Makat çatlağı (anal fissür) ile genel cerrahlar ilgilenmektedir. Ancak anorektal problemler için proktoloji uzmanlığı olan bir hekim tercih edilmelidir.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) kanama yapar mı?
Evet, makat çatlağı (anal fissür), dışkılama sırasında veya sonrasında kanamaya neden olabilir. Bu kanama, fissürün çatlaması sırasında anüs bölgesindeki damarlardan kaynaklanır.
Makat Çatlağı (Anal Fissür) Enfeksiyon yapar mı?
Makat çatlağı (anal fissür), kendisi başlı başına bir enfeksiyon nedeni değildir. Ancak bazı durumlarda, çatlak dışkılama sırasında ya da yetersiz hijyen dolayısıyla enfeksiyon kapabilmektedir.
