Liv Hospital Ulus Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları Prof. Dr. Nesil Keleş sorusunun cevabı olarak kişilerde bulunabilen dizi sağlık problemi kulak çınlamasına neden olabilir ya da mevcut çınlama şikâyetini artırabilir şeklinde cevap verebiliriz. Çoğu durumda ise kesin bir neden bulmak mümkün olmaz. Sebebi tespit edilebilen tinnitus olguları için aşağıdakilerden birisi altta yatan sebep olabilir:
İşitme kaybı: İç kulakta salyangoz adı verilen bir yapı bulunur ve içerisinde kulağınız ses dalgalarını aldığında hareket eden çok sayıda küçük, hassas tüylü hücre bulunur. Tüysü hücrelerde oluşan bu hareket, kulaktan beyne giden işitme siniri boyunca elektrik sinyallerini tetikler. Beyinde bu sinyaller ses olarak yorumlanır ve böylece işitme gerçekleşir. Tüysü hücreler düzenli olarak yüksek sese maruziyet ya da yaşlanma gibi nedenlerle bükülür ya da kırılırsa beyninize rastgele elektriksel uyarılar sızdırabilir ve bu düzensiz sinyaller beyin tarafından çınlama olarak algılanabilir.
Dış kulak yolunda tıkanıklık: Dış kulak yolunuzda enfeksiyona bağlı sıvı birikmesi, kulak kiri ya da yabancı maddeler sebebiyle tıkanıklık ortaya çıkabilir. Bu tıkanıklık neticesinde kulak içi basınçta meydana gelen değişiklik sonucunda kulak çınlaması gelişebilir.
Baş-boyun travmaları: Baş veya boyun bölgesine alınan darbeler iç kulak, işitme sinirleri ya da beyindeki işitme bölgesi fonksiyonlarına zarar verebilir. Travmaya bağlı hasarlar genellikle tek taraflı nörolojik kulak çınlaması problemi ile sonuçlanır.
Bazı ilaçlar: Bazı ilaçlar kulak çınlamasına tetikleyebilir ya da var olan çınlama şikâyetinde artışa yol açabilir. Sıklıkla çınlamanın şiddeti alınan ilacın dozuyla ilişkilidir ve doz ne kadar yüksekse çınlama da o oranda fazladır. Bununla birlikte ilaçları kullanmayı bıraktığınızda çoğunlukla tinnitus da kaybolur Kulak çınlamasına neden olabildiği bilinen ilaçlar arasında non-steroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ’ler), bazı antibiyotikler, bazı kanser ilaçları, idrar söktürücüler (diüretikler), sıtma ilaçları ve antidepresanlar bulunur.
Kulak çınlaması belirtileri nelerdir?
Tinnitus ya da kulak çınlaması dış ses olmamasına rağmen kulaklarda çan sesine benzeyen tiz bir sesin duyulması olarak tanımlanır. Fakat çınlama durumunda aşağıdakiler gibi başka türden hayalet sesler de duymanız olası:
- Uğultu,
- Vızırtı,
- Kükreme sesi,
- Tıkırtı,
- Tıslama sesi.
Kulak çınlamasına bağlı duyulan seslerin perdesi alçak bir uğultudan yüksek tiz bir sese kadar değişkenlik gösterebilir. Kişi sadece sağ kulak çınlaması ya da sol kulak çınlaması yaşayabileceği gibi her iki kulakta da çınlama sesi duyabilir. Kulak çınlaması devamlı kesintisiz şekilde olabileceği gibi gidip gelen nitelikte de olabilir.
Kulak çınlaması tedavisi nasıl yapılır?
Kulak çınlaması tedavisi, altta yatan bir nedene yönelik olarak planlanır. Eğer altta yatan ana neden tespit edilebilirse bu problem tedavi edilerek belirtilerin azalması ya da ortadan kaldırılması sağlanabilir.
Tedavi yaklaşımların örnekler şunlar olabilir:
- Kulak kirinin temizlenmesi: Kulak yolu kulak kirine bağlı olarak tıkanmışsa temizlenerek kulak yolunun açılması kulak çınlaması şikâyetini azaltabilir.
- Kan damarı rahatsızlığının tedavisi: Altta yatan kan damarı rahatsızlığı mevcudiyetinde sorunu çözmek için ilaç tedavisi, cerrahi operasyon gibi prosedürler gerekebilir.
- İşitme cihazı: Kulak çınlaması gürültü, ileri yaş gibi faktörlerle gelişen işitme kaybından kaynaklanıyorsa işitme cihazı kullanmak şikâyetlerin azaltılmasına yardımcı olabilir.
- Kullanılan ilaçları değiştirmek: Doktorunuz kulak çınlaması için aldığınız bir ilaçtan şüphelenirse ilacı kesmenizi, azaltılmanızı ya da farklı bir ilaçla değiştirmeyi önerebilir.
Çoğu olguda tinnitusun kalıcı olarak tedavisi mümkün olmayabilir. Kişide geçmeyen kulak çınlaması varlığında şikâyetlerin daha az fark edilir olmasını sağlamaya yardımcı olabilecek bazı tedavi seçenekleri kullanılabilir.
Bu amaçla doktorunuz gürültüyü bastırmak için aşağıdaki gibi bazı elektronik cihazlar kullanmanızı tavsiye edebilir:
- Beyaz gürültü sağlayan cihazlar: Yağan yağmur veya okyanus dalgaları gibi doğal çevresel seslere benzer bir ses üreten cihazlar, kulak çınlaması için sıklıkla etkili sonuçlar sağlar.
- Maskeleme cihazları: İşitme cihazına benzeyen ve kulağa takılan maskeleme cihazları kulak çınlaması semptomlarını maskeleyeye yardımcı olan sürekli ve düşük seviyede bir beyaz gürültü sağlar.
Psikolojik danışmanlık tedavi seçenekleri, belirtilerinizi düşünme ve hissetme şeklinizde değişiklik yapmanıza ve kulak çınlaması ile yaşamayı öğrenmenize yardımcı olabilir. Danışmanlık almak zaman içinde kulak çınlamasının sizi daha az rahatsız etmesi konusunda destek sağlayabilir.
Kulak Çınlaması ile İlgili sıkça sorulan sorular
Son derece rahatsız edici olabilen kulak çınlaması, kafanızda birçok soru işareti oluşmasına neden olabilir. Aşağıda konuyla ilgili bazı sorular ve cevapları hakkında bilgiler bulabilirsiniz.
Kulak çınlaması nasıl geçer?
Devamlı yüksek seslere maruz kalmak, işitme sinirlerine zarar vererek işitme kaybı ve kulak çınlaması ile sonuçlanabilir. Kulak çınlamasının ilerlemesini önlemek için işitme duyunuzu korumaya yönelik adımlar atabilirsiniz. “Kulak çınlaması nasıl geçer?” sorusunun cevabı olarak alınacak önlemlere dikkat çekmek gerekir.
- Motorlu testere kullanıyorsanız, müzisyenseniz, gürültülü cihazların kullanıldığı bir yerde çalışıyorsanız veya tabanca veya av tüfeği gibi ateşli silahlar kullanıyorsanız, daima kişisel koruyucu kulak donanımı takmalısınız.
- Kulaklıkla sesi çok yüksek ayarda tutarak müzik dinlemek işitme kaybı ve kulak çınlamasına neden olabilir. Bu sebeple yüksek sesle müzik dinlemekten kaçınmalısınız.
- Alkol, kafein ve nikotini gibi maddeler aşırı kullanıldığında kan akış düzenini değiştirerek kulak çınlamasının artmasına sebep olabilir. Bu sebeple bu maddeleri kullanmayı azaltmalısınız.
Kulak çınlaması psikolojik olabilir mi?
Kulak çınlaması olan pek çok hastada aynı zamanda psikolojik bozukluk belirtilerine de rastlanır. Kulak çınlaması kişilerde depresyon, anksiyete gibi rahatsızlıkların gelişimine katkıda bulunur. Bununla birlikte tam tersi şekilde depresyon tanısı olan hastaların, özellikle de uyku bozuklukları varlığında, bir psikolojik bozukluğu olmayanlara göre kulak çınlaması şikâyetini, daha fazla odaklandıkları için, daha fazla hissettikleri söylenebilir. Peki, psikolojik kulak çınlaması nasıl geçer? Altta yatan psikiyatrik rahatsızlığın tedavi edilmesiyle kulak çınlaması şikâyetinde de azalma görülebilir.
Kulak çınlamasına ne iyi gelir?
Kulak çınlaması (tinnitus), genellikle altta yatan bir temel nedenin bir belirtisi olduğu için, evde yapabileceğiniz şeyler sınırlı olabilir. Ancak bazı kişiler tinnitus semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilecek bazı stratejileri deneyebilirler:
- Çevresel Sesler: Tinnitus’un rahatsız edici etkilerini hafifletmek için odanızda hafif bir çevresel ses kaynağı kullanabilirsiniz. Bir beyaz gürültü makinesi veya doğal sesler kaydeden bir cihaz kullanmak tinnitus sesini maskeleyebilir.
- Rahatlama Teknikleri: Stres ve anksiyete tinnitus semptomlarını kötüleştirebilir. Derin nefes alma, meditasyon veya ilgi duyduğunuz bir rahatlama tekniği kullanarak stresi azaltmaya çalışabilirsiniz.
- Sağlıklı Yaşam Tarzı: Düzenli egzersiz yapmak, dengeli bir diyet sürdürmek ve yeterince uyumak tinnitus semptomlarını hafifletebilir.
- Gürültü Maruziyetini Sınırlama: Yüksek sesli müzik dinlemek veya yüksek sesle çalışmak gibi gürültülü ortamlardan kaçınmak, tinnitus riskini azaltabilir.
- Kulak Koruma: Yüksek sesli etkinliklerde veya işte çalışırken kulak koruma cihazları kullanmak, gelecekteki tinnitus riskini azaltabilir.
