Bazı kişiler rutin sağlık kontrollerini erteler veya check-up gibi taramaları yaptırmaktan kaçar. Birçok insanın sağlık kontrolleri sonrasında kötü haber duymaktan endişe duyduğunu dile getiren uzmanlar, sağlık kontrollerinin, sağlığı korumanın ciddi bir parçası olduğunu ve bunu ertelemenin sorunların ilerlemesine neden olacağını söylüyor. Uzman Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin, “Erteleme çok sık ve bizi işlevsiz bir noktaya getiriyorsa profesyonel bir destek almayı tercih etmeliyiz.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin, rutin sağlık kontrollerini ertelemenin veya check-up gibi taramaları yaptırmamanın arkasında yatan psikolojik nedenleri anlattı.
Bireylerin yaptıkları erteleme davranışlarının birçok nedeni olabileceğini ifade eden Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin, şöyle devam etti:
“Bunda psikolojik temeller, zaman bulamamak, finansal endişeler ve sağlık bilinci eksikliği gibi nedenlerden söz edebiliriz. Birçok insan sağlık kontrolleri sonrasında kötü haber duymaktan endişe duyar ve bu nedenle sağlık kontrollerini erteleyebilir. Çünkü bu durumla yüzleşmek endişe yaratabilir. Bu yüzleşme bireyin kendine has korkularını tetikleyebilir. Ölüm korkusu, kontrol kaybı ve güvensizlik hissi, geçmiş travmalar ve olumsuz deneyimler gibi durumlar hastalığa dair korkularla eşleşebilir ve kişi bu durumdan ve tetikleyici unsurlardan bilinçli ya da bilinçsiz kaçınma eğilimi gösterebilir.”
Korku veya endişe duyulduğunda hedef belirlenmeli
Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin, kaygı ve korku duyulan bir durumu ertelemenin kesin bir çözüm olmadığını belirterek, şunları söyledi:
“Anlık rahatlama verir ancak daha sonra kaygımız daha da artar. Bu noktada duygularımızı tanımlamak, anlamak ve uygun şekilde maruz kalarak kademelendirmemiz daha doğru olacaktır. Bu aşamaları uygularken hedef belirlemeli ve sorunun kaynaklarını anlamaya çalışmalıyız. Eğer bu erteleme çok sık ve bizi işlevsiz bir noktaya getiriyorsa profesyonel bir destek almayı tercih etmeliyiz.
Unutmayalım ki sağlık kontrolleri, sağlımızı korumanın ciddi bir parçasıdır ve bunu ertelemek sorunların ilerlemesine sebep olur. Bu da bizi ilerde daha çok endişe duyacağımız bir noktaya getirebilir. Korku veya endişe duyduğumuzda hedef belirlemek, sorunu saptamak, ihtiyaçlarımızı anlayarak duygularımızı ele alıp maruz kalmamız daha sağlıklı bir yaklaşım olacaktır. Eğer bunu halledemiyorsak psikoterapi almamız doğru olacaktır.”
Erken teşhisin önemine dair farkındalık nasıl artırılabilir?
Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin, erken teşhisin öneminin bireysel çabadan ziyade toplumsal olarak bilinçlenme ile daha mümkün olduğunu kaydederek, “Kampanyalar, etkinlikler, okullarda ve işyerlerinde eğitimler, sosyal medya üzerinden bilgilendirmeler ve sağlık farkındalık günleri gibi organizasyonlar gerçekleştirilebilir.” dedi. Öz-etkililiğin rutin sağlık kontrolleri konusunda karar verme sürecinde önemli bir rol oynadığını kaydeden Klinik Psikolog Aziz Görkem Çetin, “Çünkü bireyin kendi yetenekleri ve gücüne olan inancını yansıtır. Bu hususu güçlendirmek için sosyal açıdan yapılacak kampanya ve bilgilendirmeler oldukça etkili olacaktır. Bireysel olarak hedef belirleyip sorunun kaynaklarını anlamlandırarak, kendi gerçek ihtiyaçlarımızı kaygı ve korkudan arındırmış şekilde sağlıklı sonuca ulaşabiliriz.” şeklinde görüşlerini dile getirdi.
