Kalp ve damar hastalıklarından sonra en yaygın ölüm nedeni olan kanser, önemi giderek artan sağlık problemlerinden biridir. Özellikle batı toplumlarında her yıl yaklaşık olarak 300 kişiden 1’inde kanser hastalıkları meydana gelirken bu oran 60 yaş üzeri kişilerde yaklaşık 5 kat artış gösterir. Bu oranlar doğrultusunda 60 yaş üzerinde bulunan 100 kişiden 2’sinin kanser hastalıkları ile karşılaştığı ve en sık karşılaşılan kanser hastalığı çeşidinin ise kadınlarda meme erkeklerde akciğer kanseri olduğu söylenebilir.
Kanser, genel anlamı ile bölünme kontrolünü yitiren hücrelerin aralıksız şekilde çoğalması olarak tanımlanabilir. Hücre DNA’sında meydana gelen mutasyon ve hasar sonucunda bölünme hızı anormal şekilde artar ve belli doku hücreleri hızlı şekilde çoğalır. Gelişigüzel büyüyen bu hücreler kitleler halinde bir araya gelerek tümör dokularını oluşturur. Sağlıklı doku hücrelerini sıkıştıran, bu dokuların içerisine doğru büyüme gösteren ya da dokuyu tahrip eden tümörler kötü kuylu olarak adlandırılır ve genellikle lenfler ya da kan dolaşımı aracılığı ile vücudun diğer bölgelerine yayılım (metastaz) yapar. Yayıldıkları doku hücrelerinde yeni tümör kitlerleri oluşturur ve büyümeye devam ederler ise o doku hücreleri de kanserleşme özelliği gösterir ve kontrolsüz şekilde bölünmeye başlar.
Kanserin oluşması
Kanser oluşumu 3 farklı bölünme evresinde gerçekleşir. Birinci evre hiperplazi olarak adlandırılır ve bu evrede hücrelerin yapısında herhangi bir bozulma gözlenmez; yalnızca kontrolsüz bir bölünme meydana gelir. İkinci evre dizplazi evresidir ve hücrelerin yapısı bu evrede bozulmaya başlar. İkincil mutasyon evresi olarak da adlandırılan bu evre tümör oluşumunun ve anormal doku kitlelerinin meydana geldiği ilk evre olarak tanımlanabilir. Oluşumun üçüncü evresinde artık bir kanser dokusunun varlığından söz etmek mümkündür. Bu evrede hücreler kontrolsüz bir şekilde çoğalmaya devam eder, büyümeyi sürdürür ve daha büyük kitleler oluşturur. Kötü huylu tümörler uzak doku ve organlara yayılma kabiliyetini bu bölünme evresinde elde ederler.
Kanser hastalıklarında uygulanan tedavi yöntemleri nelerdir?
- Kanser hastalıklarının tedavisinde amaç kanserli doku ve hücrelerin çıkarılması veya yok edilmesidir. Cerrahi tedavi yönteminde kanserli doku ve çevresinde bulunan diğer riskli dokular uygun şekilde çıkarılır. Bu yöntem genellikle yayılım göstermemiş kanser türleri için tercih edilir.
- En sık kullanılan tedavi yöntemlerinden bir diğeri radyoterapidir. Bu yöntem uygulanırken kanserli hücreler X-ışınları, elektronlar, nötronlar, protonlar ve radyoaktif izotoplar gibi iyonlaştırıcı radyasyonlara maruz bırakılarak öldürülür.
- Kemoterapi uygulaması ise kanser hücrelerinin sitotoksik ilaçlar aracılığıyla öldürüldüğü bir tedavi seçeneğidir.
- Kanser hastalıklarında uygulanan diğer tedavi yöntemleri hormon tedavileri, hedefe yönelik ilaç tedavileri ve immünoterapi yöntemidir. Kanserli dokuların yok edilmesi ve hastalığın kontrol altına alınması için tercih edilecek olan tedavi yöntemi onkoloji uzmanı tarafından belirlenir.
