Willis-Ekbom Hastalığı olarak da adlandırılan huzursuz bacak sendromu (HBS), bacaklarda özellikle istirahat halinde iken başlayan, hoş olmayan veya rahatsız edici hisler ile karakterize bir hastalıktır. Belirtileri genellikle öğleden sonra ya da akşam saatlerinde ortaya çıkar ve genellikle kişinin oturduğu ya da yatakta yatarken şiddetini artırır. Ayrıca, kişi aktif değilken ve uzun süreler boyunca otururkende (örneğin uçakla veya bir film izlerken bir yolculuk yaparken) ağrı meydana gelebilir. Belirtilerinin şiddeti gece arttığından uykudan uyandıracak şekilde kişileri rahatsız edebilir.. Bacakları hareket ettirmek ya da yürümek genellikle rahatsızlığı hafifletir, ancak hareketler durduğunda duyular sıklıkla tekrar eder.
Huzursuz bacak sendromu, uyku kalitesini de ciddi anlamda bozduğu için, halsizlik, konsantrasyon, iş ve okul performans düşüklüğü yapabilir. Ayrıca, kişisel ilişkileri güçlü bir şekilde etkileyebilir, yorgunluğa ve gündüz aşırı uykululuğa neden olabilir. Huzursuz bacak sendromlu çoğu insan, genellikle konsantre olamamaktan, hafıza bozukluğu ve unutkanlıktan veya günlük görevleri yerine getiremediklerinden şikayetcidir. Tedavi edilmeyen orta şiddetli Huzursuz bacak sendromu, iş verimliliğinde yaklaşık yüzde 20’lik bir azalmaya yol açabilir ve depresyon ve kaygıya katkıda bulunabilir. Aynı zamanda seyahat etmeyi zorlaştırabilir.
Huzursuz bacak sendromu, kadınlarda biraz daha sık olmakla beraber hem erkeklerde hem de kadınlarda görülür. Her yaşta başlayabilir. Ağır derecede etkilenen birçok birey orta veya daha yaşlıdır. Yaş ilerledikce semptomlar tipik olarak daha sık görülür ve yaşla birlikte daha uzun sürer.
Huzursuz bacak sendromlu kişilerin yüzde 80’inden fazlası da periyodik bacak hareket bozukluğu (PLMS) yaşar. PLMS, genellikle gece boyunca her 15 ila 40 saniyede bir meydana gelen uyku sırasında istemsiz bacak (ve bazen kol) hareketleri ile karakterizedir. PLMS de ciddi uyku bozukluklarına sebep olabilir.
Huzursuz bacakların ortak belirtileri nelerdir?
Huzursuz bacak sendromlu kişiler, alt ekstremitelerinde,anormal rahatsız edici hisler ve karşı konulamayan hareket ettirme isteği yaşarlar. Bacaklarındaki duyumların tanımlanması genellikle zordur, ancak ağrı, zonklama, çekme, kaşınma olarak tanımlanabilir. Bu duyumlar genellikle kolları daha az etkiler ve nadiren göğüs veya kafayı etkiler. Duyular vücudun sadece bir tarafında meydana gelse de, çoğunlukla her iki tarafı da etkiler.
Bacakların (veya vücudun diğer etkilenen kısımlarının) hareket ettirilmesi rahatsızlığı giderdiği için, Huzursuz bacak sendromlu kişiler genellikle duygularını en aza indirmek veya önlemek için bacaklarını hareket halinde tutarlar. Ayakların yere koyarlar, otururken bacaklarını sürekli hareket ettirebilir, yada sürekli yatmak isteyebilirler.
Huzursuz bacak sendromu semptomları günden güne, şiddet ve sıklıkta ve kişiden kişiye değişebilir. Orta derecede şiddetli vakalarda, semptomlar haftada sadece bir veya iki kez meydana gelir, ancak sıklıkla gündüz işlevlerinde bir miktar bozulma ile birlikte, uyku başlangıcında belirgin gecikme ile sonuçlanır. Şiddetli Huzursuz bacak sendromu vakalarında, semptomlar haftada iki kezden fazla meydana gelir kişi uykuya dalmakta zorlanır ve günlük hayatı olumsuz yönde etkilenir.
Huzursuz bacak sendromulu kişiler ilk dönemlerde, kendiliğinden iyileşme gösterebilir. Genel olarak, belirtiler zamanla daha şiddetli hale gelir.
Huzursuz bacak sendromuna ne sebep olur?
Çoğunlukla, Huzursuz bacak sendromunun nedeni bilinmemektedir (birincil Huzursuz bacak sendromu olarak adlandırılmaktadır). Bununla birlikte, Huzursuz bacak sendromu genetik bir bileşene sahiptir ve semptomların başlangıcının 40 yaşından önce olduğu ailelerde bulunabilir. Spesifik gen varyantları Huzursuz bacak sendromu ile ilişkilendirilmiştir.
Kanıtlar beyindeki düşük demir düzeylerinin de Huzursuz bacak sendromu dan sorumlu olabileceğini göstermektedir.
Huzursuz bacak sendromunun beyin kimyasal dopamini kullanan hareketi kontrol eden (bazal ganglionlar olarak adlandırılan) beyin bölümlerinden birinde yer alan bir işlev bozukluğu ile ilişkili olduğunu düşündürmektedir. Amaçlı kas aktivitesini ve istemli hareketi üretmek için dopamin gereklidir. Bu yolların bozulması sıklıkla istemsiz hareketlere neden olur. Huzursuz bacak sendromu ayrıca aşağıdaki faktörler veya altta yatan koşullarla ilişkili olabilir veya bunlara eşlik ede bilir:
Son dönem böbrek hastalığı ve hemodiyaliz
Demir eksikliği
Alkol, nikotin ve kafein kullanımı
Hamilelik, özellikle son dönemde; Çoğu durumda, belirtiler genellikle doğumdan sonra 4 hafta içinde kaybolur
Nöropati (sinir hasarı).
Uyku yoksunluğu ve uyku apnesi gibi diğer uyku hastalıkları da bazı kişilerde semptomları şiddetlendirebilir veya tetikleyebilir. Bu faktörlerin azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması semptomları hafifletebilir.
Huzursuz bacak sendromu nasıl teşhis edilir?
Huzursuz bacak sendromu için spesifik bir test olmadığından, durum bir doktor değerlendirmesi ile teşhis edilir. Bozukluğu klinik olarak teşhis etmek için beş temel vardır:
Genellikle bacaklarda, anormal, hoş olmayan veya rahatsız edici hisler
Bu hislerle ilişkili olan bacakları hareket ettirmek için güçlü ve karşı konulmaz bir ihtiyaç hissetme.
Bacakları hareket ettirme isteğinin, dinlenme veya hareketsizlik sırasında başlaması veya kötüleşmesi,
Bacakları hareket ettirme isteğinin geçici ve kısmen ya da tamamen hareketlerle rahatlatılması
Bacakları hareket ettirme isteğinin akşam veya gece saatlerinde ağırlaşması.
