İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) Bilim Komisyonu Üyesi Uzm. Dr. Selda Handan Karahan, 17 Kasım “Dünya Prematüre Günü” dolayısıyla yaptığı açıklamada, “Yenidoğan ölümleri, dünya genelinde her yıl 2,7 milyon can kaybına neden olmaktadır. 2,6 milyon bebek gebeliğin son 3 ayında veya doğum sırasında ölmekte ve her yıl 303 bin anne ölümü meydana gelmektedir” açıklamasını yaptı. Erken doğumun bir hastalık olmadığını vurgulayan Karahan, “Prematüre bebekler de sağlık profesyonellerinin desteğiyle sağlıklı bir hayat şansına sahip olabilir” dedi.
Uzm. Dr. Selda Handan Karahan, Avrupa Yenidoğan Bebeklerin Bakımı Kuruluşu’nun (EFCNI) 2024 yılında “Her yıl 13 milyondan fazla bebek çok erken doğuyor. Her yerde kaliteli hizmet” temasını belirlediğine dikkat çekerek, “Dünyanın her yerinde ne yazık ki tüm anneler ve bebekler kaliteli ve yeterli bakıma ulaşamamaktadır. Bu da prematüre doğumlara veya anne-bebek ölümlerine sebep olmaktadır” dedi.
“ÜLKEMİZDE EN YÜKSEK PREMATÜRE BEBEK DOĞUM ORANI YÜZDE 14,2 İLE DOĞU ANADOLU BÖLGESİ’NDE“
Karahan, “Ülkemizde 2022 yılında canlı doğan bebeklerin yüzde 12,9’u (129 bin 557) hayata erken başlamıştır. Doğan prematüre bebeklerin doğum haftasına bakıldığında, bebeklerin yüzde 3,4 ü çok küçük prematüre (28 hafta altı), yüzde 7,4’ü küçük prematüre (28-31 hafta), yüzde 89,2’ si ise sınırda prematüre (32-36 hafta) olarak dünyaya gelmiştir. 2022 yılında elde edilen veriler neticesinde en yüksek prematüre bebek doğum oranı yüzde 14,2 ile Doğu Anadolu bölgesidir” dedi. Karahan, açıklamasına şöyle devam etti:
“Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 2015 yılında kabul edilen Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH) tüm çocuklar için sağlıklı yaşamları ve esenliği teşvik etmek için geliştirilmiştir. SKH’de “Hedef 3.2.1”, 2030 yılına kadar yenidoğan ve 5 yaş altı çocukların önlenebilir ölümlerini sona erdirme hedefindedir. Bu programın iki ana hedefi vardır. Bunlar; her ülkede yenidoğan ölümlerinin her 1000 canlı doğumda en az 12’ye düşürülmesi ve her ülkede 5 yaş altı çocuk ölümlerini her 1000 canlı doğumda en az 25’e kadar düşürmektir. ’Hedef 3.2.1’, küresel anne ölüm oranının 100 bin canlı doğumda 70’in altına düşürülmesini ve yetersiz beslenmenin 5 yaş altı çocuklar için sık görülen bir ölüm nedeni olması nedeniyle her türlü yetersiz beslenmenin sona erdirilmesini hedeflemektedir.”
“ERKEN DOĞUM BİR HASTALIK DEĞİLDİR”
Uzm. Dr. Selda Handan Karahan, 2019 yılında 122 ülke 5 yaş altı ölümler için SKH hedefine ulaşmış olduğunu ve mevcut eğilimlerin devam etmesi halinde 2030 yılına kadar 20 ülkenin daha bu hedefe ulaşması beklendiğini belirterek, “Bununla birlikte, mevcut eğilimler konusunda 2030 yılına kadar hedefe ulaşamayacak olan 53 ülkede hızlandırılmış ilerlemeye ihtiyaç duyulacaktır. SKH hedefine ulaşılması, 2019 ile 2030 yılları arasında 5 yaş altı ölümlerin sayısını 11 milyon azaltacaktır. Bu ölümlerin yüzde 80’ini önlemek için Sahra altı Afrika ve Güneydoğu Asya’da daha fazla çalışmaya ihtiyaç bulunmaktadır. Dünyada erken doğanların ölüm hızlarında ülkeler arası eşitsizlikler mevcuttur; sosyoekonomik düzeyi yüksek ülkelerde binde 4’e kadar düşerken, düşük ülkelerde binde 260 düzeylerine yükselmektedir. Ülkemizde ise 2019 tarihli Küresel Hastalık Yükü Raporuna göre yaklaşık binde 78’dir. Erken doğumu önlemek için bazı öneriler mevcuttur. Erken doğumu önlemek için gebelik planlama aşmasından itibaren kadın doğum uzmanına ve aile hekimine başvurulmalı ve bilgi alınmalıdır. Gebelik esnasında aile hekimine ve aile sağlığı çalışanına izlem ve takipler için başvurup bilgi alınabilir, gebelik esnasında yapılması gereken tetkikler ve aşılar, vitaminler, ilaçlar hem bebeğin gelişimi hem de sağlıklı bir gebelik için gereklidir. Doğumdan sonra da lohusalık hakkında bilgi almak ve bebeğin izlemleri ve aşıları için aile hekimine başvurarak sağlıklı bir neslin gelişmesine katkıda bulunmak mümkün olacaktır. Erken doğum bir hastalık değildir. Prematüre bebeklerde sağlık profesyonellerinin desteğiyle sağlıklı bir hayat şansına sahip olabilir” dedi.
