Hashimoto tiroiditi vücudumuzu mikroplardan korumak için çalışan bağışıklık sisteminin, vücudun tiroid hücrelerine saldırdığı bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına karşı savaş açtığı bu tip hastalıklara otoimmun hastalıklar denir. Nedeni tam olarak bilinemektedir. Hashimoto tipi tiroid bezi iltihabı en fazla tiroid bezi yetmezliği yapan hastalıktır. Diğer bir deyimle tiroid bezi yetmezliğinin en önemli nedeni Hashimoto tipi tiroid bezi iltihabıdır. Vücudumuz tiroid bezini yok etmek için çok miktarda anti-TPO antikoru ve anti-tiroglobulin antikoru üretir. Bu antikorlar tiroid bezine bağlanarak tiroid hücrelerini harap ederler. Bu arada tiroid bezinde birçok iltihap hücresi birikir. İltihap sonucu tiroid hücreleri tahrip olarak azalınca da bez küçülür ve hormon yapacak hücre kalmaz ve sonunda tiroid hormon yetmezliği ortaya çıkar. Bu hastalarda yıllar içinde tiroid bezi gittikçe küçülür.
Hashimoto hastalarının % 95’i kadındır!
İç Hastalıkları Bölümünden, Uzm. Dr. Funda Orakdöğen hastalığın ailesel özellik gösterdiğine dikkat çekiyor. Bu nedenle Hashimoto tiroiditi varsa ailenin diğer üyelerinde de tiroid tetkikleri yapılmalıdır.
Sıklık
Toplumun % 2’sinde bulunur..Tüm yaşlarda ortaya çıkarsa da 30-50 yaş arasında sıktır. Ergenlik çağındaki kızlarda sıklığı % 0.8-1.6’dır. Hashimoto hastalarının % 95’i kadındır.
Hastalığın erken dönemlerinde genellikle bir şikayet olmaz ve check-up tetkikleri veya rutin sağlık taramalarında tesadüfen tespit edilir. Bazı hastalarda küçük bir guatr ve anti-TPO antikor yüksekliği vardır. Bazen de tiroid bezi yetmezliği ile doktora başvururlar.
Tiroid yetmezliğinde görülen yakınmalar
Orta derecede kilo alımı (5-7 kg),
Soğuğa karşı hassasiyet artışı,
Kolayca yorulma,yavaşlamış hareketler
Düzensiz ve ağır adet dönemleri,
Genç kadınlarda hamile kalmada zorlanma,
Cinsel isteksizlik,
Memeden süt gelme,
Kuru cilt ve kabarık yüz,
Saç kaybı ve kaş incelmesi,
Ses kısıklığı,
Depresyon,unutkanlık
Uyku apnesi ve gün içinde uyuklama,
Kabızlık,
Yavaş kalp atışları,
Kolesterol seviyesinde artışıdır.
Yaş ilerledikçe Hashimoto’lu hastalarda tiroid bezi yetmezliği sıklığı artar. Hashimoto’lu hastalarda lastik sertliğinde bir guatr vardır. Çok nadiren tiroid bezi sert olabilir. Tiroid bezinde ağrı veya hassasiyet yoktur
Nasıl tanı konur?
Hashimoto hastalığının tanısı muayene, tiroid hormon testleri , tiroid bezi ultrasonu ve gerekirse sintigrafisi ile konur. Kanda serbest T3 ve serbest T4 hormonlarında düşme (ancak hastalık seyrinin bazı dönemlerinde tiroid hormonlarında geçici artışlar saptanabilir), TSH (tiroid bezinin çalışmasını sağlayan hormon) hormonunda yükselme ve tiroid dokusuna karşı antikorlar (anti-TPO ve anti-TG) saptanır. Anti-TPO antikorlar hastaların % 95’inde ve anti-Tiroglobulin antikorlar % 60’ında yüksek olarak bulunur
Tedavisi nasıldır?
Tedavide tiroid dokusundaki tahribatı önlemeye yönelik bir uygulama günümüzde yoktur. Amaç tiroid hormonu vererek, bunun eksikliğine bağlı bulguları ortadan kaldırmaktır. Ancak bu basitçe hergün bir tablet hormon ilacı almak şeklinde olmayıp, her hastanın yaşına aktivitesine kilosuna ve hormon değerleri ile eşlik eden diğer hastalıklarına göre belli periyodlarda takip ve tetkik ile ayarlama yapılmasını gerektiren bir süreçtir. Kontrolsüz hormon kullanımı yetersiz tedaviye neden olabileceği gibi fazla miktarda alınması hipertiroidi dediğimiz ciddi bir hastalığa yol açabilir. Yaşlı hastalarda veya koroner kalp hastalığı olanlarda tedaviye çok düşük dozlarda başlanır ve 4-6 haftalık aralıklarla artırılır. Kadınların çoğunda gebelik süresince dozda % 25-50 oranında bir artış gerekir. Tiroid hormon ilacının ( levotiroksin ) aç karna içilmesi gerekir. Aç karna alınan ilacın emilimi daha iyi olur. Özellikle kalsiyum, demir ve mide ilaçları tiroid ilacının emilimini bozar. Gebe kalmayı düşünen kadınlar doktoruna mutlaka ilaç dozunu danışmalıdır. Gebe kalınca da tiroid ilaçları alınacaktır. Çocuğa zararı yoktur. Tiroid ilacı alınmazsa, düşük riski artar. Doğum sonrası da kontroller yapılmalıdır.
