Haşimato hastalığı nedir? Neden olur ve belirtileri nelerdir?
Haşimato hastalığı ya da halk arasındaki ismiyle tiroid bezi iltihabı bağışıklık sisteminin bakteri, virüs, mantar ve parazit gibi aşırı “oto-antikor” üreterek tiroid bezine saldırmasına nedeniyle oluşan bir hastalıktır. Haşimato yaygın olarak görülen bir tiroid hastalığı. Peki Haşimato hastalığı nedir? Neden olur ve belirtileri nelerdir? İşte Haşimato hastalığı hakkında bilinmeyenler
Haşimato günümüzde yaygın olarak görülen bir tiroid hastalığı. Bağışıklık sisteminin aşırı antikor üretmesi nedeniyle ortaya çıkan Haşimato Hastalığı merak edilen konuların başında geliyor. Haşimato hastalığı nedir? Haşimato hastalığı neden olur? Belirtileri nelerdir? İşte detaylar…
Haşimato hastalığı veya tıptaki adıyla Hashimoto tiroiditi, tiroid hormon eksikliği nedeniyle şikayetler oluşturan hormonal bir hastalıktır. Japon bilim adamı Akira Hashimoto tarafından tanımlandığı için bu ad verilmiştir. Hashimoto hastalığı, tiroid bezi yetmezliğine (hipotiroidi) yol açan bir hastalık olup tiroid bezi yetmezliğinin en önemli nedenidir. Her normal insanın gırtlağının kenarında kelebek şeklinde tiroid isminde bir bez vardır. Bu bez T3 ve T4 isminde hormonlar üretir. Bu hormonlar vücudumuzdaki tüm organların çalışmasını yani metabolizmayı ayarlar. Bu hormonlar fazla olduğunda tüm organlarımız hızlı, tersine bu hormonlar az olduğunda ise tüm organlarımız yavaş çalışır. Beyinde bulunan hipofiz isminde bir organda ise TSH isminde bir hormon salınmakta olup TSH tiroid bezinin çalışmasını ayarlar. TSH’nın açılımı, Tiroid Stimulan Hormon’dur. Yani tiroid bezini uyaran hormon demektir. Tiroid bezinden salınan T3 ve T4 yüksek olduğunda TSH azalır ki tiroid bezine olan uyarı azalsın ve tiroid hormon üretimi azalsın. Tersine tiroid bezinden salınan T3 ve T4 düşük olduğunda TSH artar ki tiroid bezi daha çok uyarılsın ve tiroid hormon üretimi artsın.
Hashimoto hastalığı, otoimmün hastalıklarından biridir. Otoimmün hastalıklarda vücut kendi dokusunu yabancı doku olarak algılayıp onu yok etmek ister ve vücut içinde onu tahrip edecek antikor adı verilen maddeler üretir. Hashimoto tiroiditinde de vücut tiroid bezini yok etmek ister. Vücudumuz tiroid bezini yok etmek için çok miktarda anti-TPO antikoru ve anti-tiroglobulin antikoru üretir. Bu antikorlar tiroid bezine bağlanarak tiroid hücrelerini harap eder ve öldürür. Tiroid hücreleri tahrip olarak azalınca da bez küçülür ve hormon yapacak hücre kalmaz ve sonunda tiroid hormon yetmezliği ortaya çıkar. Bu hastalarda yıllar içinde tiroid bezi gittikçe küçülür. Başlangıçta ufak bir guatr ve kanda anti-TPO antikor yüksekliği varken TSH, T3 ve T4 hormonları normaldir. Daha sonra zaman içinde hastalık ilerledikçe önce başlangıç halinde tiroid yetmezliği (sadece TSH yüksek, fakat T3 ve T4 normal) sonra tam tiroid yetmezliği (TSH yüksek, T3 ve T4 hormonları düşük) gelişir.
Hashimoto hastalığı ailesel özellik gösterir. Aynı ailenin üyelerinde sık görülür. Hashimoto tiroiditi olan hastalarda kuvvetli bir genetik geçiş vardır ve bu hastaların birinci dereceden akrabalarında tiroid antikorları (anti-TPO ve anti-tiroglobulin) yüksek olarak bulunur ve hastalık ailenin diğer üyelerinde de sıklıkla ortaya çıkar. Bu nedenle Hashimoto tiroiditi varsa ailenin diğer üyelerinde de tiroid tetkikleri yapılmalıdır.
Hashimoto hastalığı sıklığı, ülkemizde toplumun yüzde 2’sinde görülmektedir. Haşimato hastalarının yüzde 95’i kadındır. Kadınlarda erkeklere göre 15-20 kat daha fazla görülür. Tüm yaşlarda ortaya çıkarsa da 30-50 yaş arasında sıktır. Hastalık, belirtilerini genelde 20’li yaşlardan sonra gösterir. Çoğu hastanın hiçbir şikayeti yoktur. Bazı hastalarda küçük bir guatr ve anti-TPO antikor yüksekliği vardır. Bazen tiroid bezi yetmezliği (tiroid hormon yetmezliği-hipotiroidi) ile doktora başvururlar. Yaş ilerledikçe Haşimatolu hastalarda hipotiroidi (tiroid bezi yetmezliği) sıklığı artar. Haşimatolu hastalarda lastik sertliğinde bir guatr vardır. Çok nadiren tiroid bezi sert olabilir. Tiroid bezinde ağrı veya hassasiyet yoktur. Genellikle tiroid büyümesi sessiz olur ve şikâyet bulunmaz. Bu hastalar doktora genellikle guatr nedeniyle veya tiroid hormon azlığının neden olduğu halsizlik, bitkinlik, el ve yüzde şişme, ses kalınlaşması, boyunda sıkışma hissi, çocuk sahibi olamama, bayanlarda düşük yapma nedeniyle rutin kontrol testlerinde anormallik gibi şikâyetler nedeniyle başvururlar.
