Gebelik süresince annenin kalp ve damar (kardiyovasküler) sisteminde bazı değişiklikler oluşur. Oluşan bu değişiklikler hamilelik ve doğum sürecinde anneyi korumaya yönelik olsa da annenin kalp sağlığını etkileyebilir. Meydana gelen bu değişiklikler hamilelik sırasında kalp hastalığının teşhisini zorlaştırır. Hamilelik öncesinde kalp hastalığı geçirmiş ya da geçirme tehlikesi yüksek olan anne adaylarının, gebelik sürecinin nasıl geçeceğine; kalbin kapasite ve toleransının yanında gebelik sırasında aldığı tedavi ve bakımları inceleyerek karar verilmektedir.
Hamilelik Sırasında Kalpte oluşan değişiklikler
Hamilelik döneminde, kan hacmi ve kalp debisi artmaya başlar. Kan hacmindeki bu artışın sebebi, anneyi doğum esnasında oluşabilecek olası bir kan kaybından korumaktır. Kalbin dakikada pompaladığı kan hacmi de belirgin bir şekilde artar. Kalp hızı ve hacmi artarken, kan basıncında düşme olur.
- Kalbin hacmi artar
- Nabız yükselir
- Kalp daha fazla kan pompalamaya başlar
- Büyük tansiyon sabit kalırken, küçük tansiyonda ilk iki trimester boyunca düşüş görülür.
- Annenin kan miktarı artar
- Nefes darlığı görülür
Gebelikte Kalp Hastalığı belirtileri nelerdir?
Gebelikte kalp yetmezliği, hamilelik sırasında vücutta artan kan hacmi ve dolaşım sistemi üzerindeki ekstra yük nedeniyle bazı kadınlarda ortaya çıkabilir. Kalp yetmezliği, kalbin vücuda yeterince kan pompalayamaması durumudur. Bu belirtiler, genellikle daha önce kalp sorunları yaşamış veya risk altında olan kadınlarda daha yaygın olarak görülür. Gebelik sırasında kalp yetmezliği belirtileri şu şekilde kendini gösterir:
- Nefes darlığı
- Hareket esnasında kolayca nefessiz kalma
- Yorgunluk
- Bayılma
- Göğüs ağrısı
- Baş dönmesi
- Nabız hızında artış
- Ritim bozuklukları
- Vücutta morarma
- Ayak bilekleri, bacaklar, eller veya yüzde şişme ve ödem
Kalp Hastaları nasıl sınıflandırılır?
Kalp hastaları, farklı tipte ve ciddiyette kalp sorunlarına sahip olabilirler. Bu nedenle, kalp hastalarının sınıflandırılması için genellikle bazı temel kategoriler ve sınıflandırma sistemleri kullanılır. Bu sınıflandırmalar, kalp yetmezliği belirtilerinin ciddiyetini belirlemek için kullanılır ve hastanın günlük yaşamını ne kadar etkilediğini açıklar.
- Sınıf I (I. Derece): Bu sınıfta olan hastalar, herhangi bir aktivite sırasında nefes darlığı yaşamazlar ve günlük aktivitelerini kısıtlamadan yapabilirler.
- Sınıf II (II. Derece): Sınıf II’deki hastalar, ağır fiziksel aktivitelerde veya hızlı yürüyüş yaparken nefes darlığı yaşayabilirler, ancak günlük yaşamlarını sınırlayacak kadar etkilenmezler.
- Sınıf III (III. Derece): Bu sınıfta olan hastalar, hafif egzersiz veya günlük aktiviteler sırasında bile nefes darlığı yaşar. Yaşam kaliteleri etkilenir.
- Sınıf IV (IV. Derece): Sınıf IV’teki hastalar, en hafif fiziksel aktivitelerde hatta dinlenirken bile ciddi nefes darlığı yaşar.
- ve 2. derece hastaların gebeliklerinde çoğunlukla sorun olmazken, 3. derece hastalar düzenli olarak kontrol edilir ve ciddi takip gerekir. ancak en riskli grup olan 4. derece hastaların hamile kalması annenin sağlığı için önerilmez çünkü ölüm oranları çok yüksektir.
Doğumsal Kalp Hastalıkları nelerdir?
Hamile kadınların %1 ‘de kalp hastalığı görülmektedir. Doğumsal kalp hastalıkları arasında en sık karşılaşılan Atriyal Septal Defekt (ASD) dir.
- Atriyal Septal Defekt (ASD): İnsanın kalbinin üst iki odası arasındaki atriyal septum adı verilen dokuyu ayıran bir açıklık veya delik olduğu bir doğumsal kalp hastalığıdır.
- Ventriküler Septal Defekt (VSD): Doğumsal bir kalp hastalığıdır ve kalbin sol ve sağ ventriküllerini ayıran septumda (bölme) bir delik veya açıklık olması durumunu ifade eder.
- Patent Duktus Arteriyozis (PDA): Duktus arteriyozus, fetüsün gelişimi sırasında normal olarak bulunan bir damardır. Bu damar, doğan bebeklerde normalde kapanmalıdır. Ancak PDA durumunda, duktus arteriyozus doğum sonrası dönemde kapanmaz ve açık kalır.
- Fallot Tetralojisi: Kalbin dört farklı anormalliği bir arada bulunur. Bu anormallikler, sağ ventrikül çıkışındaki daralma (pulmoner darlık), ventriküler septal defekt (VSD), aorta’nın sağ ventrikülün üzerine kayması (overriding aorta) ve sağ ventrikülün daha kalın olması gibi faktörleri içerir.
- Aort Koarktasyonu: Aort koarktasyonu, aort adı verilen büyük damarın daralması veya sıkışması sonucu ortaya çıkan bir doğumsal kalp anormalliğidir.
- Eisenmenger Sendromu: ASD, VSD ya da PDA ‘nın ilerlemiş evrelerini ifade eder.
Yukarıdaki hastalıklardan bazıları evrelerine göre yakın takip gerektirirken, Eisenmenger Sendromu gibi durumlarda gebelik genellikle annenin sağlığı için sonlandırılır.
Kalp Kapak Hastalıkları nelerdir?
Kalp kapak hastalıkları, kalbin dört odası arasındaki kapakların normal işlevini bozan veya değişen durumları ifade eder. Kalp kapakları, kanın kalbin farklı odaları arasında tek yönlü akışını sağlar. İşlevlerini yeterince yerine getiremeyen kapaklar, kanın ters yönde veya yetersiz bir şekilde akmasına neden olabilir. Özellikle gebelik sürecinde daha dikkatli incelenmeli ve takip edilmelidir. Kalp kapak hastalıkları aşağıda verilmiştir:
- Aort kapak stenozu: Aort kapak stenozu, aort kapağının daralması veya sertleşmesi sonucu oluşur. Bu durum, sol ventrikülün kanı aortaya pompalamak için daha fazla güç uygulamasını gerektirir.
- Mitral kapak stenozu: Mitral kapak stenozu, mitral kapağın daralması veya sertleşmesi sonucu meydana gelir. Bu durum, sol atriyumun kanı sol ventriküle pompalamasını zorlaştırır.
- Aort kapak yetersizliği: Aort kapak yetersizliği, aort kapağının tam olarak kapanamaması sonucu oluşur. Bu durumda, kanın aortadan geriye doğru kaçmasına neden olur.
- Mitral kapak yetersizliği: Mitral kapak yetersizliği, mitral kapağın tam olarak kapanamaması sonucu oluşur. Bu durumda, kanın sol atriyumdan sol ventriküle geri kaçmasına neden olur.
- Triküspit kapak hastalıkları: Triküspit kapak yetersizliği veya triküspit kapak stenozu, triküspit kapağın işlev bozukluğunu ifade eder. Bu tür hastalıklar sağ atriyum ve sağ ventrikül arasındaki kan akışını etkiler.
Gebelikte kalp hastalıkları, kadın hastalıklar ve doğum bölümüyle birlikte kardiyologların multidisipliner bir çalışmasını gerektirir. Burada en önemli konu, kalp hastası olan ya da olma ihtimali yüksek kadının hamile kalmadan önce kardiyolog kontrolünden geçmesi ve onay almasıdır.
