Ülkemizde oldukça sık rastlanan ve tiroid bezinin az ya da çok çalışmasına bağlı olarak belirtiler ortaya çıkaran guatrın, en büyük nedenleri arasında iyot eksikliği bulunuyor. Avrasya Hastanesi Dahiliye Uzmanı Dr. Sedat Işık, guatr hakkında önemli bilgiler veriyor.
Tiroit bezi, vücudun enerji seviyesinin kontrolünü sağlıyor
Guatr, tiroid bezinin büyüdüğü bir durumdur. Tiroid bezi; boyunda, adem elmasının altında bulunan küçük, kelebek şeklinde bir bezdir. Bezin büyümesiyle birlikte boynun bir veya iki tarafının şiştiği görülür. Bu şişlikler genellikle simetrik veya asimetrik olabilir. Tiroit bezinin işlevi salgıladığı hormon ile vücudun çalışma hızını belirlemesidir. Ürettiği hormon düşünce, vücudun çalışma hızı düşer, fazla hormon salgılarsa vücudun çalışma hızı artar. Troid nodülleri genel olarak ilaçla kontrol altına alınır ancak %3 ila %5 arası kansere dönüşme riskleri vardır. Bu sebeple doktor kontrolü hayati önem taşır.
Hastalığı tetikleyen birçok etken var
- Hipertiroidi, tiroit bezlerine karşı oluşan antikorlar, tiroit bezini aşırı hormon üretilmesi için uyarır. Bu durum ise tiroit bezinin büyümesine sebep olabilir.
- İyot eksikliğinde ve hamilelikte vücudun artan hormon ihtiyacı sonucunda ortaya çıkabilir.
- Tiroit bezinde bulunan iltihaplar tiroit bezinin şişmesine sebep olabilir.
- Nodül sebebiyle tiroit bezi büyüyebilir.
- Tiroit kanseri de tiroit bezinin büyümesine sebep olabilir.
Kimler risk gruplarında yer alıyor?
- 50 yaşın üstünde olanlar,
- Ailesinde tiroit hastası olanlar,
- Sigara içenler,
- Yüksek kolesterolü olanlar,
- Şeker hastaları,
- Kansızlığı olanlar.
Tiroit bezi çok çalıştığında;
- Kişi, iştahı artmasına rağmen kilo kaybı yaşar.
- Sık sık idrara çıkma isteği duyar.
- Seyrek adet görmeye başlar.
- Nabız yükselir, gözlerde büyüme görülür.
Tiroit bezi az çalıştığında;
- Kişi düzensiz ve aşırı adet görmeye başlar.
- Ses kısılmaları meydana gelir.
- Kabızlık ve kilo alma görülür.
- Soğuğa karşı direnci zayıflar.
Erken tanı çok önemli…
Guatrın tanısı ve tedavisi, büyümeye neden olan hastalıklara göre değişiklik gösterir. Neden olan hastalık belirlendikten sonra tedavi için doktor ve hastanın belirleyeceği bir yöntem seçilir. Bu yöntemler; ilaç tedavisi, cerrahi müdahale ve radyoaktif iyot tedavisidir.
Hormon yetersizliği olan guatr hastalarına bu hormon ilaç şeklinde verilir. Hormon fazlalığı olan hastalara hormon yapımını engelleyecek ilaçlar verilir. Hormon seviyesi normale gelince ameliyat veya radyoaktif iyot ile tedavi yapılır. Hormon dengesizliğinin olmadığı ama tiroit bezinde nodüllerin olduğu durumlarda ise cerrahi müdahale uygulanır.
Doğru beslenme ile guatra savaş açın
- Öncelikle yaşınıza ve yaşam tarzınıza uygun bir beslenme planı çıkarın.
- Bol bol sebze ve meyve tüketin.
- Omega 3 gibi doymamış yağ asitleri tiroit fonksiyonlarını düzenler. Bu nedenle daha fazla balık tüketin.
- Tiroit fonksiyonları için önemli olan diğer bir mineral iyottur. Tükettiğimiz birçok besinin içinde yer alan iyot fazla alındığında ise otoimmün tiroit hastalığına yol açar.
- Deniz ürünleri, sarımsak, su teresi, yumurta sarısı, maydanoz, kayısı, mantar, bira mayası genel olarak tiroit fonksiyonları için oldukça önemli besinlerdir. Bu besinlere beslenme listenizde daha fazla yer açın.
- Tam tahıllı ürünleri ve baklagilleri haftada en az 2 kere tüketin.
- Eğer tiroit hormonunuz az çalışıyorsa beyaz lahana, kara lahana, karnabahar, brokoli, soya fasulyesi, yer fıstığı tüketebilirsiniz.
En önemlisi de hayat kaynağı olan suyu bol bol için.
