Soğuk havalar kapıda, kış mevsimi yaklaşırken grip virüsü de hızla yayılmaya başladı. Toplu alanlarda geçirilen zamanın arttığı bu dönemde grip salgınları ciddi bir sağlık sorunu haline gelebilir. Peki gripten korunmanın en etkili yolu nedir? İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümünden Doç. Dr. Servet Öztürk gripten korunmanın yollarını anlattı.
İnfluenza yaş ve ek hastalık durumuna bağlı olarak özellikle hastaneye yatışa hatta ölüme dahi neden olabilecek viral bir hastalıktır. H1N1 domuz gribi olarak adlandırılan ve en çok hastalığa neden olan virüs tipidir. Her grip sezonunda milyonlarca kişi hastalığa yakalanmakta, ciddi iş gücü kaybına uğramakta, yüzbinlerce insan hastaneye yatırılmakta, onbinlerce insan influenza ve komplikasyonları nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Grip virüsü damlacık, aerosol ve temas ile bulaşabilmektedir. Özellikle kapalı ortamda bulaş ihtimali artmaktadır. Covid-19 pandemisi nedeniyle kullandığımız maske, mesafe ve hijyen önlemleri grip virüsü için de koruyucudur. Son yüzyılda grip virüsüne bağlı dünyada 4 pandemi meydana gelmiştir.
Domuz gribinde aşağıdaki semptomlar görülmektedir.
- Boğaz Ağrısı
- Baş Ağrısı
- Ateş Yüksekliği
- Yaygın Vücut Ağrısı (Kas-Eklem-Kemik Ağrıları)
- Burun Akıntısı
- Öksürük
- Nefes Darlığı
- Kusma, İshal
Grip aşılarının hastalığın ortaya çıkmasının azalması, hastaneye yatış ve ölüm oranlarının azalmasının yanında diğer insanlara hastalığın bulaşının azalması gibi birçok faydası vardır. Grip aşısının yapılmasından iki hafta sonra koruyucu antikorlar oluşur.
Özellikle 65 yaşın üzerinde, astım, KOAH, Diabetes mellitus(şeker hastalığı), Kalp yetersizliği, İnme, Gebelik ve lohusalık, HIV/AIDS, Kanser hastalığı, kronik böbrek yetersizliği, bağışıklık sistemi baskılayan ilaç kullanımı, morbid obezite ve huzurevi/bakımevinde yaşayanlar kişilerde hastalık daha sık ve ağır geçmektedir. 6 ay-18 yaş arasında olan ve uzun süreli aspirin tedavisi alan çocuk ve adolesanlarda her grip sezonu aşılanmalıdırlar. Yukarıda belirtilen hastalığı olan hastaların her yıl Eylül-Ekim aylarında aşılanmaları önerilmektedir. İdeal olarak herkes Ekim ayının sonuna kadar aşılanmalıdır. İki nedenle grip aşıları her yıl tekrarlanmalıdır. Birincisi aşıya bağlı koruyucu antikorlar aylar içinde azalır. İkinci olarak da her yıl grip virüsü şekil değiştirdiği için, güncel aşıların bileşimi her yıl en yaygın virüsler için yeniden düzenlenir.
Grip aşıları genel olarak burun yoluyla uygulanan canlı aşılar ve parenteral yolla uygulanan inaktif aşılar olarak ikiye ayrılır. Gebelik ve bağışıklık yetersizliği olan durumlarda canlı aşı uygulanmamalıdır.
İnaktif (cansız) grip aşıları bu grup hastalarda tercih edilmelidir.
- Grip aşısı, grip hastalığına yakalanma ihtimalinizi azaltır.
- Grip aşısının, aşı olan ancak yine de hasta olan kişilerde hastalığın şiddetini azalttığı çeşitli çalışmalarda gösterilmiştir.
- Grip aşısı, griple ilişkili hastaneye yatış riskini azaltır.
- Grip aşısı, belirli kronik sağlık problemlerine sahip kişiler için önemli bir önleyici araçtır.
- Grip aşısı, hamilelik sırasında ve sonrasında hamile kişilerin korunmasına yardımcı olur.
- Aşı olmak, bebekler ve küçük çocuklar, yaşlılar ve belirli kronik sağlık sorunları olan kişiler gibi ciddi grip hastalığına karşı daha savunmasız olanlar da dahil olmak üzere çevrenizdeki insanları da koruyabilir.
Grip aşısının en sık karşılaşılan yan etkilerini Doç. Dr. Servet Öztürk şu şekilde sıraladı;
- Aşının yapıldığı yerde ağrı, kızarıklık ve/veya şişlik
- Baş ağrısı (düşük dereceli)
- Ateş
- Kas ağrıları
- Mide bulantısı
- Halsizlik
Aşılanmayan ve hastalık semptomları olan hastaların erken teşhisi oldukça önemlidir. Çünkü Grip virüsü özellikle solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan virüsler arasında antiviral tedavisi olan nadir virüslerden birisidir. Semptomlar başlamasından sonraki 48 saat içerisinde başlanan tedaviler ile hastalık süresi kısalmakta, hastaneye yatış ihtimali azalmaktadır.
Akdeniz diyeti ile beslenin, kalabalık kapalı ortamlardan mümkün olduğunca uzak durun, erişkin yaş aşılamaları için doktorunuza başvurmayı unutmayın.
