Gluten; buğday, çavdar ve arpada bulunan ve özellikle hamura elastikiyet kazandıran bir proteindir. Çölyak hastalığı olan kişilerde gluten, ince bağırsak yüzeyindeki fırçamsı yapılara zarar vererek bağışıklık sistemini tetikler. Bu, besin ögelerinin emilimini engelleyebilir, hastada bir dizi semptoma neden olabilir ve osteoporoz, infertilite, sinir hasarı gibi diğer sorunlara yol açabilir. Gluten intoleransı veya non-çölyak gluten hassasiyeti adı verilen durumda bağırsakta hasar meydana gelmeden bazı semptomlar görülür. Ancak son zamanlarda herhangi bir hastalıktan bağımsız olarak glutensiz beslenme popüler hale geldi.
Glutensiz beslenme neden bu kadar popülerleşti? Çölyak hastalığı olan kişi sayısında artış olduğu için mi yoksa bitmek bilmeyen “mucize” diyet arayışı mı?
New Jersey Tıp Fakültesi’ndeki bilim adamlarının yapmış olduğu çalışmayla; çölyak hastalığı prevalansı sabit iken çölyak hastalığı olmadan glutensiz beslenen bireylerin çölyak prevalansından üçe kat daha fazla olduğunu bulmuşlardır.
Etkisi bilimsel olarak kanıtlanmamış olsa da kişiler kilo vermek ve daha enerjik hissetmek için glutensiz beslenmeyi tercih ediyorlar. Glutensiz beslenme ekmek, tahıllar, makarna, pizza ve daha birçok besinden vazgeçmek anlamına gelmektedir. Ayrıca soya sosu gibi gluten içeren soslar, dondurulmuş sebzeler, “doğal aromalar” ile yapılan bazı yiyecekler, vitamin ve mineral takviyeleri, diş macunu gibi aklınıza gelmeyecek birçok üründe gluten bulunmaktadır. Bu da glutensiz diyetin uygulanmasını oldukça zorlaştırmaktadır. Glutensiz gıdalar 10 yıl öncesindekilere kıyasla daha lezzetli olsa da diğer gıdalara göre daha pahalı olma eğilimindedir.
Glutensiz gıdaların daha sağlıklı olduğunu düşünen insanların sayısı azımsanmayacak kadar çoktur. Fakat gluten sorunu olmayan bir kişi için glutensiz gıdalar daha az sağlıklı olabilir. İlk olarak tatlarını daha iyi yapmak için daha fazla şeker ve yağ eklenmiş ürünleri hayatınıza dahil ediyorsunuz ve bu normal beslenmeye kıyasla daha sağlıklı olmak için çok da doğru bir adım gibi görünmüyor. İkincisi de diyetinizden tam veya kepekli tüm tahılları çıkardığınız için günlük olarak ihtiyaç duyduğunuz besin ögelerini tam olarak vücudunuza sağlayamazsınız. Bu açıdan bakıldığında glutensiz beslenme vadedilen sağlık faydalarını sağlarken kilo artışı veya vitamin-mineral yetersizliklerine neden olabilir.
