Tabiatın yaşam kaynağı güneş, insanoğlunun sağlığı için hem çok gerekli bir mucize hem de zararlarından korunması gereken bir tehlike… Özellikle de belli saat aralığında güneşten yayılan zararlı UV ışınları, cilt lekelerinden çok daha fazlasına sebep oluyor. Estetik kaygıların yanı sıra cilt kanserine kadar birçok sağlık problemine yol açan güneşe karşı mutlaka bir savunma mekanizması geliştirilmesi gerekiyor. Güneşin kendini hissettirmeye başladığı bugünlerde Avrasya Hastanesi Cildiye (Dermatoloji) Uzmanı Uzm. Dr. Deniz Yardımcı, güneşin zararlı ışınlarından korunmanın yollarını anlatıyor.
En büyük enerji kaynağımıza dair…
Dünya’nın en büyük enerji kaynağı olan güneş, değişik dalga boylarında ışınlar yayar. Bu ışınlardan sadece ‘Görünen Işık ve Ultraviyole’ ışınları dünyaya ulaşır. Güneşten yansıyıp dünyaya ulaşan bu ışınların oranı yaklaşık %0,3-6,8’i civarındadır. En yoğun olduğu saatler ise 11.00- 13.00 saatleri arasındadır.
Ultraviyole ışın türleri;
Ultraviyole A(UVA)
- Dünyaya en çok ulaşan ışındır.
- UVB’den daha az zararlıdır.
- Vücutta birikici etkisi vardır.
- Ne kadar küçük yaşta maruz kalınırsa zararlı etkisi o kadar artar.
- Camdan geçemez.
Ultraviyole B (UVB)
- Yeryüzüne ulaşan ışınların % 0,3-0,5’ini oluşturur.
- En zararlı ışın türüdür.
- Cilde rengini veren melanin miktarını arttırır.
- Ciltte koyulaşma ( bronzlaşma) yapar.
- Fazla maruz kalınırsa güneş yanığı yapar.
- Cilt hücrelerinin DNA yapısını bozarak kansere neden olur.
- Foto yaşlanmaya neden olur.
- Camdan geçer.
Ultraviyole C (UVC)
- Normalde yeryüzüne ulaşmaz.
- Ozon tabakasının incelmesi ile dünyaya erişimi kolaylaşmıştır.
- Cilt kanserine yol açar.
- Mikropları öldürür.
- Ameliyathane sterilizasyonunda kullanılır.
Yararlı etlileri nelerdir?
- Vücutta kemik yapımı için gerekli olan D vitamini sentezi UVB ile oluşur.
- Vücudun bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Psikolojiye olumlu etkisi vardır.
- Cildin bronzlaşmasını sağlar.
Zararlı etkileri nelerdir?
- Güneş etkisi ile üst deri tabakası 2-4 kat kalınlaşır.
- İnce ve kaba kırışıklıklar oluşur.
- Deri kabalaşır.
- Lekeler oluşur.
- Damarlanmalar oluşur.
- Sarı kuru ve pürüzlü bir deri oluşur.
- Deri erken yaşlanır.
- Deri kanserleri de doğrudan güneşe maruz kalmak ile ilgilidir. Deri kanserinin görülme oranları; tatil ve güneşlenme alışkanlığının artması, açık hava sporları ve ozon tabakasının incelmesi ile birlikte yükselme göstermektedir.
Cilt yapıları farklı olduğu için herkes aynı şekilde etkilenmez…
Hepimiz güneşten aynı derecede etkilenmeyiz. Cildimizdeki yapısal farklılıklar güneşten etkilenme oranlarını değiştirir. Güneşin etkilerini değiştiren diğer faktörler aşağıdaki gibidir;
- Deri tipi
- UV birikim etkisi
- UV yoğunluğu
- Çocukluktan itibaren maruz kalma süresi
- Ekvator’a yakınlık
- Yüksek rakım
- Güneş enerjisinin sudan dahi geçebildiğini unutmamalıyız!
Güneş koruyucuları ihmale gelmez
Güneşin zararlı ışınlarına karşı güçlü bir korumaya ihtiyacımız vardır. Hassas olan insan cildi güneşe karşı savunmasızdır. Bu sebeple bazı önlemler almalı ve cildimizin ihtiyaç duyduğu özeni sağlamalıyız. Cildimizi korumak için en iyi yöntem güneş koruyucularıdır.
Güneş koruyucuları;
- Sunscreen: Güneş perdeleri olarak adlandırılır. Kimyasal olarak güneş ışınlarını tutarlar ve cildi korurlar. Özellikle UVB ye karşı koruyucudurlar.
- Sunblock: Bir tabaka halinde cildi kaplayarak güneş ışınlarını bloke ederler. Güneş ışınlarını yansıtırlar. Bebek ve çocuklarda kullanılırlar.
Güneş koruyucu tipleri;
- Lekeli ciltler için
- Akneli ciltler için
- Yaşlanma karşıtı(anti-aging)
- Damarlı ve kızarık ciltler için
- Güneş alerjisi olanlar için
- Bebek ve çocuklar için
- Kanserli ciltler için
- Hamileler için
Güneş koruyucuları nasıl kullanılmalıdır?
- Güneşe çıkmadan yarım saat önce sürülür.
- Deriye eşit miktarda yedirilerek yayılır.
- Suya dayanıklılığına göre terleme ve suya girme ile yenilenmelidir.
- Bulutlu hava, gölge ve saçak altında korunmaya devam edilmelidir.
- Günlük yaşamda da yüz ve ellere uygulanmalıdır.
- Güneşten genel korunma prensipleri daima uygulanmalıdır.
