Human Papilloma Virüsü (HPV) ; yapısında DNA taşıyan bir virüstür.
İnsanda deri ve mukozalara (ağız ve vajina) yerleşerek enfeksiyona neden olur.
Tespit edilmiş-bilinen 200‘ den fazla HPV tipi vardır ve bunların % 40’ ı anüs ve genital bölgeye yerleşir.
Kanser oluşturma potansiyelleri açısından YÜKSEK RİSKLİ HPV ve DÜŞÜK RİSKLİ HPV tipleri vardır.
Yüksek Riskli HPV Tipler HPV Tip 16-18-31-33-35-39-45-51-52-56-58-59-66-68
Muhtemel Yüksek Riskli HPV Tipleri; HPV 26-53-73-82 bu gruptadır.
Düşük Riskli HPV tipleri; HPV Tip 6-11-40-42-43-44-54-61-62-70-71-72-81-83-84-85-89
Risk Tanımlaması Henüz Yapılmamış HPV Tipleri; HPV Tip 34-64-67-69-74-86-87-97-101-102-103-106-150-151
Serviks (-rahim ağzı) kanseri oluşma riskini en çok artıran tip 16 olup serviks kanseri riskini 434 kat artırır. HPV Tip 18 ise 248 kat kanser riskini artırmaktadır.
Birleşik Devletlerde (USA) toplumun % 15 ‘nin HPV ile enfekte olduğu düşünülmektedir.
Tüm yaş gruplarında HPV enfeksiyonunun yaşam boyu bulaşma riski % 75 ‘tir.
Aktif cinsel yaşamı olan bireylerde yaşam boyu bulaşma riski % 80-85 ‘tir.
Serviks kanseri tanısı alan hastaların doku örneklerinin % 100’ünde HPV DNA varlığı gösterilmiştir.
HPV ENFEKSİYONU BULAŞMA YOLLARI
HPV bulaşması açısından en önemli risk faktörü cinsel temas içeren aktivitelerdir.
Erkek ve kadında cinsel partner sayısı arttıkça (çok eşlilik) HPV bulaşma riski de artar.
Daha önce hiç cinsel teması olmamış veya yaşam boyu tek eşli olan bireylerde HPV enfeksiyonu görülmez.
İlk cinsel ilişki yaşı ne kadar küçükse HPV bulaşma riski o kadar fazladır. HPV bulaşması açısından en yüksek riskli grup bunlardır. HPV enfeksiyonu genç cinsel aktif kadınların % 80’inde görülür.
HPV enfeksiyonun en yüksek görüldüğü yaş aralığı 20-25 arasıdır.
İlk HPV bulaşmasında sonra olguların % 90’ında virüs vücuttan atılır.
Virüsün vücuttan temizlenme-atılma süresi Yüksek riskli HPV tiplerinde 8-14 ayda, Düşük riskli HPV tiplerinde 5-6 ayda virüs yükü vücuttan tamamen temizlenir.
Vücuttan en uzun sürede temizlenen- atılan tip düşük riskli bir tip olan Tip 61 dir.
Yüksek riskli HPV enfeksiyonlarında virüsün vücutta kalma süresi uzadıkça enfeksiyonun sitolojik ilerlemesi ve invazif kansere dönüşme olasılığı artar. Enfeksiyon vücutta kaldıkça sitolojik ilerleme artar ve ASC-US, LSIL, HSIL ve invazif kansere ilerler.
Olguları % 10’unda HPV enfeksiyonu preinvazif lezyonlara ilerler.
Sadece olguların % 1’inde invaziv kansere dönüşür.
HPV vücuda girdikten sonra enfeksiyonun klinik belirti ve lezyonlarının görülmesi birkaç hafta ile birkaç ay sürer.
HPV keratin içeren yassı epitel (skuamöz) hücrelerine yerleşir. Yerleştiği hücreleri parçalamaz. Hücrelerde inflamasyon- iltihabi reaksiyona sebep olmadığı için bulaşan kişilerde güçlü bir bağışıklık yanıtı oluşturmaz.
Genital bölgede en sık serviks-rahim ağzındaki Transizyonel transformasyon zonuna-geçiş zonu- bölgesine yerleşir.
HPV DNA’ sı vücutta hücre içine girdikten sonra hücrenin çekirdeğine yerleşir. Hücre çekirdeğine yerleşen HPV iki şekilde enfeksiyon yapar.
EPİZOMAL HPV Enfeksiyonu: Hücre çekirdeğine giren HPV DNA’sı vücuttaki hücre DNA’sına bağlanmadan çekirdek içinde ayrı bir yerde bağımsız bir şekilde çoğalır. Bu tip enfeksiyonlarda virüsün vücuttan temizlenmesi daha kolaydır.
ENTEGRE HPV Enfeksiyonu: Bu tip enfeksiyonda HPV DNA’ sı çekirdeğe girdikten sonra hücre DNA zincir sarmalına yerleşerek hücre bölünmesini kontrol altına alır. Kalıcı enfeksiyonların çoğu bu tipte oluşur.
HPV enfeksiyonu yerleştiği hücrelerde histolojik olarak ‘KOİLOSİTOZ’ gözlenen KOİLOSİT hücrelerinin görülmesine neden olur. Koilositlerin vücutta HPV enfeksiyon varlığını gösteren en önemli belirteçlerdendir.
Genital HPV enfeksiyonları 3-üç klinik aşamada ilerler.
LATENT ENFEKSİYON DÖNEMİ: Bu dönem enfeksiyonun sessiz ilerlediği dönemdir. İlk bulaşmadan sonraki 6 haftalık dönemi kapsar. HPV bu dönemde cinsel ilişkide en fazla mikrotravmaların olduğu bazal alt tabakadaki hücrelere yerleşir. Bu dönem bazen yıllarca tespit edilmeden klinik bulgu ve belirti vermeden kalabilir. HPV enfeksiyonu bu dönemde yalnızca HPV DNA testleri le saptanabilir, ve yine bu dönemde hücresel-sitolojik değişiklikler ile klinik belirti ve bulgular gözlenmez.
SUBKLİNİK ENFEKSİYON DÖNEMİ: HPV ye bağlı hücresel değişikliklerin sitolojik inceleme testleri(PAP smear-biopsi ) veya Kolposkopik inceleme ile tespit edildiği dönemdir. Preinvazif-kanser öncesi lezyonlar (ASC-US, LSIL, HSIL, CIN ) subklinik enfeksiyon dönemde tespit edilir. Yine bu dönemde HPV DNA testleri pozitiftir.
KLİNİK ENFEKSİYON DÖNEMİ: Genital bölgede siğil-kondilom ve invazif kanserlerin gözle görülebildiği dönemdir. Bu dönemde HPV varlığı sitolojik inceleme yöntemleri, kolposkopik inceleme ve HPV DNA testleri ile gösterilebilir
