Yapılan son araştırmalara göre el ekranları bir çocuğun kelimeleri oluşturma, cümle kurma yani iletişim becerilerinin gerilemesine sebep olabiliyor. Peki, çocuğumuz ekranla ne kadar temas etmeli, kaç saat?
Toronto’daki çocuk Hastanesinde görevli pediatrist ve bilim insanı olan Catherine Birken,bir çocuğun büyümesini, gelişimini ve sağlığını değerlendiren kontrollere dayalı bir çalışma gerçekleştirdi. 2011-2015 yılları arasında ebeveynlere çocukların tahminen ekranla yani tablet,tv, bilgisayar ile ne kadar süre geçirdiğini söylemelerini istedi. Bütün çocukları gecikmiş iletişim becerilerini ölçen bir değerlendirme yaptı ve 24 aylıktan başlayarak 6 yaşa kadar yaklaşık 900 çocuğu inceledi.
18 aylık doktor kontrolleri incelendiğinde çocukların %20’si her gün ortalama 28dk ekran teması yapmışlardı. Ekrana temas eden çocuklara baktığımızda, iletişim becerilerinde yani kendini ifade etmek için ses ve kelimeleri kullanma ve bir araya getirerek cümle kurma durumlarında gecikme belirtisi gösteriyorlardı. Ekranla geçirilen süreye eklenen her 30 dk çocuğun iletişim becerilerinde %49 gibi bir riskli oranla ilişkilendiriliyorlardı.
Peki çocukların ve bebeklerin ekranla tanışmaları ne zaman olmalı?
5 yaşın altındaki çocukların ekrandan öğrenecekleri şeyler çok kısıtlıdır. 6-14 ay arasındaki bebekler ekrandaki figürler dikkatini çeker. Ekranda gördükleri bazı şeyleri tekrar edebilirler. Ama öğrenmezler.2 yaşından sonra anlam çıkarmaya başlarlar. Ancak çocukların ekrandan gördükleri şeylerle gerçek yaşamda gördüğü şeyleri bağdaştırması ve hayata geçirmesi çok zordur. Bunun yerineebevenyleri veya bakım verenleriyle birlikte yüz yüze iletişim ve temas daha çok öğrenmelerini sağlar.
0-3 yaş arasındaki çocukların ekranla temas etmemesi gerekir. Özellikle 12 aydan küçük bebeklerde günde 2 saatten fazla ekran süresinin konuşmada gecikmelere neden olduğu görülmüştür. Arka planda uzun süreli televizyona maruz kalmak da 5 yaşından küçük çocuklarda dil gelişimini, dikkat yeteneğini, bilişsel becerilerini ve yürütücü işlevlerini olumsuz etkiler.
Fiziksel olarak ne gibi zararlar verir? Kanada’da 2009’da yapılan bir araştırmaya göre günde sadece 1 saat televizyon izleyen çocukların, izlemeyenlere göre fazla kilolu olma ihtimalleri %50 daha fazladır. 2012 de yapılan sistematik bir incelemeye göre ise özellikle 2-6 yaş aralığında günde 1 saat televizyon izleyen çocukların yeme alışkanlıklarının olumsuz şekilde etkilendiği görülmüştür.
Romanyada yapılan çalışmalarda otizm vakası sürekli artmaya başlayınca bu durumu incelemeye karar vermişler. Araştırmacılar tv, tablet, bilgisayar kullanımın ile otizm arasında bir bağ fark etmişler. Ekran teması yüksek olan çocukların otim belirtlileriyle şuanda karıştırıldığı bir dönemdeyiz. Bu döneme sanal otizm deniyor. Yaptığım seanslarda otizme benzer bir şüpheyle gelen ailelere bakıyorum. Çocuk otizm değil ama sanal otizm. Yani ekrana çok maruz kalmış ve kelime haznesi, cümle kurma, iletişim becerileri, ses tonu, göz teması kurma becerileri çok gerilemiş.
Buna göre ailelere ekran kullanımı hakkındaki önerilerim şunlardır:
18 aydan küçük çocukları, ekranla teması tamamen engellemelisiniz.
3-5 yaş arasındaki çocukların ekran teması günde 1 saati aşmaması gerekir. Program çocukla beraber izlenmeli, içeriği yüksek kaliteli programlar seçilmeli ve ekranda gördüklerini gerçek adapte edebilmesi için yardımcı olmaya çalışmalısınız.
Çocukların ekran başında yemek yedirilmemesi gerekir. Çünkü midede doyum hissinin oluşmamasına neden olur.
6 yaş ve üzeri çocuklarda sosyal medya kullanımını ve içeriğini kısıtlamalısınız. Sağlığı için gerekli olan uyku ve fiziksel aktivite gibi davranışların yerini almamasına özen göstermelisiniz.
