Evde bakım gereken, yatalak veya yaşlı hastaların evde takibi konusunda birçok zorluklar yaşanmaktadır. Böyle hastalar genellikle hastanelerin dahiliye, göğüs, nöroloji veya yoğun bakım gibi ünitelerinde uzun süre bakıldıktan sonra ya hastanelerde yer olmaması nedeniyle, ya da hastanede gelişebilecek enfeksiyon, delirium gibi sorunlardan korunmak için doktorlar tarafından eve gönderilmek suretiyle evde bakılmak zorunda kalınmaktadır. Bu hastaların bakımı konusundaki zorluklar hasta daha hastaneden çıkarken başlamaktadır. Öncelikle bu hastaların yakınlarına evde bakım konusunda çok iyi eğitim verilmelidir, hastanın beslenmesi, pozisyon verilmesi, ilaçlarının hazırlanması, temizliği, cihaz ayarları, balgam temizliği, banyosu ve evdeki yatağının durumu konularında ayrıntılı bir hazırlık süreci olmalıdır. Hastalar daha eve giderken sorunlar başlar, acaba hastanın evde bakımı ile ilgili raporları tam yazıldı mı, evde kullanacağı ilaçları eksiksiz düzenlendi mi, evde elektrik kesilmeleri veya acil durumlar konusunda tedbirler alındı mı, bunların tek tek gözden geçirilmesi gerekir.
Hastalar eve geldiklerinde ise evin girişinde rampa var mı, asansöre hasta sığacak mı, hasta üst katlardaki bir apartman dairesine nasıl çıkarılacak bunlar hep düşünülmelidir. Bazen acil ambulanslarındaki personelin çoğu bayan, sadece şoför erkek olmaktadır, bu durumda bayanlar hasta taşımaya yardım etmedikleri için sokaktan insan toplamak zorunda kalınmaktadır. Eve gelindiğinde hastanın yatak yarası oluşmasın diye havalı yatağı yazıldı mı, cihazları evde çalışacak mı, evde jeneratör var mı? cihaz bağlantıları hastanedeki gibi yapıldı mı? bunların profesyonel bir ekip tarafından gözden geçirilmesi gerekir.
Bakıcı bulmak, bakıcıyı bu konularda eğitmek de başlı başına bir sorundur. Ülkemiz şartlarında yatılı bakıcı bulmak zordur, bulunan bakıcılar da genelde yabancı ülke vatandaşları olduğu için bu kişilerle kültür ve dil farklılıkları gibi nedenlerle çok sorun yaşanmaktadır. Bakıcının hasta bakımı konusunda tecrübesi, ilaçları düzenli vermesi, beslenmesini yeterince sağlaması, hastayı hareket ettirmesi, pozisyon vermesi ve hastanın temizliğini yeterince yapabilmesi de ayrıcı değerlendirilmelidir.
Bütün bunlar düzene girse bile uzun vadede ülkemizde evde hasta bakımı konusunda önemli sıkıntılar çekilmektedir. Hastanın sürekli kullanacağı ilaçlarını yazdırmak, mamalarını temin etmek, alt bezlerini eksiksiz sağlamak, bunların raporlarını ve reçetelerini hazırlatmak bazen çok sıkıntılı olabilmektedir. Çünkü her zaman aynı doktoru bulmak, o kadar meşguliyet içinde size zaman ayırmasını temin etmek, yazıldıktan sonraki resmi belgelerdeki eksiklikleri tamamlatmak çok zaman alıcı ve hasta yakınları için yıldırıcı olabilmektedir. Bu konularda kurumlarda da bilgi eksikliği olduğu için danışılacak kişi bulunamaması ve her kafadan farklı seslerin çıkması, hastasına bakmak isteyen kişilerde fazladan yorgunluğa da neden olmaktadır. Bu nedenlerle bakıcıların bazen dinlendirilmesi için evde uzun süreli bakım gereken hastaların yılın belli dönemlerinde hastanelerin palyatif bakım ünitelerinde 15-20 günlüğüne takibinin planlanması önemlidir.
Her ne kadar evde bakım ile ilgili birçok kurum ve kuruluşta birçok organizasyonlar yapılıyor olsa da, bunlar genellikle hastanın evde yıkanması, tırnak kesimi, saç bakımı, evinin temizliği veya bazı hekimlerinin yaptığı gibi evde psikolojik veya basit tıbbi destekten öteye gidememektedir. Bu konuda evde ileri bakım desteği veren kurum ve profesyonellere çok ihtiyaç vardır. Hastanın evde ayrıntılı muayenesi, bakımı konusundaki eksikliklerin saptanması, cihaz ayarları konusunda yardımcı olunması, sorunların giderilmesi, gerekirse trakeostomi ve nazogastrik sondanın değiştirilmesi, yatak yarası varsa bunların pansumanı ve bakımı gibi konularda yardımcı olabilecek ve içinde uzman doktorun da olduğu ekiplere ihtiyaç vardır. Hastanın bakımı 24 saat süren bir hizmet olduğu için gece oluşan sorunlar konusunda da telefonla danışmanlık veya hastanın evinde sorunların çözümüne yardımcı olunması bu hastaların alması gereken standart hizmetlerdendir. Bu standardın evde bakım gereken tüm hastalara sağlanması hem hastane yatışlarını azaltacak, hem de bazı küçük sorunlar nedeniyle bu hastaların kaybedilmesini veya geri dönüşsüz hasar gelişmesini önleyecektir.
Evde bakım gereken tüm hastaların hak ettikleri şefkatli, bilimsel, hızlı ve güvenilir bakımı alabilmeleri dileğimle birlikte, hastasına bakmak zorunda olanlara da sabır ve sağlık diliyorum.
