Uzm. Bio. Çiğdem Üregen konu hakkında bilgiler verdi.
Bir et restoranı Veya davette sıkça karşılaşacağımız bu sorunun cevabı, hem damak tadımızı hem de ne denli sağlıklı veya zararlı bir et tüketeceğimi belirler .
Yapılan araştırmalar göstermiştir ki, Az pişmiş ve orta pişmiş etlerin, çok pişmiş ete oranla vitamin değeri daha yüksek olur. Ayrıca
Mangalda veya ızgarada pişen etin mis gibi kokusunun bizi yemeğe davet etmesi bir yana, eti pişiriş miktarımız ya sağlıklı ve leziz bir öğün yiyeceğimizi ya da bilmeden ve istemeden de olsa Kansere davetiye çıkaracağımızı belirliyor.
Çok pişmiş etlerde, daha çok oranda Heterosiklik Aminler (HCA) adı verilen Kanserojen kimyasallar ortaya çıkmıştır.
Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar göstermiştir ki, yüksek HCA oranı olan hayvanlarda kolon kanserine yol açma olasılığı yüksektir.
Etler üzerinde Laboratuvarda yapılan deneyler sonucunda HCA’ların mutajenik yani hücrelerin mutasyona uğramasına sebep olan ve DNA’da değişime yol açan, bu sebeple de doğrudan kanser riskini arttıran kimyasallar olduğu kanıtlanmıştır.
Etlerini az veya orta pişmiş olacak kadar pişirin, iyi pişmiş etler orta pişmiş etlere göre 3.5 kat daha fazla HCA oluşumu riski taşımaktadır.
100 derecenin üstündeki ısılarda HCA oluşumu başlamakta ve 300 derece üzerinde HCA’lar en tehlikeli hallerini almaktadır.
Buna göre Eti mangalda pişirmek kanser riskini arttırsa da , pişirme işlemini sağlıklı hale getirerek mangal keyfinden uzak kalmamak mümkündür.
Fazla pişirilen etin yukarıda sayılan zararları dışında, beynimize de zararları mevcuttur. Çok pişmiş ette bulunan yüksek miktardaki glikotoksinler, ileri yaşlarda demans ve Alzheimer hastalıklarına yakalanma riskini de artırıyor.
Eti sağlıklı pişirmek için püf noktaları:
1-Eti marine edip pişirin:
Eti marine etmek sadece lezzeti arttırmakla kalmaz HCA oluşumunu da %99 oranında azaltır.
2- Marinasyonda limon ve sirke kullanmak etin daha sağlıklı olmasını sağlarken bal ve barbekü soslu et pişirmek HCA oranını 3 Kat arttırarak yine kanserojen etkiyle sonuçlanabilir.
3- Barbekü sosu ete, piştikten sonra ilave edin.
4-Etinizi, Sağlıklı Otlar ve baharatlar katarak pişirin.
Örneğin,
*Nane ve biberiye gibi otların HCA oluşumunu %90’a kadar düşürdüğü yapılan çalışmalarda gözlemlenmiştir.
* Soğan ve sarımsak da HCA oluşumunu %70 ve %90 arası düşürmektedir.
*Etlerinizi marine ederken zerdeçal kullanarak da HCA oluşumunu %40’a kadar düşürebilirsiniz.
5-Etleriniz ile birlikte yeşillik ve meyve tüketin
Mevsimine göre. Kırmızı Üzüm,Yaban Mersini, Kivi,Karpuzc kuru erik, kiraz , ıspanak ve maydonoz ile beraber et tüketmek yine HCA oluşumunu engelleyici bir etki yaratır. 6-Doğru Eti seçin. Zira işlenmiş ve fabrikasyon ürünler, zaten başlı başına kanserojen bir etkiye sahiptir.
